روزنامه آفتاب یزد
1398/10/26
واکنش شدید ایران به «برجامِ ترامپ»
آفتاب یزد- گروه سیاسی: «برجام با " توافق ترامپ " جایگزین شود.» این جمله‌ای است از سوی بوریس جانسون.نخست‌وزیر انگلیس در گفت‌وگو با شبکه بی‌بی‌سی، درباره توافق هسته‌ای گفت: اگر قرار است ما [برجام] را با چیزی جایگزین کنیم، بیایید آن را با یک «توافق ترامپ» جایگزین کنیم.
او با بیان اینکه: رئیس جمهور ترامپ یک توافق‌کننده خیلی خوب است، با تکرار ادعاهای واهی گفت: بالاخره طوری باید مانع دستیابی ایران به یک سلاح هسته‌ای شویم.
ترامپ هم البته دیروز در توئیتی از این اظهارات استقبال کرد. او در واکنش به گفت‌وگوی بوریس جانسون، در صفحه توییترش نوشت: بوریس جانسون، نخست‌وزیر انگلیس اظهار کرد که «ما باید توافق[هسته‌ای]ایران را با توافق ترامپ جایگزین کنیم». من موافقم!
سخنان جانسون درباره جایگزینی توافق ترامپ با برجام در حالی مطرح میشود که اروپا
بعد از برداشته شدن گام پنجم ایران در کاهش تعهدات برجامی رسما از شروع به کار مکانیسم ماشه سخن به میان آورده بود. تروئیکای اروپایی پیش از اظهارات جانسون، با انتشار بیانیه‌ای اعلام کردند: باتوجه به اقدامات ایران ما هیچ انتخاب دیگری نداشتیم جز اینکه امروز نگرانی‌های خود را در رابطه با اینکه ایران دیگر به تعهدات خود در برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) عمل نمی‌کند، نشان دهیم و طبق مکانیسم حل اختلاف(ماشه )، مطابق با بند 36 در برجام این مسئله را به کمیسیون مشترک ارجاع دهیمکه در صورت عدم اجماع و حل اختلافات موجود، مسائل اختلافی به شورای امنیت ارجاع داده میشود و شورای امنیت هم درباره بازگشت تحریم‌ها رای‌گیری می‌کند.
انگلیس البته از سویی دیگر از اعمال تحریم‌های جدید اروپایی علیه ایران در صورت توافق سایر کشورهای اروپایی نیز سخن به میان آورده است. پیش قراول شدن انگلستان در مواضع ضد برجامی و همگامی بیش از همیشه‌اش با آمریکا در حالی صورت می‌گیرد که این کشور از اتحادیه اروپا خارج شده است. بسیاری معتقدند، این کشور اکنون از سویی برای نشان دادن نقش کلیدی و پررنگ خود در میان کشورهای اروپایی پس از خروج از این اتحادیه و همینطور تلافی اقدام ایران در رفتار با سفیر پرحاشیه انگلستان دست به چنین واکنش‌هایی زده است. این در حالی است که بسیاری برداشته شدن گام پنجم ایران در خروج از برجام، فعال شدن مکانیسم ماشه از سوی اروپا، احتمال وضع تحریم‌های اروپایی علیه ایران و اکنون مطرح شدن توافق ترامپ را پایان قطعی برجام حتی در نام و پوسته باقی مانده‌اش میدانند.
البته اظهارات اخیر بوریس جانسون با واکنش تند ایران از جمله حسن روحانی رئیس جمهور و محمدجواد ظریف مواجه شده است.
