ماجرای انتشار فایل صوتی درباره هواپیمای اوکراینی

آرمان ملي- حميد شجاعي: ماجراي تلخ سقوط هواپيماي اوکرايني و مسائل رخ داده پس از آن هنوز ادامه دارد. پس از مسائلي که پيرامون بازخواني جعبه سياه هواپيما رخ داد از قبيل رد درخواست ايران از طرف غربي‌ها براي خريد تجهيزات بازخواني و اظهارات مقامات مسئول در ايران مبني بر عدم تحويل جعبه سياه به کشورهاي ديگر يکشنبه شب فايلي صوتي در فضاي مجازي پيرامون هواپيماي اوکرايني منتشر شد که مساله بازخواني جعبه سياه را به حاشيه برد. منتشرکننده فايل مورد نظر که يک رسانه اوکرايني بوده اين فايل را به گفت‌وگوي خلبان پرواز تهران-شيراز منتسب کرده که طي آن با برج مراقبت از چگونگي حادثه سقوط هواپيما صحبت مي‌کند. اين در حالي است که مدير کل سوانح سازمان هواپيمايي کشوري مي‌گويد: «تيم بازرسي فني سقوط هواپيماي اوکرايني در اقدامي عجيب، فايل صوتي محرمانه مکالمه خلبان يکي از پروازهاي همزمان با پرواز هواپيماي اوکرايني را منتشر کرده و اين اقدام اوکرايني‌ها سبب شد ديگر هيچ سندي به آنها ارائه ندهيم».
ماجراي يک فايل صوتي
چهارشنبه 18 دي بود که يک فروند هواپيماي مسافربري خطوط هوايي اوکراين به دليل بروز خطاي انساني مورد اصابت موشک قرار گرفت و طي اين اتفاق 176 مسافر ايراني و خارجي هواپيما جان باختند. از آن زمان تاکنون اظهار نظرات بسياري در خصوص اين اتفاق صورت گرفت. ابتدا گفته شد که هواپيما سقوط کرده، اما پس از چند روز و طي بررسي‌هاي بيشتر مشخص شد که هواپيماي اوکرايني با خطاي انساني سرنگون شده است. آنچه مشخص بود و همه مقامات و مسئولان نيز بر آن تاکيد داشتند همين مساله خطاي انساني در بروز اين حادثه بود. گرچه به اذعان بسياري عمده نارضايتي جامعه جداي از اصل موضوع پنهانکاري 3 روزه در اعلام اين موضوع بود. هر چند در اين ميان شاهد برخي شيطنت‌ها از سوي مقامات برخي کشورها نيز بوديم، اما رئيس‌جمهور اوکراين که مهم‌ترين طرف درگير اين ماجرا بود، درآن مقطع بر خلاف ديگران با پذيرش موضع رسمي ايران صرفا خواستار پرداخت غرامت شد. بااين حال بحث باز خواني جعبه سياه هواپيما همچنان دردستور کار قرار گرفت و مسئولان امر به اين کار مبادرت ورزيده و همزمان نيز از کشورهاي درگير اين حادثه دعوت به همکاري نمودند. با اينکه همه چيز در سکوت خبري پيگيري مي‌شد انتشار يک فايل صوتي از مکالمه يک خلبان با برج مراقبت در فضاي مجازي دوباره بحث هواپيماي اوکرايني و حواشي آن را بر سر زبان‌ها انداخت. ماجرا از اين قرار است که يک رسانه اوکرايني در اقدامي غير حرفه‌اي، فايل صوتي محرمانه مکالمه خلبان يک پرواز داخلي هواپيمايي آسمان که همزمان با پرواز اوکرايني در حال انجام بوده را منتشرکرده که در آن مدعي‌ گفت‌وگوي ميان برج مراقبت فرودگاه با خلبان يک هواپيماي مسافري شرکت آسمان در لحظه سقوط هواپيماي اوکرايني بوده است. آنطور که «سايت رکنا» آورده در فايلي که در شبکه‌هاي اجتماعي دست‌به‌دست مي‌‌شود، خلبان هواپيماي تهران - شيراز شرکت آسمان، شليک موشکي با نور زياد و پس‌از آن، يک انفجار بزرگ و پرنور را در آسمان تهران را تشخيص و به برج مراقبت تهران خبر داده‌ است. حال اينکه برخي اين فايل صوتي را متعلق به هواپيماي اوکرايني مي‌دانند، اما واقعيت از اين قرار است که فايل صوتي منتشر شده، گفت‌وگوي خلبان هواپيماي تهران- شيراز بوده وارتباطي به هواپيماي اوکرايني نداشته است.
