ایران و ادامه سیاست کاهش تعهد

با توجه به اينکه طي سال‌هاي اخير و بعد از توافقنامه برجام ايران به تمام تعهدات خود عمل کرد و در طول سه سال اخير آژانس بين‌المللي انرژي هسته‌اي دوازده بيانيه مبني بر پايبندي ايران به توافقنامه برجام صادر کرد اما با خروج آمريکا از اين توافقنامه سه کشور اروپايي انگليس، فرانسه و آلمان سياست غيرشفافي در رابطه با اجرايي شدن بندهاي توافقنامه برجام آغاز کردند. در توافقنامه برجام يازده بند صريحا کشورهاي فرانسه، انگليس و آلمان را به همکاري سياسي اقتصادي و مالي با ايران ملزم مي‌سازد اما اين سه کشور هيچ‌گاه اين يازده بند را عملياتي نکردند و اين امر موجب شد که ايران سياست کاهش تعهدات خود را آغاز کند. در طول يک‌سال گذشته ايران پنج گام براي کاهش تعهدات خود به موجب بندهاي 26 و 36 توافقنامه برجام آغاز کرد اما هر بار سه کشور اروپايي انگليس، فرانسه و آلمان بدون انجام تعهدات خود از ايران خواسته‌اند تا به صورت يکجانبه به تعهدات خود پايبند باشد. با توجه به اين شرايط اکنون سه کشور اروپايي به صورت آشکار در کنار آمريکا قرار گرفته و تلاش دارند تا فشارهاي خود را عليه ايران تشديد کنند. از نظر ايران اين سياست فرار به جلو و وقت‌کشي است که هدف آن محروم ساختن ايران از مزاياي توافقنامه برجام تلقي مي‌شود. به همين دليل از نظر جمهوري اسلامي ايران مکانيسم ماشه هيچ‌گونه ارزشي براي ايران ندارد زيرا اين سه کشور تاکنون به هيچ يک از تعهدات خود عمل نکرده‌اند و هر سياستي که اين سه کشور در برابر ايران اتخاذ کنند، در حقيقت سياست دنباله‌روي آشکار از آمريکا محسوب مي‌شود. از آنجايي که روسيه و چين دو کشوري هستند که نقش موثري در توافقنامه برجام ايفا کرده‌اند، بايد موضوع عدم پايبندي سه کشور اروپايي را در شوراي امنيت سازمان ملل مطرح کنند و نسبت به پيامدهاي بي‌توجهي به قوانين و توافقنامه‌هاي بين‌المللي به اين سه کشور اروپايي هشدار بدهند. چين و روسيه بايد بيش از گذشته درخصوص همکاري با ايران جديت نشان دهند زيرا ايران ناچار است گام‌هاي ديگري را در راستاي کاهش تعهدات خود بردارد. به اين ترتيب به نظر مي‌رسد که برجام در گام بعدي ايران ماهيت کامل خود را از دست خواهد داد و اين توافقنامه به طور طبيعي ملغي خواهد شد زيرا عملا سه کشور اروپايي جديت و اراده‌اي براي همکاري با ايران در حوزه تبادل تجاري و مالي از خود نشان نداده‌اند و خروج تدريجي ايران از برجام تنها راه تقابل با سياست‌هاي وقت‌کشي انگليس و فرانسه و آلمان خواهد بود. به هر حال هرگونه جايگزيني برجام منوط به توافق ايران است زيرا تجربه ثابت کرده که کشورهاي اروپايي و آمريکا به تعهدات و توافقات بين‌المللي خود پايبند نيستند و به همين دليل ايران تنها در چارچوب برجام همکاري خواهد کرد و تمايلي براي مذاکره پيرامون مسائل حاشيه‌اي ديگر ندارد.