منفی شدن قیمت طلای سیاه آمریکا، بر اقتصاد این کشور و موقعیت دونالد ترامپ چه تاثیری دارد

ائتلاف نفت و کرونا علیه ترامپ!
آفتاب یزد-گروه سیاسی: طلای سیاه روزگار سیاهی را سپری می‌کند. کاهش قیمت نفت این روزها خبری است که بر بخش اقتصاد سیاسی سایه افکنده تا نشان دهد اوضاع اقتصاد جهانی چندان خوب نیست. ویروس کرونا همه معادلات اقتصادی را به هم زده و حالا هم فشار بی سابقه‌ای را بر نفت وارد کرد تا جایی که نفت وست تگزاس اینترمدیت برای ساعاتی منفی شد و حتی تا حدود منفی 40 دلار برای هر بشکه هم رسید. صندوق بین المللی پول از رشد منفی سه درصدی جهان در سال جاری تحت تاثیر شیوع ویروس کرونا خبر داده که در این بین نرخ رشد پیش بینی شده برای آمریکا حدود منفی شش درصد بوده است. این صندوق هم چنین پیش بینی کرده است متوسط رشد اقتصادی امسال ۱۹ کشور عضو منطقه یورو به منفی ۷.۵ درصد برسد. به گفته رییس صندوق نجات اتحادیه اروپا، کشورهای اروپایی برای احیای اقتصاد خود نیازمند ۰.۵ تا یک تریلیون یورو اعتبار هستند. از سوی دیگر رشد اقتصادی چین تحت تاثیر شیوع کرونا در سه ماهه نخست امسال به منفی ۶.۸ درصد رسیده که این رقم، بدترین عملکرد ثبت شده اقتصاد چین از دهه ۱۹۷۰ تاکنون محسوب می‌شود. از حدود یک ماه پیش موضوع مازاد تولید نفت مطرح بود و به همین دلیل نیز اوپک در جلساتی تصمیم گرفت کاهش تولید داشته باشد تا شاید با تعادل میان عرضه و تقاضا این وضع نابسامان را جبران کند. در همین حال این توافق اگرچه در ابتدا با مخالفت روسیه به عنوان یک تولید کننده بزرگ غیراوپکی همراه شد اما آنها نیز با ادامه وضع کاهش قیمت ناچار به پذیرش شدند. حدود 10 روز پیش یک منبع آگاه در اوپک اعلام نمود که، روسیه و عربستان سعودی در مورد کاهش جدی تولید نفت توافق کردند. در تاریخ 7 آوریل، یک منبع روسی اعلام کرد که هیچ گونه مصالحه‌ای بین روسیه و عربستان سعودی درمورد میزان کاهش استخراج نفت حاصل نشده اما طرفین قبول دارند که در مجموع باید حدود 10میلیون بشکه نفت از بازار خارج شود. همچنین، هر دو شرکت کننده اصلی در جنگ قیمت‌ها خواستار ورود تولید کنندگان آمریکایی به توافق اوپک پلاس هستند. به نقل از سخنان یک منبع آگاه در هیئت روسی، اوپک قرار است با در نظر گرفتن کشورهای خارج از سازمان، میزان کاهش را تا 20میلیون بشکه در روز برساند. این پیش بینی بسیار خوش‌بینانه‌تر است. این منبع در ادامه افزود: «بحران نفت باعث خواهد شد که روسیه با ایالات متحده و عربستان سعودی یک زبان مشترک پیدا کنند. در غیر این صورت، هیچ کس زنده نخواهد ماند.»
