حفظ تماميت ارضي سوريه به نفع ايران است

آرمان ملي- رضا پورحسين: سوريه از 10 سال گذشته درگير گروهک‌هاي تروريستي خارجي و تکفيري‌ها شده است اما در سال‌هاي اخير توانسته با گسترش تسلط خود بر اراضي بيشتري از وضعيت بحراني خارج شود. در اين وضعيت دولت سوريه با مشکل اخراج نيروهاي بيگانه از خاک خود مواجه است و حضور نيروهاي ترکيه در استان ادلب و تفنگداران آمريکا در ديرالزور و شرق فرات نگراني‌هايي را براي کشورهاي منطقه ايجاد کرده است؛ امري که به نحوي تماميت ارضي اين کشور را خدشه‌دار کرده است. در اين وضعيت، وزيرخارجه کشورمان عازم اين کشور مي‌شود و طبق گفته سخنگوي دستگاه ديپلماتيک جمهوري اسلامي ايران، اين سفر در راستاي گسترش روابط دو‌جانبه، بررسي تحولات منطقه‌اي و نيز آخرين تحولات سياسي و ميداني مبارزه سوريه عليه تروريسم صورت خواهد گرفت. مساله‌اي که با توجه به حرکت منطقه به سمت ثبات در اين برهه زماني سوالات زيادي را مطرح مي‌کند. در اين راستا «آرمان ملي» گفت‌وگويي با صباح زنگنه، تحليلگر مسائل منطقه و بين‌الملل داشته است که در ادامه مي‌خوانيد.
وضعيت کنوني کشور سوريه را چگونه ارزيابي مي‌کنيد؟
سوريه با توجه به اتفاقات اخيري که تجربه کرده، عملا به خطرناک‌ترين چالش خاورميانه تبديل شده که بسياري از کشورها را در گرداب خود گرفتار کرده است. ساير کشورها نيز به‌واسطه کرسي‌ها و قدرت سياسي‌اي که دارند، بحران را در سوريه گسترش داده‌اند. در اين زمان بود که جمهوري اسلامي ايران و روسيه توانستند با هدف برگرداندن آرامش به اين کشور تاثيرات مثبت ميداني بر اين کشور بگذارند. اين اقدامات موثر سبب شد تا دولت سوريه امروز بر 80 درصد اراضي کشورش مسلط باشد. مهم‌ترين منطقه‌اي که دولت سوريه همچنان در بازپس‌گيري آن از گروه‌هاي تروريستي و مخالفان ناکام مانده است، منطقه ادلب است؛ سرزميني که به علت تراکم بالاي جمعيتي امکان هرگونه عمليات نظامي گسترده را غير‌ممکن کرده است. اين استان هم‌مرز با ترکيه با وجود اينکه وسعت آنچناني ندارد اما در راستاي تحقق کامل حاکميت سوريه بر اراضي کشور، اهميت ويژه‌اي دارد. بايد توجه داشت که با شيوع کرونا اين منطقه مي‌تواند متحمل فجايعي به مراتب خطرناک‌تر از جنگ شود و دولت‌هاي درگير در اين منطقه بايد متوجه عواقب ناميمون اين مساله باشند.
سفر وزير امور خارجه در اين برهه زماني با چه اهدافي صورت مي‌گيرد؟


دولت سوريه بر آزاد‌سازي اين منطقه اصرار دارد و در سوي ديگر بلند‌پروازي‌هاي ترکيه و حضور در اين منطقه و حمايت از برخي گروه‌هاي تروريستي عرصه را تنگ کرده و حيات مردم اين منطقه را بيشتر در معرض خطر قرار داده است. اين بحران عملا به يکي از چالش‌ها مهم جهان تبديل شده و جمهوري اسلامي ايران در راستاي حضور موثر خود در منطقه مي‌تواند به برون‌رفت از آن کمک ويژه‌اي کند و طرفين را به سمت راه‌حل‌هاي سياسي سوق دهد. ايران در اين زمينه با توجه به روابط دوستانه‌اي که با سوريه و ترکيه دارد، مي‌تواند ترکيه را متقاعد کند تا به پيمان سوچي پايبند بوده و طرفين را به پيروي از روند آستانه مجاب کند؛ اتفاقي که مي‌تواند به عمده درگيري‌ها در اين منطقه پايان دهد. وزير امورخارجه در سفر به سوريه قطعا اين امر را در دستور کار قرار خواهد داد.
دولت سوريه پس از حل بحران ادلب در رابطه با مناطق کردنشين چه تصميماتي اتخاذ خواهد کرد؟
حضور نيروهاي مسلح کرد که توسط ايالات متحده مورد حمايت قرار گرفته در قسمتي از شمال شرقي سوريه، که منطقه‌اي نفت‌خيز است و در همسايگي عراق و ترکيه قرار دارد، مي‌تواند به‌واسطه اهميت بالايي که دارد منجر به ايجاد و تولد دوباره داعش در اين منطقه شود. اين امر به علت خلل امنيتي منطقه است و تسلط دولت مرکزي بر اين منطقه مي‌تواند کمک بسزايي بر رفع ناامني از اين منطقه کند. ناامني در اين منطقه به صورت مستقيم سه کشور، سوريه، ترکيه و عراق را تحت‌تاثير قرار مي‌دهد، بنابراين تمام طرف‌هاي منطقه‌اي موثر به نحوي خواهان تسلط سوريه بر اين منطقه هستند. قطعا حل و فصل اين بحران نيز در دستور کار است و يکي از موارد رايزني دستگاه ديپلماتيک ايران خواهد بود. به نظر مي‌رسد در آن منطقه هر گونه طرح غربي با شکست مواجه خواهد شد؛ زيرا مخالفان زيادي در منطقه دارد. در اين منطقه به تازگي بيماري کرونا رويت شده و ايالات متحده نيز قطعا تمايلي به گرفتار شدن در خطرات مختلف اين منطقه ندارد. دولت ترامپ نيز بعيد به نظر مي‌رسد تمايلي براي ادامه حضور در اين منطقه داشته باشد و اندک نيروهاي خود را نيز از اين منطقه خارج خواهد کرد.
با توجه به اينکه طرفين درگير در ادلب از کشورهاي دوست با ايران هستند، چه سياستي در اين برهه زماني مي‌تواند گره از بحران بگشايد؟
جمهوري اسلامي ايران همواره رابطه خوبي با سوريه داشته است و تماميت ارضي اين کشور از اولويت‌هاي ايران بوده است و در اين زمينه نيز ايران هزينه‌هاي زيادي متحمل شده است. سوريه نيز همواره به اين امر اذعان مي‌کند و امنيت امروزي خود را مديون ايران است. در اين عرصه يافتن راه‌حلي ديپلماتيک بايد در دستور کار قرار گيرد. در اين ميان ترکيه نقش موثري خواهد داشت که با توجه به شيوع کرونا مي‌توان اميدوار بود که کشورها راه‌حل‌هاي مسالمت‌آميز را در پيش گيرند و ايران نيز در اين ميان مي‌تواند نقش محرک ايجاد کند و از تنش‌ها ميان سوريه و ترکيه بکاهد. ايران بايد نقش ميانجي را در اين عرصه ايفا کند و با کمک قدرت سياسي روسيه، مسيري جز درگيري نظامي را به روابط دو کشور تزريق کند. احياي روند آستانه قابل توسعه است؛ به نحوي که بار ديگر تمامي طرف‌هاي درگير را به ميز مذاکره بازگرداند.