آن طور که ایسنا نوشته است، رئیس جمهور کشورمان با بیان اینکه این آقای نخست‌وزیر در لندن، نمی‌دانم چه جوری فکر می‌کند که می‌گوید برجام را کنار بگذاریم و طرح ترامپی را اجرا کنیم، خاطرنشان کرد: ترامپ جز نقض عهد و زیر پا گذاشتن قانون و مقررات بین‌المللی چه کاری کرده است؟
رئیس جمهور خطاب به سران کشورهای اروپایی خاطرنشان کرد: شما در آب و هوا چه کردید، ترامپ برای شما چه کرد، شما در ناتو در قبال این همه کارشکنی ترامپ چه کردید، شما در یونسکو که ترامپ از آنجا بیرون رفت، چه‌کردید، شما در حقوق بشر و شورای حقوق بشر که آمریکا خارج شد چه کردید؟ روحانی ادامه داد: کجا توانستید کاری کنید و شما سه کشور اروپایی و همه کشورهای اروپایی یک نمونه بیاورید و بگویید در یک مورد چه کردید که دلمان گرم شود و بگوییم برای برجام هم بلد هستید یک کار انجام دهید. شما هیچ‌جا نتوانستید کاری کنید.
رئیس جمهور تاکید کرد: از مردم ایران بخاطر ناتوانی، ضعف و ترس‌تان در برابر آمریکا عذرخواهی کنید.
وزیر خارجه کشورمان نیز درباره پیشنهاد نخست‌وزیر انگلستان گفت:«ایران به دیپلماسی باور دارد اما به مذاکره مجدد درباره یک قطعنامه توافق شده شورای امنیت خیر!وی در صفحه توئیتر خود نوشت: «در اجلاس رایسینا گفتم که ایران به دیپلماسی باور دارد ولی به مذاکره مجدد درباره یک قطعنامه شورای امنیت که ما با شش دولت و اتحادیه اروپا بر سر آن توافق کردیم، خیر! ما یک «توافق با اوباما» امضا نکردیم که اکنون به دنبال «توافق با ترامپ» باشیم. حتی اگر هم چنین کنیم چه کسی می‌تواند بگوید که ما سال آینده به توافقی با بایدن، سندرز یا وارن نیاز نخواهیم داشت؟!»
>همسویی با آمریکا
جعفر قنادباشی کارشناس مسائل بین الملل با بیان اینکه این اظهارات از سوی کسی مثل جانسون و اساسا اروپا پیش بینی می‌شد به آفتاب یزد گفت: اظهارات نخست وزیر انگلیس، علنی کردن همسویی اروپا با آمریکاست. اروپایی‌ها بعد از اینکه ایران گام پنجم را در کاهش تعهدات برجامی برداشت خودشان رابازنده تمام برجام میدانند. اکنون کشورهای اروپایی به صورت صریح به آمریکا پیوسته اند، زمانی اروپایی‌ها نقش پلیس مثبت را بازی می‌کردند و آمریکایی‌ها پلیس منفی. اما امروز هردو در یک جبهه قرار گرفته‌اند. این موضوع نشان می‌دهد که توان ادامه برجام وجود ندارد.
وی اضافه کرد: طرف مقابل اروپایی‌ها امروز وارد مرحله فشار شده است شاید برای اینکه بتواند تحریم حداکثری را اجرا کند.
او درباره اینکه برجام ترامپ تا چه اندازه در دستور کار اروپایی‌ها قرارخواهد گرفت؟ گفت: ازیک زمانی به بعد برجام ترامپ در دستور کارشان بوده است اما اکنون زبانا این موضوع را می‌شنویم، از همان زمان که موگرینی مرتب وعده بازگشایی اینستکس را می‌داد و این موضوع اتفاق نمی‌افتاد همراهی با آمریکا دیده می‌شد. چون اروپایی‌ها چاره‌ای نداشتند. اروپایی‌ها اکنون زبانشان را هم تغییر دادند و عملا سرنوشت برجام را به آمریکا محول کرده‌اند.