> شوک تاریخی
برای نفت آمریکا اما رکوردی غیر قابل باور ثبت شد. منفی شدن قیمت نفت مربوط به سررسید‌های ماه می‌میلادی است که 10 روز دیگر آغاز می‌شود. چنین سقوط قیمتی از سال ۱۹۴۶ میلادی تاکنون بی سابقه بوده است. به نوشته بلومبرگ، صفر شدن ظرفیت ذخیره‌سازی نفت بیشتر خریداران و تولیدکنندگان آن هم در زمانی که تقاضای خرید نفت به دلیل شیوع کرونا و تعطیلی بخش بزرگی از کسب و کارها به یکی از کمترین سطوح یک دهه اخیر رسیده است از اصلی‌ترین دلایل این سقوط بی سابقه هستند. میشل تران، مدیر بخش انرژی در موسسه آر بی سی کپیتال مارکتس گفت: در کوتاه مدت شانس خیلی کمی برای جلوگیری از ریزش بیشتر قیمت‌ها وجود دارد چرا که پالایشگاه‌ها از سفارش و پذیرش نفت جدید امتناع می‌کنند. از ابتدای امسال تاکنون قیمت نفت عمدتا نزولی بوده است و حتی توافق کشورهای بزرگ صادرکننده نفت موسوم به اوپک پلاس نیز نتوانسته است این روند را تغییر دهد. با این حال بعید است قیمت نفت در سطح منفی مدت زیادی دوام آورد چرا که هم تولید نفت با سرعت زیادی رو به کاهش است و هم تقاضا برای خرید احتمالا به دنبال کاهش محدودیت‌های قرنطینه‌ای به تدریج زیاد خواهد شد. تنها در آمریکا شرکت‌های استخراج کننده نفت ۱۳ درصد ظرفیت استخراجی خود را طی یک هفته کاهش داده‌اند. جهانبخش امینی، کارشناس ارشد حوزه انرژی، در این باره می‌گوید:«در پی شیوع ویروس کرونا در جهان تمام بازار‌های اقتصادی متضرر شدند در این بین بازار نفت نیز بی نصیب نماند و تبعات این مساله اکنون دامن گیر این بازار شده است.» او با بیان اینکه بازار نفت آمریکا از این مساله یک تاثیر تاریخی گرفت، اظهار کرد:«به دلیل اینکه تولیدکنندگان نفت در آمریکا در صورت عدم تولید باید به دولت جریمه بدهند وضعیت حاضر شرایط سختی را برای آن‌ها به وجود آورده است.» این کارشناس ارشد حوزه انرژی با بیان اینکه از روز گذشته شاهد کاهش چشمگیر قیمت نفت آمریکا در بازار آتی بودیم، گفت: «به نظر می‌رسد که این موضوع موقتی خواهد بود


و در صورت بهبود شرایط کلی جهان و رفع ویروس کرونا بازار نفت نیز شرایط عادی پیدا کند.» امینی با تاکید بر اینکه البته نمی توان انتظار داشت که قیمت‌های نفت به حالت سابق یعنی شرایط قبل از شیوع ویروس کرونا بازگردد، اظهار کرد: «در صورتی که کشورها به مساله کاهش تولید پایبند باشند می‌توان نسبت به بهبود وضعیت بازار امیدوار بود.» او با تاکید بر اینکه تقاضا در بازار نفت در مقایسه با شش ماه گذشته کاهش زیادی داشته، افزود: موفقیت توافق کاهش تولید اوپک پلاس به عملکرد واقعی توافق‌کنندگان باز می‌گردد و اگر این کشورها به توافق کاهش تولید از ابتدای ماه می‌عمل کنند می‌توانند بازار نفت را به ثبات برسانند. قطعا این موضوع روی بازار فیزیکی جهان تاثیر خواهد گذاشت و باید منتظر اقداماتی در راستای بهبود بازار بود.»
برای وارد کنندگان نفت خام مانند چین در کوتاه مدت این شوک نفتی تاثیر مثبتی خواهد داشت. برای امریکا اما وضعیت پیچیده تر است. هرچند هزینه کمتر انرژی هنگامی که اقتصاد این کشور دوباره فعال شود می‌تواند تاثیر مثبتی ایجاد کند اما در بلند مدت ادامه چنین روندی مخرب خواهد بود. دونالد ترامپ که برای سخنرانی در خصوص روند پیشرفت در مقابله با کرونا در جمع خبرنگاران حاضر شده بود در پاسخ به پرسشی در خصوص سقوط بی‌سابقه قیمت نفت در شب گذشته و رسیدن به قیمت منفی گفت که این وضعیت قطعا کوتاه مدت و گذرا خواهد بود. ترامپ افزود:«هیچ کس پیشتر چیزی راجع به قیمت نفت منفی نشنیده بود. تولیدکنندگان نفتی در آمریکای شمالی جای کافی برای ذخیره کردن نفت ندارند و کاهش تقاضا باعث بدون خریدار ماندن نفت شده است. ترامپ هم چنین با بیان این که گزینه توقف واردات نفت از عربستان را بررسی خواهد کرد گفت که دولت به زودی از کنگره برای دریافت مجوز خرید نفت از تولیدکنندگان (آمریکایی) درخواست خواهد کرد. او هم چنین در حساب کاربری توئیتری خود نیز نوشت:«با توجه به اینکه