روزنامه وطن امروز
1399/02/03
بلای سیاه
گروه اقتصادی: قیمت نفت آمریکا سقوط وحشتناکی را در 2 شب گذشته تجربه کرد و در بهترین حالت قیمت آن به 5 دلار رسید. به گزارش «وطن امروز»، قربانی جدید ویروس منحوس کرونا نفت وست‌تگزاس است. بامداد سه‌شنبه به وقت ایران خبر شوکه‌کننده فروش نفت با قیمت منفی 37 دلار توسط رسانه‌ها به جهان مخابره شد؛ خبری که آن را می‌توان گویای ورود اقتصاد جهان به دوران رکود سخت قلمداد کرد. مطمئنا شرایط فعلی در روزهای آینده قربانیان بیشتری خواهد داشت و در بلندمدت نظم کنونی اقتصاد جهان دستخوش تغییر خواهد شد. کرونا به دنیا نشان داد نفت برای همیشه نمی‌تواند یک درآمد پایدار و قابل اتکا باشد، البته این موضوع چندین سال است با توجه به تحریم‌های ایالات متحده علیه ایران برای مسؤولان کشورمان روشن شده و شاید بتوان گفت حالا کرونا آمریکا را تحریم نفت کرده است. اگر بخواهیم در بعد جهانی به این اتفاق بی‌نظیر نگاه کنیم نکته قابل توجه آنجاست که جهان در ابتدای مسیر رکود سخت قرار دارد و در روزهای آینده باید شاهد ریزش شاخص‌های بورس، کاهش تولید، بیکاری فراگیر، کاهش ارزش پول و از این دست اتفاقات باشیم؛ اتفاقاتی که می‌تواند علت رویدادهای ساختارشکنانه مانند حمله به مراکز خرید، تدوین بودجه کشورها بر اساس کرونا و... باشد. * چرا نفت وست‌تگزاس سقوط کرد؟ یکی از مشکلات قیمت‌گذاری نفت در آمریکا موضوع مخازن ذخیره‌سازی و انتقال نفت است. این مشکل موجب میشود بهای شاخص وست تگزاس یا اصطلاحا نفت آمریکا تحت تأثیر قرار بگیرد و بر همین اساس، تفاوت قابل توجهی با نفت برنت داشته باشد. مراکز نفتی آمریکا در مناطق خشک واقع شده و احتیاج به هزینه حمل برای رسیدن به کشتی و صادرات دارد، از سوی دیگر امکان مسدودی چاه‌های نفت هم وجود ندارد، یعنی هزینه‌های چنین اقدامی بسیار زیاد است. دلیل اینکه بامداد سه‌شنبه قیمت نفت وست‌تگزاس روند نزولی‌تری به خود گرفت، سررسید قراردادهای آتی وست‌تگزاس در آینده نزدیک است. خریداران به دلیل اینکه با مشکل ذخیره‌سازی نفت مواجه هستند، ترجیح می‌دهند قرارداد خرید خود را با قیمت پایین‌تری به فروش برسانند. در چنین شرایطی که خریدار نمی‌تواند نفت را دریافت کند یا دقیق‌تر اگر بخواهیم بگوییم هیچ سناریویی برای نفت دریافت کرده ندارد، در موقعیت فروش قرار می‌گیرد و چون این درخواست‌های فروش توسط اکثر خریداران مطرح میشود (ایجاد صف فروش)، قیمت نفت سقوط می‌کند. روز گذشته قراردادهای آتی نفت‌خام وست‌تگزاس با تاریخ سررسید ماه مه بیش از ۱۰۰ درصد سقوط کرد. پس از این سقوط، قیمت هر بشکه از این نفت به منفی 63/37 دلار رسید. اتفاقی که در طول تاریخ بی‌سابقه بوده است. نفت خام وست‌تگزاس یا «WTI»، نوعی نفت سبک است. قراردادهای آتی با تاریخ انقضای (۱۹ مه) نیز با کاهش ۲۰ درصدی (تقریبی) به رقم 43/20 دلار به ازای هر بشکه رسید. ماه گذشته، اوپک و روسیه تنش‌های نفتی خود را حل کرده و توافق کردند از ابتدای ماه مه (اردیبهشت) تولید نفت را به میزان 7/9 میلیون بشکه در روز کاهش دهند اما در حال حاضر به نظر می‌رسد تمام اطمینانی که از این توافق در بازار نفت ایجاد شده بود، بر باد رفته است. * توافق بی‌موقع سید محمدعلی خطیبی، نماینده اسبق ایران در اوپک درباره سقوط تاریخی قیمت نفت‌خام آمریکا گفت: بازار منتظر رسیدن ماه مه و اجرای توافق نماند و این نشان داد شرایط بازار نفت بدتر از آن چیزی است که اوپک‌پلاس فکر می‌کرد. وی درباره دلایل سقوط قیمت نفت خام آمریکا گفت: عرضه زیادتر از حد تقاضا و تکمیل شدن ظرفیت انبارها به طوری که هزینه ذخیره‌سازی از قیمت خود نفت در آمریکا بیشتر شده، از دلایل این افت تاریخی قیمت است. وی افزود: چاه‌های عملیاتی که در مناطق محصور در خشکی هستند، برای ذخیره‌سازی مجبورند نفت تولیدی‌شان را به خلیج مکزیک بفرستند و در عین حال محدودیت حمل‌و‌نقل از طریق خطوط لوله هم وجود دارد؛ در واقع هم هزینه انتقال بشدت افزایش یافته و هم جایی برای ذخیره و انبار نیست، از این رو تولید نفت به صرفه نیست. خطیبی در پاسخ به اینکه در این شرایط چرا تولید نفت در آمریکا مثل کانادا متوقف نمی‌شود؟ گفت: در آمریکا اگر چاه نفتی را تعطیل کنند، باید به مقدار قابل توجهی جریمه پرداخت کنند، برای همین تولید نفت ادامه می‌یابد، حتی اگر نفت را مثل زباله رد کنند. نماینده اسبق ایران در اوپک تصریح کرد: یک راه‌حل، خرید نفت آمریکا توسط دولت آمریکا‌ست که می‌تواند صرف افزایش سطح ذخایر استراتژیک شود. بنا بر این گزارش، «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا در کنفرانس خبری روز دوشنبه خود در کاخ سفید اعلام کرد با توجه به کاهش بی‌سابقه قیمت نفت، آمریکا ذخایر استراتژیک نفت خود را پر و 75 میلیون بشکه را به این ذخایر اضافه خواهد کرد. با این حساب، خرید نفت توسط دولت آمریکا می‌تواند راهکاری برای حل این مسأله باشد، چرا که این سقوط قیمت مربوط به قیمت نفت خام تحویلی در ماه مه بوده و قیمت شاخص نفتی برای تحویل در ماه ژوئن، با چنین افتی مواجه نشده است. این اتفاق نشان می‌دهد اوپک‌پلاس، بسیار دیر به فکر ترمیم بازار افتاده و اگر در ماه مه نیز شاهد عملیاتی شدن بیش از 80درصد از تعهد کاهش 10 میلیون بشکه‌ای عرضه توسط اوپک‌پلاس و دیگر کشورهای تولید‌کننده نفت جهان نباشیم، بازار نفت بیش از پیش آشفته خواهد شد. قیمت نفت ایران هم از این اتفاقات در امان نبود و بهای هر بشکه نفت سنگین کشورمان به 68/16 دلار رسید. *** [چین ذخیره‌سازی نفت خود را 2 برابر کرد] در هیاهوی اتفاقات اخیر بازار نفت، چین برگ برنده خود را با افزایش ذخیره‌سازی رو کرد. رویترز طی گزارشی نوشت: چین در 3 ماهه نخست امسال به جای کاهش واردات نفت، رقم ورودی به مخازن راهبردی را تقریبا 2 برابر کرده است؛ در حالی که حتی مخازن نفتی آمریکا هم در حال پر شدن است، این اقدام از توانایی منحصر به فرد این کشور خبر می‌دهد. با توجه به اینکه شیوع ویروس کرونا مصرف داخلی نفت در چین را کاهش داده است، این کشور به جای کاهش واردات، در 3 ماهه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال 2019، ذخیره‌سازی نفت خام را تقریبا 2 برابر کرده است. چین آمارهای رسمی مقدار ورودی به ذخایر راهبردی و تجاری‌اش را منتشر نمی‌کند اما می‌توان با تفریق مقدار نفت خام پالایش شده پالایشگاه‌ها از مجموع نفت در دسترس هم از واردات و هم تولید داخلی، رقمی برآورد کرد. براساس آمارهای گمرک چین، این کشور در 3 ماهه نخست امسال روزانه 2/10 میلیون بشکه نفت وارد کرده است. با توجه به اینکه مجموع نفت در دسترس در این 3 ماهه 94/13 میلیون بشکه در روز بوده، تولید داخلی هم 74/3 میلیون بشکه در روز بوده است. همچنین ظرفیت پالایشگاه برای 3 ماهه نخست امسال در چین معادل 96/11 میلیون بشکه در روز بوده است و این بدان معناست که 98/1 میلیون بشکه نفت در روز توسط پالایشگاه‌ها پالایش نشده است. انجام محاسبات مشابه برای 3 ماهه نخست سال گذشته، واردات 83/9 میلیون بشکه در روز، تولید داخلی 84/3 میلیون بشکه در روز و پالایش 6/12 میلیون بشکه در روز توسط پالایشگاه‌ها را نشان می‌دهد. در این میان 07/1 میلیون بشکه در روز باقی می‌ماند. این ارقام نشان می‌دهد چین تقریبا ورود نفت به ذخایر خود را در 3 ماهه نخست 2020، دو برابر کرده است. چین این اقدام را با هدف مدیریت خسارت وارده بر مصرف ناشی از شیوع ویروس کرونا که بیشتر این کشور را در نوعی قرنطینه فرو برده، انجام داده است. بر اساس این گزارش، دیگر کشورهای واردکننده نفت به آسانی، توانایی انتقال نفت وارداتی به ذخایر خود را به میزانی که چین می‌تواند، ندارند به این معنی که آنها مجبورند میزان واردات را کاهش دهند. حتی کشورهایی با مخازن تجاری و راهبردی بزرگ نظیر آمریکا هم خواهند فهمید که حجم نفت در دسترس بسیار زیاد است و طی چند هفته و نه چند ماه، نفت در دسترس از میزان فضایی که برای ذخیره‌سازی وجود دارد، بیشتر خواهد بود. توانایی چین در 2 برابر کردن ورودی به مخازن خود یعنی تقریبا 2 میلیون بشکه در روز در یک بازه زمانی 3 ماهه، نه‌تنها یک طرح و مدل نیست بلکه منحصر به فرد است. مقدار ورودی نفت به مخازن ذخیره‌سازی چین در سطح 2 میلیون بشکه در روز، 25درصد بیشتر از کل مصرف نفت انگلستان، ششمین اقتصاد جهان است.
