سرهم کردن پراید با 32 میلیون، قیمت فروش کارخانه 60 میلیون!

آفتاب یزد- گروه گزارش:‌ ماجرای قیمت پراید و رشد روز افزون آن این روزها بحث داغ محافل اجتماعی است. بعد از گران شدن بنزین اتفاقی که باورنکردنی بود جهش قیمت پراید به علت کم مصرف بودن بود گرچه بیشتر کارشناسان کم مصرف بودن پراید را یک توهم و خیال باطل می‌دانند اما همین شایعه موجب شد تا قیمت پراید حتی مرز روانی 60 میلیون تومان را هم رد کند.
حالا در چنین شرایطی یک جوان صافکار ساکن مشهد با خرید سند سوخته پراید و تهیه تمام قطعات آن از پیچ و مهره گرفته تا قطعات بزرگتر با هزینه کردن فقط 32 میلیون تومان یک پراید جدید سرهم کرده که چه بسا با کیفیت‌تر از خودروی کارخانه‌ای 60 میلیون تومانی باشد.
گران فروشی خودرو موضوع تازه‌ای نیست و همواره مطرح بوده است. مدیران زیادی برکنار شدند و افراد بیشتری از مجموعه خودرو پایشان به محکمه قضایی باز شد و اکنون یک تجربه عملی از سرهم کردن قطعات پراید نشان داد هزینه تمام‌شده ساخت این خودرو بسیار کمتر از آن چیزی است که امروز به مردم عرضه می‌شود.
>خودروساز سود می‌برد


وحید فکوری کارشناس مکانیک درباره عملیاتی‌بودن چنین کاری یعنی سرهم بندی یک خودرو می‌گوید: اگر همه قطعات موجود باشد و ابزار و لوازم پایه مثل بدنه و شاسی آماده باشد چنین اقدامی امکان پذیر است.
وی افزود: در اینکه یک عدد پراید ساخت کارخانه بسیار ارزان‌تر از قیمت فعلی کارخانه است شکی نیست و به نظر من تولید پراید و فروش آن به مردم سر به سر برای شرکت خودرو ساز سود خالص است.
>وقتی پای تولید انبوه در میان باشد
قطعات ارزانتر هم می‌شود
در این میان البته برخی نیز اظهارات عجیب تری را مطرح می‌کنند که می‌تواند دال بر این باشد که قیمت 32 میلیونی سرهم بندی شده چه بسا کمتر هم امکان پذیر باشد چون کسی که یک پراید را با خرید قطعات تکی سر هم کرده توانسته آن را با قیمت 32 میلیون سرهم بندی کند حال تصور کنید که شرکت خودرو ساز که قطعات را ارزانتر و به صورت فله از قطعه ساز خریداری می‌کند قیمت هر قطعه به مراتب ارزانتر از بازار برایش تمام می‌شود و در نتیجه قیمت پراید حتی می‌تواند ارزانتر از این 32میلیون برای کارخانه تمام شود.
کسانی که در کار تولید هستند می‌گویند وقتی صحبت تولید انبوه باشد هزینه کمتر هم می‌شود چون قطعات در هنگام تولید انبوه بسیار زیر قیمت بازار است.
طرح این موضوع نزاع‌هایی را هم برانگیخت از جمله اینکه مخالفان این اتفاق یعنی سرهم کردن قطعات خودروی پراید با 32 میلیون تومان می‌گویند غیرممکن است بتوان با این پول پراید تولید کرد.
>ادعای مخالفان
کسانی که این موضوع را باور ندارند از جمله می‌گویند این اقدام غیر ممکن است مگر این که از قطعات استوک استفاده شده باشد. قیمت دیسک و صفحه پراید با روغن واسکازین و اجرت بیشتر ۱میلیون تومان تمام می‌شود.این فقط یه قطعه از گیربکس هست.تورم رو تک تک قطعات تاثیر یکسان دارد. برخی قطعات فوق العاده گران هستند مثلا کمپرسور کولر۳۰۰هزار تومانی الان کمتر ار۱میلیون۷۰۰در بازار وجود ندارد.
از دیگر نکاتی که به عنوان شبهه در قیمت 32میلیونی مطرح می‌کنند این است که در فرایند تولید پراید فقط ۱۰تا۱۲میلیون تومان اجرت رنگ بدنه هستو با این حساب غیرممکن است که قیمت تمام شده 32 میلیون باشد.
>آفتابه لگن 7 دست...!
