پیش فروش؛ حربه خودروسازان برای تامین نقدینگی

آفتاب یزد – گروه اقتصادی: خودروسازان کشور در حالی پیش فروش خودروهای خود را آغاز کرده‌اند که هنوز معوقات سابق آنها پابرجا مانده است تا جایی که معلوم نیست بر چه اساسی و با کدامین قطعه می‌خواهند خودروهای جدید را تکمیل و به مردم تحویل دهند. به نظر می‌رسد پیش فروشهای جدید برای تامین نقدینگی خودروسازان در شرایط فعلی است.
با وجود بدعهدی خودروسازان در تحویل خودروهای ثبت‌نامی، برنامه‌های پیش‌فروش همچنان ادامه دارد که این مسئله باعث نگرانی مردم در تحویل خودروهای ثبت ‌نامی شده است. مدتی است که قطعه‌سازان با مشکل واردات قطعات اولیه مواجه شده‌اند اما از سویی دیگر شرکت‌های خودروسازی پیش‌فروش خود را
آغاز کرده‌اند.
> نمی توانیم قطعه وارد کنیم


"نمی توانیم قطعه وارد کنیم" این خبری بود که دبیر انجمن قطعه سازان داد. برای تولید خودرو، قطعه موضوعی حیاتی است، قطعاتی که عموما از سایر کشورها به خصوص چین وارد و روی خودروها سوار می‌شوند.
اما مدتی است که واردات قطعات خودرو با سدی به نام کرونا مواجه شده است؛ سدی که نه تنها روی ملاقات مردم اثر می‌گذارد بلکه آسایش آنها را هم مختل کرده است. شیوع این بیماری خطرناک در چین منجر به قطع واردات قطعات خودرو شده و همین موضوع نگرانی خودروسازان را به دنبال داشته است.
از سویی مسئولان مربوطه از نبود قطعات خودرو صحبت می‌کنند و از سویی دیگر همان شرکت‌های خودروسازی اقدام به پیش فروش خودروها کرده‌اند. پیش فروش خودروهای شرکت ایران خودرو و سایپا مدتی است که شروع شده و ادامه دارد و به طور معمول هر چند وقت یکبار اطلاعیه‌ای درباره پیش فروش خودروهای از این شرکت به گوش می‌رسد.
اما سوال اساسی اینجاست که اگر واردات قطعات اولیه با مشکل رو به رو شده و امکان واردات آنها فراهم نیست پس این شرکت چگونه از پیش فروش صحبت می‌کند؟
> توقف موقت تجارت با چین به خاطر کرونا
مازیار بیگلو دبیر انجمن قطعه سازان ایران در این زمینه گفت: پس از انتشار ویروس کرونا ارتباط برقرار کردن با چین برای خرید و فروش کالا به مشکل بر خورد چرا که تا قبل از این برخی قطعات را از چین وارد می‌کردیم و اکنون نمی‌توانیم مواد را تامین کنیم.
او بیان کرد: اکنون نه تنها راه هوایی بلکه راه‌های زمینی برای خرید کالا از چین امکان پذیر نیست. اگر این گونه پیش برویم در تامین قطعات خودروها با مشکلات جدی برخورد خواهیم کرد.
بیگلو تشریح کرد: پس از تحریم‌ها دیگر نمی‌توانستیم از کشورهای دیگر قطعات را تامین کنیم و تنها می‌توانستیم برای تکمیل کردن خودروهای ناقص به سراغ چین برویم. هم اکنون تنها برای تکمیل کردن خودروهای ناقص از موجودی انبار‌ها استفاده می‌کنیم و این موجودی تنها تا عید جوابگوست و بعد از عید به طور قطع به مشکل بر خواهیم خورد.
دبیر انجمن قطعه سازان ایران افزود: مشکلی که وجود دارد هیچ راهکاری برای تامین قطعات بعد از شب عید نداریم. اکنون هیچ موادی از این کشور وارد کشور نمی‌شود.
او افزود: این نکته قابل ذکر است که درست است که تحریم‌ها باعث شد در بسیاری از موارد پیشرفت چشمگیری داشته باشیم اما در مواردی مانند بالا که ذکر شد باعث مشکلاتی هم شده است.
دبیر انجمن قطعه‌سازان بیان کرد: از خدا می‌خواهیم که تحریم‌ها ادامه داشته باشد، زیرا این موضوع به تقویت تولید داخل کمک کرده است. برخی شرکت‌های قطعه‌ساز با تعدیل نیروی کار روبه‌رو بودند که امروز بخشی از آن‌ها به کار برگشته‌اند و مشغول به کار شده‌اند.
