رکود در انتظار ایران و جهان

صندوق‌بین‌المللی پول در گزارش جدید خود با عنوان «تعطیلی بزرگ» رشد اقتصادی ایران در سال ۲۰۲۰ را منفی ۶ درصد و بالاتر از سال گذشته پیش‌بینی کرده است.
«همه‌گیری کووید-۱۹ هزینه‌های انسانی را در سراسر جهان افزایش داده و اقدامات ضروری برای محافظت از مردم، تاثیرات بسیار شدیدی روی فعالیت‌های اقتصادی گذاشته است. در نتیجه این همه‌گیری، پیش‌بینی می‌شود که اقتصاد جهان امسال سه درصد کوچک شود؛ وضعیتی بسیار بدتر از بحران مالی جهانی در سال ۲۰۰۸-۲۰۰۹.» صندوق بین‌المللی پول(IMF) با این مقدمه، گزارش جدید خود از وضعیت اقتصاد جهان را منتشر کرده است.  
در طول بحران مالی جهانی سال ۲۰۰۸، اقتصاد جهان تنها ۰.۱ درصد کوچک شده بود. اما حالا رشد اقتصادی جهانی برای سال ۲۰۲۰، منفی ۳ درصد پیش‌بینی شده است.
براساس گزارش IMF، با وجود این بحران گسترده جهانی رشد اقتصادی ایران در سال ۲۰۲۰، نسبت به سال ۲۰۱۹ بهتر می‌شود. این نهاد بین‌المللی پیش‌بینی می‌کند که رشد اقتصادی امسال ایران منفی ۶ درصد باشد در حالی‌ که برای سال ۲۰۱۹، رشد اقتصادی منفی ۷.۶ درصدی برای ایران برآورد کرده است.  


البته مهرماه سال گذشته، صندوق بین‌المللی پول رشد اقتصادی ایران را منفی ۹.۵ درصد پیش‌بینی کرده بود اما ارزیابی جدید نشان می‌دهد که افت رشد اقتصادی ایران، کمتر از این رقم بوده است.  
همچنین پیش‌بینی می‌شود که بعد از امسال، اقتصاد ایران در مدار رشد مثبت قرار گیرد و در سال ۲۰۲۱، به ۳.۱ درصد رشد مثبت برسد.  
صندوق بین‌الملی پول وضعیت تورم ایران را نیز در مسیر بهبود پیش‌بینی کرده است. به این ترتیب، میزان تورم ایران را که در سال ۲۰۱۹، حدود ۴۱.۱ درصد برآورد کرده بود، در سال ۲۰۲۰ به میزان ۳۴.۲ درصد و در سال ۲۰۲۱ نیز ۳۳.۵ درصد پیش‌بینی کرده است.  
اما پیش‌بینی این نهاد برای نرخ بیکاری و میزان تراز تجاری، خوش‌بینانه نیست. بر اساس گزارش IMF، در سال ۲۰۱۹، تراز تجاری ایران ۰.۱- درصد بوده که در سال ۲۰۲۰، به ۴.۱- درصد می‌رسد و اما در سال ۲۰۲۱ کاهش‌ می‌یابد و ۳.۴- درصد می‌شود. نرخ ‌بیکاری نیز که برای سال گذشته ۱۳.۶ درصد برآورد شده، امسال به ۱۶.۳ درصد می‌رسد و در سال ۲۰۲۱ نیز به ۱۶.۷ درصد افزایش می‌یابد.  
صندوق بین‌المللی پول در گزارشی که منتشر کرد، می‌نویسد: «جهان در سه ماهه گذشته از زمانی که گزارش چشم‌انداز جهانی در ماه ژانویه را منتشر کردیم، به طرز چشم‌گیری تغییر کرده است. یک فاجعه نادر، باعث شده است که به طرز تراژیکی زندگی بسیاری از انسان‌ها از بین برود. از آنجایی که کشورها قرنطینه‌های ضروری و اقدامات مهم فاصله‌گذاری اجتماعی را برای مهار همه‌گیری کرونا انجام می‌دهند؛ جهان در یک قرنطینه بزرگ قرار گرفته است. در این شرایط گستردگی و سرعت فروپاشی فعالیت‌های اقتصادی، بی‌شباهت به هرچیز دیگری است که در طول زندگی ما تجربه شده است.»
پیش بینی بازار بدون مشتری نفت
قیمت نفت در حال حاضر با وجود توافق اوپک پلاس با کاهش تولید ۹.۷ میلیون بشکه در روز در ماه‌های مه و ژوئن، پایین تر از قیمت مورد پیش بینی صندوق بین‌المللی پول معامله می‌شود.
