تیزرهای تلویزیونی «خروج» در انتظار تصمیم صدا و سیما

مصطفی قاسمیان - در روزهای گذشته، بحث‌هایی در شبکه‌های اجتماعی درباره پخش تیزرهای تلویزیونی فیلم «خروج» مطرح شده و ابهام بسیاری درباره رفتار سازمان صداوسیما در قبال فیلم تازه ابراهیم حاتمی‌کیا به وجود آمده است، خصوصاً با توجه به این که فیلم‌های قبلی این کارگردان، سهم بالایی از تیزرهای تلویزیونی را به خود اختصاص می‌داد. در این خصوص، با توجه به این که حاتمی‌کیا سال‌هاست که با ادبیات انقلابی به تولید اثر می‌پردازد، انتظارها از صداوسیما برای یاری رساندن به این فیلم بالا بود. اگرچه فیلم «خروج»در چهار روز، به فروش یک میلیاردی رسیده است، اما می‌توان اطمینان داشت که اگر تیزرهای تلویزیونی به یاری آن می‌آمد، قطعاً به فروش بیشتری می‌رسید. طبق اعلام رسمی اوج، 9 میلیارد تومان هزینه تولید فیلم «خروج» بوده و با این حساب، این فیلم باید 27 میلیارد تومان بفروشد تا به مرز سوددهی برسد. این در حالی است که «خروج» به تازگی مرز یک میلیارد تومان را پشت سر گذاشته و نیاز به حمایت صداوسیما دارد.
سیاست سازمان در پخش تیزر
ابتدا این توضیح را درباره روال معمول سازمان صداوسیما برای پخش تیزرهای تلویزیونی آثار سینمایی بخوانید. صداوسیما برای اغلب فیلم‌های سینمایی که به اکران عمومی می‌رسند، شماری تیزر رایگان پخش می‌کند و در صورتی که صاحبان این آثار تمایل داشته باشند، می‌توانند با پرداخت هزینه، شماری تیزر دیگر نیز بگیرند. اگرچه در این میان عوامل دیگری هم تأثیرگذار است. به عنوان مثال، برای آثاری که مضمون مورد حمایت سازمان صداوسیما داشته باشند، تسهیلاتی وجود دارد و گاهی تیزرهای بسیاری از آن‌ها پخش می‌شود. در مقابل فیلم‌هایی با اشارات سیاسی خاص، مورد حمایت صداوسیما قرار نمی‌گیرند. همچنین بسیاری از فیلم‌های کمدی نیز به خاطر جنس شوخی‌ها، امکان پخش تیزرها را در رسانه ملی نمی‌یابند. جالب این که سال گذشته برای فیلم «هزارتو» که تهیه‌کننده آن از سازندگان آگهی‌های تجاری سازمان بود، تعداد قابل توجهی تیزر پخش شد و فیلم به فروش خوبی هم رسید.
توضیح رسمی ساترا


در چنین شرایطی به نظر می‌رسید «خروج» که با سرمایه سازمان هنری-رسانه‌ای اوج ساخته شده و کارگردان آن ابراهیم حاتمی‌کیاست، تیزرهای تلویزیونی رایگان فراوانی دریافت کند و در برنامه‌های مختلف تلویزیون نیز مورد تمجید قرار بگیرد. با این حال از ابتدای نمایش این فیلم، هیچ تیزری به آن اختصاص نیافت و مورد بی‌توجهی سازمان صداوسیما قرار گرفت. پس از بحث‌های فراوان در شبکه‌های اجتماعی در این باره، بالاخره سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر (ساترا) وابسته به سازمان صداوسیما که بر سرویس‌های وی‌اودی نظارت می‌کند، دیروز اطلاعیه‌ای منتشر و شرط این سازمان را برای پخش تیزرهای تلویزیونی فیلم‌های اکران آنلاین اعلام کرد. در بخشی از این اطلاعیه این‌گونه آمده است: «بر اساس توافق ساترا و اداره کل بازرگانی رسانه ملی، در صورتی که فیلم‌های سینمایی در ایام تعطیلی سینماها در رسانه‌های صوت و تصویر داخلی اکران شوند و در زمان اکران به نحو «غیرانحصاری» و از طریق تعداد قابل توجهی از رسانه‌های دارای مجوز قابل دسترس برای عموم باشند، می‌توانند از امکانات تسهیل‌گرایانه تبلیغات فیلم‌های سینمایی در رسانه ملی بهره‌مند شوند.» بنابراین ایراد ساترا به این است که «خروج» تنها در فیلیمو و نماوا قابل دسترس است و دیگر سرویس‌های وی‌اودی این فیلم را نمایش نمی‌دهند.