بیگلو درباره افزایش قیمت خودرو گفت: جامعه ظرفیت افزایش قیمت خودرو در امسال را ندارد، قیمت مواد اولیه عقلانی نیست و باید با قیمت تمام شده این مواد به ما داده شود تا هزینه‌های تولید منطقی شود. هر زمان قیمت خودرو افزایش یافته، نارضایتی مردم از کیفیت بیشتر
شده است.
> رهایی از بحران بی‌پولی خودروسازان؟
در این حال برخی کارشناسان می‌گویند شرکت‌های خودروسازی میزان فروش فوری خود آغاز کردند تا از بحران بی‌پولی رها شوند.
کارشناسان هم درباره فروش فوری خودروسازان معتقدند شرکت‌های خودروسازی نقش بانک را ایفا می‌کنند ولی در جذب پول در مقایسه با بانک‌ها موفق‌تر عمل کردند.
اهدافی همچون تامین نقدینگی خودروسازان، کاهش التهابات بازار و در نهایت تضمین فروش محصولات خودروسازان حداقل تا دو سال آینده. حال این اهداف در سایه مشکلات تولید، خودروسازی کشور را با چالش بی‌سابقه‌ای روبه‌رو کرده است؛ به‌طوری‌که بخش اعظم تولیدات خودروسازان به اجرای تعهدات پیش‌رو و معوق اختصاص یافته است.
آنچه مشخص است خودروسازان در پیگیری پیش‌فروش‌ها به‌دنبال تامین نقدینگی هستند و وزارت صمت به‌عنوان سیاست‌گذار کلان بخش خودرو تلاش می‌کند از طریق این پیش‌فروش‌ها طرف تقاضا را مدیریت و بخشی از تقاضای موجود در بازار را با این ابزار مهار کند. سال گذشته به‌دلیل مشکلات ناشی از اعمال تحریم‌های بین‌المللی هم شرکت‌های خودروساز در تزریق خودرو به بازار با چالش روبه‌رو بودند و هم تقاضا به دلایل گوناگون از جمله تورم انتظاری با افزایش بیش از پیش روبه‌رو بود.
در این زمینه برخی کارشناسان معتقدند که اگر قیمت‌گذاری خودرو از همان اوایل سال گذشته تعیین تکلیف می‌شد یا به نوعی خودروسازان می‌توانستند محصولات تولیدی را براساس پنج درصد کمتر از حاشیه بازار قیمت‌گذاری کنند، تعهدی به‌نام تعهد معوق به‌وجود نمی‌آمد و تولیدکنندگان قادر بودند حداقل محصولات ثبت‌نامی که تولید آنها طبق روال گذشته بود، سر وقت تحویل مشتری دهند.
آنچه مشخص است عنوان می‌شود که خودروسازان هم‌اکنون به امید این هستند که نقدینگی موردنیازشان تامین شود تا از این طریق بتوانند علاوه‌بر اینکه سرو سامانی به وضعیت تولید خود دهند، شرایط را برای تامین قطعات ناقص خودروهای مانده در پارکینگ‌های خود مهیا کنند. هر چند رضا رحمانی به خودروسازان تکلیف کرده که تا خرداد 99 معوقات خود را به پایان برسانند، اما با توجه به شرایط ذکر شده بعید به نظر می‌رسد آنها بتوانند به این امر پایبند باشند.
پس از آن وزارت صنعت، معدن و تجارت به این کارخانه مهلت داد تا در ۳۰ مهر امسال خودرو‌های معوق را تحویل مشتریان دهد، اما این خودروساز نتوانست به تعهدات خود عمل کند و همچنان برخی خودرو‌ها معوق ماندند. متاسفانه ۲ خودروساز بزرگ کشور همچنان به تعهدات قبلی خود عمل نکرده‌اند.
نکته حائز اهمیت این است که هر چند وقت یکبار این ۲ خودروساز بزرگ کشور طرح ثبت نام جدید پیش فروش خودرو را اعلام می‌کنند. بسیاری از ثبت نام‌کنندگان که ۶ ماه پیش نوبت تحویل خودروی آنان فرا رسیده، اما هنوز خودروی خود را تحویل نگرفته‌اند حتی از سال گذشته هم اجرای برخی تعهدات زمین مانده است.