قنادباشی می‌افزاید: از آغاز مکانیسم ماشه تا موضوع احتمال اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران توسط اروپایی‌ها خیلی خوب می‌توان تحویل کلید برجام به آمریکا را مشاهده کرد. اروپایی‌ها پیشتر این نقش را بازی می‌کردند که مستقل هستند و بدون آمریکا هم برجام را ادامه می‌دهند اما اکنون می‌بینیم که چه اتفاقاتی افتاده است. وضعیت کنونی نشان می‌دهد که اروپا به بن بست رسیده است، اکنون گام‌های ایران در زمینه برجام نیز برای آن‌ها بسیار
نگران کننده است.
قنادباشی درباره این که ماجرای پرحاشیه سفیر انگلیس تا چه اندازه باعث اظهارات جانسون درباره «برجام ترامپ» شده است، گفت: اساسا دیگر جایی برای مانوردر بحث برجام نیست.
این کارشناس در پاسخ به این سوال که آغاز مکانیسم ماشه از سوی اروپایی‌ها را در برابر مطرح شدن برجام ترامپ، چه قدر باید به معنای پایان قطعی برجام دانست؟ گفت: در حال حاضر کسی چیزی برای از دست دادن ندارد. دیگر دست آن‌ها برای اعمال فشار بیشتر علیه ایران خالی است و چیزی را ندارند تا با اعمال فشار بخواهند امتیازخواهی کنند. همه نوع تحریم‌ها صورت گرفته است. معتقدم که با این شرایط موضوع مکانیسم ماشه نیز بیشتر به طنز می‌ماند. برجام عملا شکل خود را از دست داده است و جمهوری اسلامی نیز دربرابر فشارها ایستادگی می‌کند.
>واقع‌نگر باشیم
مهدی مطهرنیا دیگر کارشناس مسائل بین‌الملل درباره توافق ترامپ که از سوی جانسون مطرح شده به آفتاب یزد می‌گوید: اگر بخواهیم واقع‌گرایانه نگاه کنیم باید برجام را پایان یافته تلقی کنیم و بپذیریم عصر جدیدی آغاز شده است و آن همگرایی کشورهای اروپایی از حاشیه به متن و درجهت سود رویکردهای ترامپ است. از سویی کشورهای جدید اروپای مدرن در وضعیت کنونی گرایش خود را به ایجاد محدودسازی جمهوری اسلامی به نمایش می‌گذارند. کشورهایی مانند سوئد، نروژ، هلند، فنلاند و... با توجه به بافت موقعیتی ناشی از اوضاع ایران و عملکردهای موجود در ارتباط با برخورد با مسائل منطقه‌ای و بین المللی این کشور چنین رویکردی دارند، اکنون اروپای کهن، یعنی آلمان، فرانسه و انگلیس در عین اینکه دررقابت با جمهوری اسلامی به سر می‌بردند در متن اروپای متحد به آمریکا نزدیکتر شده‌اند. دراین میان انگلستان خود را به صورت کاتالیزور و سرعت بخش این فرایند به نمایش می‌گذارد.
وی ادامه داد: اعلام جایگزینی توافق ترامپ به جای برجام، توسط بوریس جانسون یک اتفاق یا مفهوم ساده از روی تصمیمات فردی نیست. بلکه یک سیاستگذاری عملی و پیام همگرایی سیاست‌های انگلیس با آمریکا در دور جدید تلقی میشود.
این کارشناس تاکید می‌کند: نامگذاری توافق ترامپ به جای توافق برجام نمی‌تواند خالی از پیام معنادار برای تهران باشد. آنچه که اکنون دیده میشود آن است که برجام با فعال شدن مکانیسم ماشه در سه مرحله کارشناسی، شورای وزیران و نهایت ارسال آن به شورای امنیت سازمان ملل متحد، مرزهای جدی موجود نظام بین‌الملل در ارتباط با ایران را نمایان خواهد ساخت و درنهایت چین وروسیه نیز همراه با اروپا و اروپا همراه با آمریکا وارد عمل خواهند شد.