البته در این میان برخی کارشناسان نظرات دیگری را مطرح می‌کنند از جمله اینکه می‌گویند ریخت و پاش‌های هزینه‌ای در تولید یک دستگاه پراید آن قدر زیاد است که قیمت تمام شده آن را حتی به بالای 50 میلیون تومان می‌رساند.
این کارشناسان شاهد این مدعا را زمزمه ورشکستگی تولید کنندگان پراید می‌دانند و می‌گویند: هیچگونه بهینه گرایی در هزینه کردها وجود ندارد و همین نابسامانی در فرآیند تولید موجب شده خودرویی که مثلا با 30 میلیون ممکن است امکان تولید داشته باشد بالای 50 میلیون تومان هزینه داشته باشد.
افزایش قیمت پراید طی چند ماه اخیر تب و تاب ویژه‌ای را به میان خریداران و فروشندگان این محصول ایجاد کرده است. در این بین افرادی از راه‌های مختلف اقدام به خرید و فروش انواع خودروها می‌کنند که محرز شده دلال‌های وابسته به شرکت‌های خودرو ساز تکاپوی زیادی برای فروش محصولات البته به قیمت گران آن هم از طریق سایت‌های فروش اینترنتی در زمان‌های تعیین شده دارند و با خرید و فروش به شیوه‌های خاص موجبات گران شدن خودرو را فراهم می‌آورند. این وضعیت آشفته قیمتی گاهی افراد توانمند ایرانی را به صرافت می‌اندازد تا خودشان وارد عرصه هنرنمایی شوند و مثلا یک خودرو را با تهیه قطعات آن سرهم کنند.
>پول ویترین و برند
چند سال قبل هم این اتفاق مسبوق به سابقه بود یعنی زمانی که قیمت فروش کارخانه پیکان 5 میلیون تومان بود فردی توانست بنا به اظهار خودش با نزدیک به 2 میلیون تومان یک خودرو پیکان را با تهیه قطعات جمع کند.
با این حال می‌توان گفت ریشه مشکلات در قیمت گذاری خودروها به مسائلی برمی گردد که به اذعان کارشناسان ناشی از همان ریخت و پاش‌های هزینه‌ای یا تشریفاتی است که از جیب ملت می‌رود.
فکوری در این رابطه می‌گوید: گاهی برند حکم ویترین مغازه را دارد یعنی پول ویترین هم بر روی جنس می‌رود در مورد برخی برندهای خودرو هم هزینه برند از جیب مشتری کسر می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: ما با خیلی از اهالی خودرو حرف زدیم آنها می‌گفتند حقیقتا قیمت تمام شده همان 32 تا 35 میلیون برای پراید است اما واسطه‌ها و دلالان مابه التفاوت را به جیب خود سرازیر می‌کنند.
>وقتی تقاضا بالا باشد
قیمت بیخودی بالا می‌رود!
در این میان کارشناسان اقتصادی نظر دیگری دارند و می‌گویند قیمت محصولی چون خودرو در ایران بر اساس نظام متعارف در بازار تعیین می‌شود و نه قیمت تمام شده!
بر همین اساس آنها می‌گویند:‌ نگاه خودروساز بر منحنی عرضه و تقاضا استوار است و وقتی تقاضا بالا باشد خودروساز کاری به قیمت تمام شده ندارد بلکه سود خود را با توجه به افزایش تقاضا بالا می‌برد. رحمانی وزیر صنعت تیرماه گذشته گفته بود از ابتدای امسال تا کنون شش میلیون تقاضای خرید خودرو داشتیم، اما کل تولید خودرو، در سال، یک میلیون دستگاه است.
اگر مبنای محاسبه قیمت تقاضای بالا باشد در این صورت می‌توان گفت که بالا رفتن قیمت از قاعده بی مبنای افزایش تقاضا پیروی کرده است.
>کدام تسهیلات؟
در این میان بحثی که مطرح می‌شود موضوع زیان دهی خودروسازان است. اما چرا با این گرانفروشی خودرو، خودروسازها زیان ده هستند؟
نگاهی به آمارها نشان می‌دهد تامین منابع مالی از مسیری کم‌هزینه، تا مدتها دغدغه بسیاری از خودروسازان بود. مشکلات تامین مواداولیه و نقدینگی موردنیاز شرکت‌های خودروسازی و فشارهای اعمال تحریم‌ها بر صنعت خودرو، در حال حاضر موجب کاهش تیراژ تولید و ناتوانی خودروسازان در عمل به تعهدات فروش فوری و پیش‌فروش خودرو شده است. البته تا مدتی این موضوع مطرح بود که هرگونه پیش‌فروش خودرو توسط خودروسازان بزرگ کشور، منوط به ایفای تعهدات معوق پیش‌فروش و فروش فوری قبلی است اما بعد از مدتی دوباره آگهی‌های پیش فروش خودرو با قوت تمام در سایت‌ها و رسانه‌ها منتشر می‌شد.
