برخی کشورها به بهانه کرونا ایران را محاصره کرده‌اند

آرمان ملي - عليرضا پورحسين:
ارائه جديدترين گزارش آژانس بين‌المللي انرژي اتمي تبديل به سوژه‌اي شد تا در فضايي خاص و براي چندمين بار فعاليت‌هاي صلح آميز هسته‌اي ايران مورد اختلاف قرار گيرد. آژانس در قسمتي از گزارش خود عنوان کرده است که ذرات اورانيوم طبيعي ساخت بشر در مکاني که توسط ايران به آژانس اظهار نشده بود، را شناسايي کرده است و تعاملات بين ايران و آژانس براي حل و فصل موضوع ادامه دارد. از سويي ديگر راستي آزمايي و نظارت آژانس بر ساير تعهدات مرتبط هسته‌اي ايران ذيل برجام ادامه دارد. طي مقطع زماني اين گزارش، آژانس در هيچ يک از جلسات گروه کاري خريد کميسيون مشترک برجام شرکت ننموده است. آژانس به راستي آزمايي عدم انحراف برنامه هسته‌اي اعلام شده در تاسيسات هسته‌اي و مکان‌هاي خارج از تاسيسات که به‌طور معمول مورد استفاده قرار مي‌گيرند و از سوي ايران درچارچوب موافقتنامه پادمان‌هاي آن اظهار شده، ادامه مي‌دهد. ارزيابي‌ها درخصوص نبود فعاليت‌ها و مواد هسته‌اي اظهارنشده براي ايران کماکان ادامه دارد. اين مطالب نکات اميدوارکننده و همچنين مبهمي را بازگو مي‌کند. از يک سو اختلاف بر سر بازديد از برخي مراکز ممکن است نشست مشترک برجام را تحت‌الشعاع قرار دهد و از سوي ديگر شاهد هستيم با توجه به کاهش تعهدات برجامي اما همچنان همکاري‌ها ادامه دارد. در راستاي بررسي اين مساله «آرمان ملي» گفت و گويي با فريدون مجلسي، کارشناس مسائل بين الملل داشته است که درادامه مي‌خوانيد:
آيا اختلافات ايران و آژانس بين‌المللي انرژي اتمي جدي است ؟
در برهه‌اي از زمان که آمريکا از توافق هسته اي خارج شده است و شديدترين تحريم‌ها را عليه ايران وضع کرده است اما طرف‌هاي اروپايي اين اقدام را نپذيرفته‌اند و مجبور به تن دادن به آن شده‌اند، ‌شرايط به‌گونه‌اي پيش رفت که جمهوري اسلامي ايران نيز مجبور به اقدام متقابل شد تا شايد بتواند با مقابله جدي خود امتيازي کسب کند و به طرف‌هاي ديگر نشان دهد که اراده جدي براي اخذ حقوق خود دارد. در گزارش آژانس نيز شاهد بوديم که به علت اينکه رژيم صهيونيستي گزارشاتي به آژانس داده است اين اختلاف به‌وجود آمده است و دوباره تمامي اختلافات به نحوي نشات گرفته از رژيم صهيونيستي است و گويا طرف‌هاي ديگر برجام نيز در راستاي حفظ امنيت اين رژيم خواسته‌هايي از ايران دارند. نقطه اختلاف دقيقا در همين مورد است که جمهوري اسلامي ايران به هيچ وجه در مورد اين مساله کوتاه نمي‌آيد. با وجود اين تفاسير به نظر مي‌رسد که اختلافات جدي است و به راحتي قابل حل نمي‌باشد.


کاهش تعهدات هسته‌اي ايران چه تبعاتي در پي خواهد داشت ؟
کاهش تعهدات هسته‌اي ايران در مراحل اول تا سوم به نحوي تحريک‌آميز نبود و کاملا در چارچوب برجام و معاهدات رقم خورد اما گام‌هاي چهارم و پنجم شائبه‌هاي زيادي ايجاد کرد و برخي طرف‌ها معتقد هستند در اين دو مرحله آخر ايران از برجام فراتر رفته است. کشورهاي اروپايي معتقد هستند که برجام در راستاي محدود کردن غني سازي ايران و عدم دسترسي اين کشور به بمب هسته‌اي اجرايي شد و بر اين باورند که گام‌هاي چهارم و پنجم اين دستاورد را از بين برده است. آژانس نيز در گزارش اخير خود عنوان کرده‌است که حجم و درصد غني‌سازي فراتر از ميزان مجاز رفته است و در اين رابطه ابراز نگراني کرده است و خواستار بازديد از دو مرکزي شده که ايران اجازه ورود به آن را نمي‌دهد. اين مهم‌ترين اختلافات بين ايران و آژانس بوده و به‌نظر مي‌رسد مهم‌ترين تبعات آن اين است که مکانيزم ماشه را به فعال شدن نزديک مي‌کند. مقامات ايران بر اين باور هستند که اروپا توانايي عملي کردن مکانيزم ماشه را ندارد و به همين دليل به روند کار خود ادامه مي‌دهد و از سوي ديگر نيز اين سياست‌ها منجر به تشديد تحريم‌ها شده است و طرفين نيز در سياست‌هاي خود کوتاه نمي‌آيند و اين مقوله‌اي است که سبب شده تا نگراني‌ها افزايش يابد .
طرفين برجام و آژانس از چه ابزارهايي عليه ايران استفاده خواهند کرد؟
برخي کشورها به بهانه کرونا ايران را محاصره کرده‌اند و هواپيماهاي ايران را به ساير کشورها راه نمي‌دهند با وجود اينکه اين بحران گريبان بسياري از کشورها را گرفته است اما اين سياست تنها در قبال ايران اجرا مي‌شود و به‌نظر مي‌رسد اين بحران را تبديل به ابزاري عليه ايران کرده‌اند. از سوي ديگر مديريت جديد آژانس انرژي اتمي به مرور لحني متفاوت با گذشته را در دستور کار قرار داده و به تازگي شاهد هستيم که از الفاظ تهديد‌آميز بيشتري استفاده مي‌کند و ممکن است گزارش‌هاي اين سازمان سبب شود تا پرونده ايران به شوراي امنيت ارجاع داده شود و يا حداقل منجر به اجرايي شدن مکانيزم ماشه شود .
در انتهاي گزارش آژانس شاهد هستيم که از همکاري‌هاي ايران نيز صحبت به ميان آمده است، اين قسمت از گزارش روزنه‌اي براي بهبود همکاري‌ها و تعامل بيشتر مي‌تواند باشد؟
آژانس به نحوي اذعان مي‌کند که از همکاري‌هاي ايران سپاسگزار است و در برابر خواستار اين است که اين همکاري‌ها در تمامي زمينه‌ها رقم بخورد. بايد توجه کرد که اين گزارش مملو از نقاط بيم و اميد است. همانطور که از اهداي رواديد بلند مدت به بازرسان تشکر کرده‌اند، همانگونه نيز در مورد عدم اجازه بازديد در برخي نقاط هشدار جدي داده است. آژانس بر اين باور است که با اين ادبيات مي‌تواند تغييري در رويکرد ايران ايجاد کند و وضعيت را به سمت کاهش تنش سوق دهد اما به نظر مي‌رسد در زمان حال اين اتفاق به سادگي رقم نخورد .