جیان ماریا میلسی فرتی، نایب رییس دپارتمان تحقیقاتی صندوق بین‌المللی پول به خبرنگاران گفت: توافق کاهش تولید اوپک پلاس به تثبیت بازار کمک خواهد کرد با این حال قیمت‌های آتی بعید است به سطح پیش از شیوع ویروس کرونا برگردند.
طبق گزارش صندوق بین المللی پول، بازارهای آتی نشان می‌دهند که قیمت هر بشکه نفت تا سال ۲۰۲۳ پایین ۴۵ دلار خواهد ماند که حدود ۲۵ درصد کمتر از میانگین قیمت سال ۲۰۱۹ خواهد بود و ضعیف ماندن تقاضا را منعکس می‌کند. انتظار می‌رود این تحولات روی صادرکنندگان نفت که درآمدها و صادرات غیرمتنوعی دارند به خصوص آن دسته از تولیدکنندگانی که هزینه بالایی دارند، تاثیر بگذارد و شوک ناشی از تورم داخلی، شرایط مالی جهانی محدودتر و تقاضای خارجی ضعیفتر را تشدید کند.
در ادامه گزارش صندوق آمده است: رشد اقتصادی صادرکنندگان نفت در سال ۲۰۲۰ به دلیل ریزش قیمت نفت به میزان ۴.۴ درصد منفی می‌شود. اقتصاد صادرکنندگان نفت در خاورمیانه و آسیای مرکزی ۳.۹ درصد کوچک می‌شود و تولید ناخالص داخلی عربستان سعودی ۲.۳ درصد، امارات متحده عربی ۳.۵ درصد و عراق ۴.۷ درصد منقبض خواهد شد.
بر اساس گزارش پلاتس، موسسه فاینانس بین‌المللی (IIF) مستقر در واشنگتن هم در گزارش جدیدی، در پی توافق کاهش تولید اوپک پلاس میانگین قیمت هر بشکه نفت برنت تا آوریل سال ۲۰۲۲ را ۴۰ دلار پیش بینی کرد.
ارائه کمک به کشورهای جهان
صندوق بین المللی پول همچنین از ارایه تسهیلات ضدکرونایی به ۲۵ کشور در فاز نخست خبر داد. به گزارش ایسنا به نقل از رویترز، صندوق بین المللی پول اعلام کرد که با هدف تامین مالی فوری برای مقابله با کرونا، تسهیلاتی را در اختیار ۲۵ کشور قرار خواهد داد. در همین حال، یک مقام ارشد صندوق بین‌المللی پول به این خبرگزاری گفته است که این نهاد هنوز در حال ارزیابی درخواست وام اضطراری ایران به مبلغ 5 میلیارد دلار است.
«جهاد آژور» مدیر بخش خاورمیانه صندوق بین‌المللی پول در این باره گفت: ما [از ایران] درخواست کمک دریافت کرده‌ایم و به دلیل این که اخیرا تعامل محدودی با ایران داشته‌ایم، روند کسب اطلاعاتی که برای ارزیابی این درخواست نیاز داریم زمان‌بر است.بر اساس این گزارش، ایران که در روند مبارزه با شیوع کرونا با تاثیر منفی تحریم‌های اقتصادی آمریکا مواجه است، اخیرا از صندوق بین‌المللی پول درخواست وام اضطراری کرده است.
کریستالینا جیورجیوا، رییس صندوق  بین المللی پول گفته است که اعضای هیات مدیره صندوق برای تخصیص فاز نخست کمک‌های مالی به ۲۵ کشور توافق کرده اند. 
این وام‌ها شامل ۵۰۰ میلیون دلار اعتبار خواهند بود که چین، هلند، انگلیس و ژاپن منابع لازم آن را تامین خواهند کرد که در این بین انگلیس با ۱۸۵ میلیون دلار و ژاپن با ۱۰۰ میلیون دلار، بیشترین سهم را در تامین این وام‌ها خواهند داشت. به گفته سخنگوی صندوق بین المللی پول، مهلت دو ساله برای بازپرداخت این وام‌ها در نظر گرفته خواهد شد.