وی می‌افزاید: هم اکنون آمریکایی‌ها در حال مذاکره با چین در راستای محدودسازی خرید نفت ایران و به صفر رساندن آن هستند و این نشان‌دهنده برنامه‌ریزی همه جانبه در راستای فشار به ایران در همه زمینه‌هاست.
مطهرنیا می‌گوید: ایران اکنون یا باید وارد مذاکره‌ای شود که آن را رد کرده است یا در مقابل آن بایستد.
راهکارهای بعد از برجام
قاسم محبعلی- کارشناس مسائل بین الملل: بوریس جانسون نخست‌وزیر انگلیس درباره توافق هسته‌ای ادعا کرده است: «اگر قرار است ما برجام را با چیزی جایگزین کنیم، بیایید آن را با یک «توافق ترامپ» جایگزین کنیم.رئیس جمهور ترامپ یک توافق‌کننده خیلی خوب است. بالاخره یک طوری باید مانع دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای شویم.» این اظهارات البته با استقبال دونالد ترامپ نیز همراه بوده و او در اینباره گفته است: «بوریس جانسون، نخست‌وزیر انگلیس اظهار کرد که «ما باید توافق[هسته‌ای]ایران را با توافق ترامپ جایگزین کنیم». من موافقم!»
صحبت‌های ردوبدل شده در حالی است که بعد از گام پنجم ایران در کاهش تعهدات برجامی، اروپا نیز مکانیسم ماشه را فعال کرده بود.
هرچند برجام کاملا تمام نشده است اما اظهارات بوریس جانسون درباره جایگزینی «توافق ترامپ» به جای برجام در کنار مکانیسم ماشه و فعال‌سازی آن موقعیت را پیچیده‌تر از همیشه کرده است، در صورت عدم توافق ایران و اروپا در کمیسیون مشترک، تا دو ماه دیگر موضوع به شورای امنیت می‌رود و آن موقع دیگر باید برجام را تمام شده دانست.
اگر برجام به شورای امنیت برود، قطعنامه 2231 لغو شود و شش تحریم قبلی بازگردند سه حالت پیش روی برجام است. نخست اینکه ایران قطعنامه‌های شش گانه را بپذیرد که این احتمالش ضعیف است، دوم موضوع رسیدن به برجام و توافق جدید است، که یکی از آن‌ها همان راهی است که بوریس جانسون با عنوان توافق ترامپ می‌گوید. در برجام ثانی، احتمالا برای برخی محدودیت‌های ایران پایانی در نظر گرفته نمی‌شود، نوع بازرسی‌ها و چارچوب برجام تغییر می‌کند که احتمالا یکی از آن تغییرات، حذف غنی‌سازی درایران است. نکته دیگر اینکه علاوه بر مسائل هسته‌ای، مسائلی مثل موشک‌ها و برد موشک‌ها نیز در برجام جدید مطرح میشود. سیاست خاورمیانه ایران یکی دیگر از موضوعات مذاکره جدید در برجام جدید خواهد بود که باز هم بعید است تهران بپذیرد.
اما راه حل سوم این است که جمهوری اسلامی نه توافق جدید را بپذیرد نه قطعنامه‌ها را و به سمت حداکثر رساندن غنی‌سازی اتمی برود.
سایر اخبار این روزنامه
عوارض شهرداری از اسنپ وتپسی گردن مردم افتاد!
طلاق جیره‌بندی شد!
کاری کنید روحیه جهاد و مقاومت راه قطعی نسلهای پی در پی شود
ابوطالبی عذرخواهی کرد کوشکی مدعی شد
بنزین با چه قیمتی صادر میشود؟
واکنش شدید ایران به «برجامِ ترامپ»
مباحثه بر سر صلاحیت ها
گزارش میدانی آفتاب یزد
شمایی از مجلس بعدی
تلگرامی
سکانس پایانی برای نقش مدودف!
درباره توافق تجاری چین و آمریکا
طلاق عاطفی