احتمال نقش روبیکا
با این حال دیروز یک رسانه از احتمال نقش اپلیکیشن روبیکا در این ماجرا خبر داد و نوشت: «ظاهرا صداوسیما اعلام کرده است که تنها در صورت نمایش این فیلم در اپلیکیشن روبیکا از تیزرهای این فیلم حمایت می‌کند و سایر پلتفرم‌ها را به رسمیت نمی‌شناسد.» انتشار گسترده این تحلیل در رسانه‌های سینمایی، این شائبه را به وجود آورد که ممکن است تأکید ساترا بر پخش «غیرانحصاری» فیلم‌ها در سرویس‌های آنلاین، اشاره تلویحی به روبیکا داشته باشد؛ خصوصاً آن که می‌دانیم شرکت توسکا مالک اپلیکیشن روبیکا، شریک تجاری سازمان صداوسیماست و تبلیغات تلویزیونی اپلیکیشن‌های تلفن همراه از مسیر این شرکت امکان‌پذیر است. حتماً به خاطر دارید چندی پیش و در جلسه ستاد عالی مبارزه با کرونا، علی‌عسکری رئیس سازمان صداوسیما اشاره کرد که تلویزیون امکان پخش تبلیغات اپلیکیشن‌های تلفن همراه را ندارد، مگر آن که آگهی‌های آن از مسیر توسکا بگذرد. تیزرهای تلویزیونی «خروج» نیز چون به نوعی تبلیغات فیلیمو و نماوا را خواهد داشت، ممکن است دچار این مسئله شود.
ساترا نقش روبیکا را تکذیب کرد
این شائبه را با علی سعد، مدیر روابط عمومی ساترا در میان گذاشتیم. او درباره ارتباط احتمالی روبیکا با پخش نشدن تیزرهای «خروج» گفت: «هیچ ارتباطی ندارد. ما امروز با رسانه‌های منتشرکننده این خبر تماس گرفتیم و خبر را اصلاح کردند. این رویه به این معناست که انحصار در صنعت صوت و تصویر فراگیر گسترده نشود و سرویس‌های کوچک‌تر هم رشد پیدا کنند.» وی افزود: «این موضوع قبل از اکران به تهیه‌کننده اعلام شده بود، اما سازمان اوج قراردادی را از قبل بسته بود و به دلیل محذورات حقوقی، نتوانست این کار را انجام دهد.» سعد درباره عبارت «تعداد قابل توجهی از رسانه‌های دارای مجوز» که در اطلاعیه ساترا آمده است، این گونه توضیح داد: «پس از توافق با اداره کل بازرگانی سازمان صداوسیما، احتمالاً تا یکی دو روز دیگر دستورالعمل اجرایی این مسئله منتشر و به پلتفرم‌ها و تهیه‌کننده‌ها اعلام می‌شود. در دستورالعمل گفته خواهد شد که چند رسانه مد نظر است و به چه مواردی باید توجه شود تا تسهیلات آنتن به آن‌ها اعطا شود.» از آن جا که مسئله تبلیغات فیلم‌های اکران آنلاین با پلتفرم‌های آنلاین گره خورده است، این ابهام نیز به وجود آمده است که با وجود انحصار توسکا برای تأمین تبلیغات اپلیکیشن‌های آنلاین در صداوسیما، تبلیغات این فیلم‌ها چگونه ممکن است. روابط عمومی ساترا در این باره گفت: «به دلیل این که مسائل پیچیده تجاری ایجاد نشود، در تبلیغات فیلم، تنها نام فیلم برده می‌شود و نام پلتفرم اعلام نمی‌شود. در واقع این امتیازی به تهیه‌کننده‌های سینماست تا در این شرایط کرونایی متضرر نشوند.»
احتمال پخش تیزرهای «خروج»
در این باره با مهرداد معظمی روابط عمومی فیلم «خروج» نیز گفت‌وگو کردیم. او درباره روند پخش تیزرهای فیلم گفت: «ما از روز اول به صداوسیما مراجعه کردیم و درخواست تیزرهای تلویزیونی را داشتیم. در ابتدا به خاطر این که اکران در قالب پلتفرم‌های وی‌اودی تعریف شده بود، کلاً مخالفت شد. اما در ادامه قرار شد ساترا که نظارت بر پلتفرم‌های آنلاین را انجام می‌دهد، قدمی بردارد و فیلم آقای حاتمی‌کیا، فتح بابی شود برای پخش تیزر تلویزیونی فیلم‌ها و پلتفرم‌های آنلاین.» معظمی در پاسخ به این سؤال که چرا سازمان اوج، اکران آنلاین فیلم «خروج» را تنها در دو پلتفرم انجام می‌دهد، نیز اظهار کرد: «انحصار دو سرویس، خواسته اوج نیست، ولی باید توجه داشت تنها بعضی از پلتفرم‌ها می‌توانند چنین بستری را فراهم کنند. اگر سایر پلتفرم‌ها هم این امکان را داشته باشند، ما آمادگی همکاری را داریم.» وی در پایان درباره احتمال اکران این فیلم در دیگر سرویس‌ها و در نتیجه پخش تیزرهای فیلم از صداوسیما نیز گفت: «ما منتظر تصمیم ساترا هستیم که ببینیم در قوانین جدید، باید فیلم در چند سرویس نمایش داده شود و آیا می‌شود «خروج» را به آن قالب ببریم یا خیر. چون تبلیغات تلویزیونی نفع جدی به فیلم خواهد رساند.»