افغانستان، بنین، بورکینافاسو،جمهوری آفریقای مرکزی، چاد، کومور، جمهوری دموکراتیک کنگو، گامبیا، گینه بیسایو،‌هاییتی، لیبریا، ماداگاسکار، مالاوی، مالی، موزامبیک، نپال، نیجر، رواندا، سایوتمه، سیرالیون، جزایر سلیمان، تاجیکستان، توگو و یمن کشورهایی خواهند بود که نخستین بسته اعتباری صندوق بین المللی پول برای مقابله با پیامدهای اقتصادی کرونا را دریافت خواهند کرد. پیش از این رییس صندوق بین المللی پول گفته بود دست کم ۸۰ کشور جهان برای دریافت وام و تسهیلات به منظور مقابله با کرونا از صندوق درخواست کمک کرده اند. 
از سوی دیگر بانک جهانی از تمایل بالای وام دهندگان خارجی برای تعلیق زمان بازپرداخت اقساط مربوط به وام‌های کشورهای فقیر خبر داده است.اکسل فان تروستنبرگ، از مدیران ارشد این بانک گفته است کشورهای عضو گروه ۲۰ و هفت به طور گسترده ای از تقاضای بانک جهانی برای تعویق موقت مهلت بازپرداخت وام‌ها حمایت کرده اند  چرا که به گفته وی نیاز است تا در این مقطع حساس به کشورهای فقیر کمک شود.
قرار است این هفته وزرای دارایی گروه هفت در خصوص راهکارهای مقابله مشترک با پیامدهای اقتصادی ویروس کرونا در سطح جهان با یکدیگر رایزنی کنند.بانک جهانی تاکنون ۲.۱ میلیارد دلار وام برای مقابله با کرونا در اختیار دست کم ۳۲ کشور جهان قرار داده است.
سرسختی «پمپئو» علیه درخواست وام ایران
وزیر امور خارجه آمریکا در گفت‌وگویی با WIBC در خصوص اعطای وام ۵ میلیارد دلاری به ایران مدعی شد: ما کمک‌های بشردوستانه‌مان را به مردم ایران پیشنهاد دادیم اما قرار نیست برای نظام پول ارسال کنیم.
«مایک پمپئو» همچنین در اظهاراتی بی‌اساس با با بیان اینکه ارسال پول به ایران راهی درست برای کمک به مردم ایران نیست، ادعا کرد: متاسفانه دولت ایران تلاش‌هایمان را رد کرده است. آن‌ها خود میلیاردها دلار پول دارند.
وی با اشاره به شیوع ویروس کووید ۱۹ در جهان، ادعاهای ضد ایرانی خود را تکرار کرد و گفت: اینطور نیست که ایران توانایی یا منابع مالی لازم برای مقابله با این مشکل را نداشته باشد. {اگر این وام به ایران پرداخت می‌شد} از این وام برای تامین مالی جنگ‌های نیابتی این کشور در سراسر جهان خصوصا در عراق - که جان مردم و سربازهای آمریکایی را در خطر می‌انداخت - استفاده می‌شد.
به گزارش ایسنا، آمریکا که اقدام غیر اخلاقی‌اش در تحریم تجهیزات پزشکی و کمک‌های بشردوستانه مورد انتقاد جامعه جهانی قرار گرفته تلاش می‌کند از زبان وزیر خارجه اش از این فشار‌ها بکاهد.
همچنین خبرگزاری آسوشیتدپرس امروز در گزارشی با اشاره به اینکه «ایران و آمریکا این روزها با یک دشمن مشابه مقابله می‌کنند» آورده بود: واشنگتن که در سال ۲۰۱۸ به طور یک جانبه از توافق هسته‌ای با ایران خارج شد و تحریم‌ها علیه این کشور را بازگرداند، ادعا می‌کند که باوجود این تحریم‌ها، کمک‌ها به تهران ارسال می‌شود اما سازمان‌های بشردوستانه تاکید دارند که تحریم‌های آمریکا حتی تجارت مجاز با ایران در امور بشر دوستانه را نیز مختل
 کرده است.
آسوشیتدپرس در ادامه افزود: آمریکا می‌گوید که  کالاهای بشردوستانه، شامل تجهیزات پزشکی همچنان از تحریم‌ها مستثنی هستند و مانعی برای ارسال آنها به ایران وجود دارد اما دیده‌بان حقوق بشر به تازگی در یک گزارش اعلام کرد که قوانین آمریکا بر دسترسی ایران به تجهیزات مهم از قبیل دستگاه تنفس مصنوعی، سی تی اسکن و تجهیزات ضد عفونی کننده اثر گذاشته است، چراکه شرکت‌های خارجی هنوز به دلیل تحریم‌های آمریکا حتی برای تجارت کالاهای مجاز با ایران هراس دارند.