خودروسازان مدعی هستند تنها بخش اندکی از تسهیلات مصوب دولت برای حمایت از صنایع قطعه‌سازی و خودروسازی کشور پرداخت شده و اکنون عملا خودروسازان برای تامین نقدینگی موردنیاز، پرداخت مطالبات معوق قطعه‌سازان و تامین مواد اولیه موردنیاز برای رشد تیراژ تولید محصولاتشان با مشکل مواجه شده‌اند.
>اختلاف بین بانک مرکزی و خودروسازان
در میان مسئولان دولتی اختلاف نظر در خصوص رفتار خودروسازان زیاد به چشم آمده است؛ از جمله اینکه مسئولان بانکی می‌گویند شرکت‌های خودروساز، ‌کارت‌های خود را برای دریافت تسهیلات طی سال‌های گذشته سوزانده‌اند؛ تا جایی که رئیس‌کل بانک مرکزی یک بار در جمع اعضای اتاق بازرگانی ایران گفت: «این فرآیند خودروسازی فشل را تا کجا باید ادامه دهیم؟ »
کار تا جایی بالا گرفت که همتی بار دیگر گفت: «من در موضوع تامین نقدینگی برای خودروسازان مخالف بودم، ولی برای نشان دادن حسن نیت خود مقرر کردیم ۴ هزار میلیارد تومان به صورت ریالی و بیش از ۸۴۰ میلیون یورو به صورت ال‌سی خارجی به خودروسازان داده شود تا پس از یک‌سال این مبلغ به صورت ارزی یا به صورت ریالی پس داده شود. »
اتفاق جالبی که در این میان افتاد این بود که در قبال این تصمیم بانک مرکزی، خودروسازان اعلام کردند ما حاضر به پذیرش ریسک تغییر نرخ ارز نیستیم در نتیجه مبلغی که یک سال در بانک کونلون چین برای آنها تخصیص داده شده بود، دست نخورده باقی ماند تا این‌که صرف موارد دیگری شد!
جالب این‌جاست که خودروسازانی که قیمت‌هایشان را هر روز بالا می‌برند، حاضر نبودند ریسک تغییر نرخ ارز را قبول کنند، ولی سوال اصلی این است که این فرآیند خودروسازی تا کجا باید ادامه پیدا کند؟ حتی همتی رئیس بانک مرکزی می‌گوید:‌« خودروسازان ۴۰ سال است به ما می‌گویند در شرایط حساسی هستند، ولی این شرایط چه زمانی قرار است اصلاح شود؟»
اما در مقابل، خودروسازان ادعای دیگری را مطرح می‌کنند و معتقدند که تعیین قیمت‌های دستوری، شرایط را برای صنعت خودروسازی کشور سخت کرده است، تا جایی که با زیان انباشته‌ای سنگین روبه‌رو شده‌اند.
محمدرضا نجفی‌منش، رئیس کمیسیون تسهیل کسب‌وکار اتاق بازرگانی تهران چندی قبل به خبرآنلاین گفت: زمانی که همتی و همراهانش به اتاق بازرگانی آمدند، من سوال کردم که قرار بوده سال 97 حدود ۱۱هزار میلیارد تومان بابت مطالبات قطعه‌سازان پرداخت شود که ۴ هزار میلیارد تومان به صورت ریالی و ۸۴۰میلیون یورو به صورت ارزی باشد. من گفتم تاکنون یک یورو هم به خودروسازی پرداخت نشده، اما رئیس‌کل بانک مرکزی با زبان بی‌زبانی گفت ما از اول هم این تسهیلات را نمی‌خواستیم بدهیم.
وی افزود: «متاسفانه بانک مرکزی اعتقادی به کمک به صنعت خودرو ندارد.
>وقتی خودروساز دلیل می‌آورد
گلایه‌های خودروسازان را گویا پایانی نیست. آنها می‌پرسند چرا صنعت خودروسازی به این‌جا رسیده است؟ در این جا بود که بحث تلخ و شیرین قیمت گذاری خودرو پیش آمد و خودروسازان برای توجیه گرانفروشی متوسل به استدلال‌هایی شدند تا جامعه را قانع کنند. آنها گفتند که بواسطه شورای رقابت از بالا و دستوری برای خودرو قیمت گذاری صورت گرفت به دلیل این‌که برای صنعت خودرو برخلاف تمام دنیا قیمت‌گذاری کردند و در نتیجه هر کسی که موفق می‌شد یک خودرو ثبت‌نام کند، از ۲۰ تا ۲۰۰ میلیون تومان سود می‌کرد.