> افزایش توان تولیدی
در پی تحویل خودروهای معوقه؟
با این حال فرشاد مقیمی مدیرعامل ایران خودرو در خصوص تحویل خودروهای معوق با بیان اینکه تعهدات جدید خودروسازان مبنی بر پیش فروش‌های صورت گرفته امسال نیز به طور قطع به موقع انجام می‌شود، گفت: خودروسازان موظف هستند خودروهای معوق را تا پایان سال بسازند و تحویل مشتریان دهند بر این اساس ایران خودرو تمام فعالیتش را افزایش داده و حتی در روزهای تعطیل آماده تحویل خودروها به مشتریان است.
به گفته مقیمی، وزارت صنعت، معدن و تجارت برنامه سختگیرانه‌ای نیز برای خودروسازان در نظر گرفته که بر مبنای آن یکی از تکالیف تعیین شده برای خودروسازان این است که تولید را از سطح یک میلیون و ١٠٠ هزار دستگاه فراتر ببرند که جزئیات آن پس از نهایی شدن اعلام خواهد شد.
او درباره تامین قطعات لازم برای افزایش تولید خودرو گفت: عمده تمرکز خودروسازان در حوزه تامین قطعه، بر قطعات تولید داخلی است و بر این اساس، واردات قطعاتی که داخلی‌سازی می‌شوند، ممنوع خواهد شد از این رو نگرانی از بابت تامین قطعه وجود ندارد و ما تمام تمرکزمان بر داخلی‌سازی تمام قطعات است تا نیازمان به قطعات وارداتی صفر شود.
> واسطه‌ها خریدارند؟
کاظم نیک‌خواه کارشناس صنعت خودرو درباره علت پیش ثبت نام خودرو در ایران خودرو با وجود معوقات مانده در کارخانه، گفت: خودروسازان تعهدات خود را مستهلک می‌کنند. اکنون تیراژ تولید خودروسازان افزایش یافته و در دو شیفت فعالیت می‌کنند و معوقات مهرماه خود را تحویل می‌دهند.
او بیان کرد: از یک سال و نیم گذشته خودرو‌های ثبت‌نام شده انباشته شده، اما زمانی که خط تولید در سه ماه گذشته افزایش یافت معوقات خود را با سرعت بیشتری به مشتری تحویل می‌دهند.
این کارشناس صنعت خودرو ادامه داد: در بازار مشاهده می‌شود که با تولید اضافه قیمت خودرو روند افزایشی دارد. چرا که واسطه در بازار مانند گذشته وجود ندارد برخی افراد از ترس اینکه نقدینگی‌هایشان به صفر نرسد یا ارزشی را از دست ندهند خودرو ثبت‌نام کردند.
نیک خواه افزود: در این زمان سود بانک‌ها کاهش یافت و مشکلاتی بوجود آمد که در کنار آن ارز نیز افزایش یافت و برخی خودرو ثبت‌نام کردند که ارزش ریالی‌شان حفظ شود. اکنون این دسته از افراد خودرو‌های خود را تحویل می‌گیرند و با این نوسانات ارز زمانی که تحویل می‌گیرند آن را نگه می‌دارند تا سود کنند.
این کارشناس صنعت خودرو تشریح کرد: نسبت به تقاضا خودرو زیاد داریم که عرضه نمی‌شود. بی‌ثباتی اقتصادی و وحشت از اینکه ارزش ریال کاهش نیابد خودرو را نگه می‌دارند و پس از افزایش قیمت می‌فروشند.
نیک خواه گفت: ایران خودرو اکنون خودرو پیش ثبت‌نام می‌کند، اما سال آینده آن را تحویل می‌دهند در نتیجه در طی این یکسال فرصت برای تحویل خودرو دارد بازاریابان خودرو صرفا به دلیل اینکه دیوار بتنی بین فروش و عرضه داشته باشد موضوعاتی را مطرح می‌کند.
او ادامه داد: اینکه با وجود خودرو‌های معوق در خودروسازان چرا پیش ثبت‌نام خودرو انجام می‌شود در هاله‌ای از ابهام است که ممکن است نوعی سیاست باشد.
تمام این صحبت‌ها نیاز به حمایت دولت و مسئولان دارد و باید برنامه سختگیرانه تولید از سوی خودروسازان پیاده‌سازی شود. کارشناسان صنعت خودرو معتقد هستند چنانچه خودروسازان به این برنامه سختگیرانه تولید پایبند نباشند، دیگر نباید اجازه پیش فروش خودرو به آنها داد و به تناسبی که افزایش تولید داشته باشند، می‌توانند خودرو در بازار پیش فروش کنند.