فايل صوتي و هواپيماي اوکرايني


مديرکل سوانح سازمان هواپيمايي کشوري با بيان اينکه سازمان هواپيمايي کشوري از انتشار چنين فايلي مطلع و متعجب شده، گفت: اين فايل از مجموعه اسنادي بوده که در تيم مشترک بررسي سانحه هوايي در اختيار گروه کارشناسان اوکرايني قرار گرفته است. خبر گزاري مهر نوشت؛ حسن رضايي‌فرد اظهارکرد: اين اقدام اوکرايني‌ها سبب شد ديگر هيچ سندي به آنها ارائه ندهيم. وي ياد آور شد: در حال حاضر تيم اوکرايني کشور را ترک کرده و فعلا هيچ گروه کارشناسي از کشورهاي ذي‌نفع در اين پرونده که بر اساس انکس 13 ايکائو (سازمان جهاني هوانوردي)مي‌توانند همزمان در حين بررسي‌هاي کارشناسي کشور محل وقوع سانحه حضور داشته باشند، در ايران حاضر نيستند. گفتني است براساس مقررات داخلي و بين‌المللي، مکالمات خلبانان با برج مراقبت جزو اسناد محرمانه هر کشور است و هيچ فرد يا کشور ديگري نمي‌تواند اين مکالمات را بدون هماهنگي با کشور مالک اين خدمات، منتشر کند.
پرداخت غرامت بيشتر
رئيس‌جمهور اوکراين خواستار پرداخت غرامت بيشتري از جانب ايران به خانواده جانباختگان حادثه هواپيماي اوکرايني در ايران شد. ايسنا نوشت؛ ولاديمير زلنسکي درباره غرامت پيشنهادي ايران به خانواده جانباختگان‌ حادثه هدف قرار گرفتن غيرعمد هواپيماي مسافربري اوکرايني در ايران، گفت: ايران بلافاصله مبلغ 80هزار دلار را براي هر خانواده پيشنهاد داد. اين مبلغ بسياراندک است. ما خواستار مبلغ بيشتري خواهيم شد.
تشکيل کميته بررسي غرامت
سخنگوي وزارت امور خارجه در مورد اظهارات اخير رئيس‌جمهور اوکراين مبني بر کم‌بودن رقم ميزان غرامتي که ايران قرار است به خانواده کشته‌شدگان اوکرايني که چندي پيش در تهران دچار سانحه شد بپردازد، اظهارکرد: در مورد اين هواپيما و بحث غرامت کميته‌اي تشکيل شده است دو طرف ايراني و اوکرايني تاکنون مذاکرات خوبي در مورد بحث هواپيماي اوکرايني داشته‌اند. اين مذاکرات به صورت حضوري و غيرحضوري انجام شده است و همان‌طور که گفتم مسائل مرتبط با آن در حال بررسي است. سيدعباس موسوي گفت: نمي‌دانم حرف‌هايي که به صورت علني زده مي‌شود چقدر مي‌تواند سازنده باشد و آيا سازنده است يا نه، ولي همان‌طور که گفتم ما دنبال حل و فصل اين موضوع هستيم و موضوع غرامت نيز در کميته تشکيل شده در حال بررسي است و به نظرم در حال حاضر زود است که در اين مورد اظهارنظر کنيم.