به این ترتیب آنها دامان خود را از اتهام گرانفروشی مبرا کردند اما در عین حال با یک ضد حمله به بانک مرکزی مدعی شدند این اتفاق در حالی رخ داد که ۳۵ هزار میلیارد تومان تا سال 97 وجود داشت اما پرداخت نشد و در هر حال هنوز این زیان ادامه دارد؛ در صورتی که طبق قانون برنامه پنجم، اگر ضرر و زیان حاصل شد، دولت باید ضرر و زیان را جبران کند. این اتفاق هم نیفتاد.
به این ترتیب این خودروساز بود که دست بالا را گرفت. آنها مدعی بودند که برخی دارند صنعت خودرو را به سمت کم‌جانی و ناتوانی مالی حرکت می‌دهند و همزمان هم عنوان می‌کنند که به این صنعت کمک نمی‌کنیم.
از دیگر ادعاهای مطرح شده از سوی خودروسازان این بوده که علیرغم بوق و کرنا اولویت خودروسازان برای دریافت تسهیلات این تسهیلات پرداخت نشد این درحالی است که در آمریکا ۸۵ درصد نیاز مالی صنعت خودرو از طریق موسسات مالی تامین می‌شود اما در ایران در ایران شاید ۱۰ درصد هم دولت کمک مالی نکرده باشد!
>دلار پائین آمد اما پراید گران شد!
ده ماه قبل یعنی اواخر فروردین ماه بود که دبیرانجمن خودروسازان قیمت تمام شده تولیدی یک دستگاه پراید را اعلام کرد. اگر مبنا را این قرار دهیم که از اردیبهشت 98 تا آبان ماه قیمت ارز سیر نزولی داشته و حتی تا کانال 9 هزار تومان هم رفت می‌توان نتیجه گرفت که قیمت پراید باید با این محاسبه اقتصادی سیرنزولی داشته باشد این درحالی است که قیمت این محصول حتی مرز روانی 50 میلیون را هم در اوج رونق و ارزانی دلار رد کرد.
نعمت بخش در پاسخ به این سوال که با توجه به عدم پذیرش قیمت‌ها از سوی جامعه، قیمت تمام شده خودرویی مانند پراید چقدر است؟ گفت: درباره هزینه واقعی تولید باید از سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولــیدکنـــندگـان سئوال کنید اما بر اساس اطلاعات بنده قیمت تمام شده پراید ۳۷میلیون تومان است و با سودی که در نظر می‌گیرند برای فروش در حد ۳۸ تا ۳۹ میلیون تومان خواهد بود.
اوائل خرداد 98 روایت دیگری از قیمت تمام شده پراید اعلام شد و بر اساس آن در گفت و گوی ویژه خبری در صدا و سیما عبدالله رضیان، نماینده حوزه قائم‌شهر قیمت تمام شده پراید را اعلام کرد. او در این گفت و گو که با موضوع تعیین تکلیف خودرو در مجلس صورت گرفته بود از کیفیت و قیمت خودروها سخن به میان آورد و اظهار داشت: بنا به اظهار مدیرعامل گروه خودروسازی سایپا قیمت تمام شده پراید 43میلیون تومان است. این در حالی است که این خودرو این روزها با قیمتی کمی بیشتر از 37 میلیون تومان به فروش می‌رسد! بر این مبنا می‌توان با استناد به سخنان وزیر صنعت تایید کرد که حاشیه سود فروش پراید با توجه به قیمت تمام شده آن چیزی در همان حد و حدود 15 تا 18 میلیون تومان است.
رحمانی وزیر صنعت در تیرماه 98 گفته بود که در حال حاضر قیمت تمام شده پراید ۱۱۱ حدود ۳۵ تا ۳۶ میلیون تومان و قیمت بازاری آن حدود ۵۰ تا ۵۱ میلیون تومان است. این در حالی است که در این فاصله و تاریخ زمانی شاهد افت شدید قیمت ارز بوده‌ایم و در نتیجه به نظر می‌رسد سود خودروساز از فروش یک دستگاه خودرو با توجه به قیمت تمام شده آن بسیار بالاتر از عدد رقم‌های متعارف است.
با این حساب اگر کسی توانسته باشد با 32 میلیون تومان یک پراید را جمع کند می‌توان گفت که اساسا قیمت نزدیک به 60 میلیون تومان امروزی آن برای خودروساز سراسر سود بوده و زیان دهی آنها معنایی ندارد.