در مذاکرات حضور داشته‌ام میزان نفتی که اوپک پلاس از عرضه به بازار کم خواهد کرد ۲۰ میلیون بشکه در روز خواهد بود نه ۱۰ میلیون بشکه‌ای که قبلا گزارش شد. ترامپ همچنین از نیرومند شدن مجدد بازار نفت پس از پایان بحران کرونا و مدیریت عرضه و تقاضای بازار ابراز امیدواری کرد. رئیس جمهوری آمریکا قیمت نفت را در یک ماه دیگر بین ۲۵ تا ۲۸ دلار پیش‌بینی کرد و گفت:« ۷۵ میلیون بشکه به ذخایر ملی آمریکا افزوده می‌شود. اکنون بهترین زمان برای خریداری نفت است و دوست داریم بتوانیم از این شرایط استفاده کنیم.» ذخیره سازی نفت این روزها در اوج است. با کاهش شدید قیمت نفت در بازارهای جهانی و پر شدن ظرفیت پالایشگاه‌ها و انبارها، شرکت‌های مختلف در سراسر جهان در حال ذخیره سازی نفت به صورت شناور بر روی سکوها و کشتی‌ها هستند. تنها در ماه فوریه۱۰ نفتکش بزرگ، با ظرفیتی حدود ۲ میلیون بشکه نفت، برای ذخیره سازی به صورت شناور اجاره شده بودند که این رقم در ابتدای ماه آوریل، به ۲۵ تا ۴۰ فروند و در ماه مارس به ۶۰ کشتی افزایش یافته بود که بخش قابل توجهی از این کشتی‌ها در نزدیکی سواحل آمریکا و سنگاپور لنگر انداختند. تخمین زده می‌شود اکنون حدود ۱۶۰ میلیون بشکه نفت به صورت شناور ذخیره شده باشد که این رقم ۶۰ میلیون بشکه بیشتر از رکورد ثبت شده قبلی در زمان رکود بزرگ مالی سال ۲۰۰۸ است. طبق ارزیابی‌ها به‌طور متوسط حدود ۳۵۰ هزار بشکه نفت در روز در سراسر جهان به صورت شناور ذخیره می‌شود. خریداران امیدوارند با فروکش کردن بحران کرونا قیمت نفت در بازارهای جهانی مجددا صعودی شود و آن‌ها بتوانند از محل فروش این نفت ذخیره شده سود خوبی کسب کنند. پیش از این رویترز نیز گفته بود چین به عنوان بزرگ‌ترین واردکننده نفت در جهان با سرعت بیشتری در حال
ذخیره سازی نفت است تاجایی‌که میزان ذخیره سازی نفت این کشور در سه ماهه نخست امسال در مقایسه با مدت مشابه سال قبل تقریبا دو برابر شده است.
> دو باره مثبت شد
در معاملات روز سه شنبه بهای نفت وست تگزاس برای تحویل در معاملات آتی مجددا به بالای صفر رسید. بر این اساس قیمت هر بشکه نفت برای تحویل در ماه می‌به ۱.۳۷ دلار و برای تحویل در ماه ژوئن به ۲۱.۳۹ دلار افزایش پیدا کرد. دیشب در بورس وال استریت نفت وست تگزاس برای تحویل در ماه می‌برای نخستین بار در تاریخ این کشور به منفی رسیده بود. ادوارد مویا، تحلیل‌گر ارشد بازار در موسسه "اواندا" گفت: تخریب تقاضا بر اثر شیوع کرونا و روند آهسته تر از حد انتظار بازگشایی اقتصاد آمریکا باعث شده است تا یک دوره ضعیف برای نفت را پیش روی خود داشته باشیم. اصلی‌ترین قطب ذخیره نفت آمریکا در اوکلاهاما اعلام کرده است که به زودی به ظرفیت اشباع خود در ذخیره سازی نفت می‌رسد و به همین دلیل از پذیرفتن نفت جدید معذور است. دولت آمریکا برای کاهش فشار بر پالایشگاه‌های این کشور تصمیم گرفته است به طور موقت واردات محموله‌های جدید نفتی از عربستان را متوقف کند. دونالد ترامپ تحولات اخیر بازار نفت را گذرا خوانده و از بررسی اوضاع در دولتش خبر داده است. کوین کرمر، سناتور اهل کارولینای شمالی با انتقاد شدید از عربستان گفته است:«دلیل این وضعیت، عرضه بیش‌از حد نفت توسط عربستان است و این کشور باید غرق کردن بازار را متوقف کند.» یک کارشناس حوزه انرژی با بیان اینکه با این وجود اگر کاهش تولید هرچه زودتر اجرایی شود می‌تواند یک مقدار در بهبود بازار نفت موثر باشد، اظهار کرد: باید به این موضوع نیز اشاره کرد که بازار نفت فیزیکی این اتفاق را تجربه نکرده و این مساله تنها در بازار آمریکا بوده و طبیعتا بازار آمریکا نیز از این مساله تاثیر می‌گیرد. محمد خطیبی افزود: «اگر دولت آمریکا اقدامات فوری انجام دهد می‌تواند تا حدودی شرایط را به نفع خود تغییر دهد، در حال حاضر تولیدکنندگان نفت در این کشور تحت فشار بیشتری هستند چرا که در آنجا توقف تولید نیز دارای هزینه است و این مساله کار را برای تولیدکنندگان آمریکایی سخت می‌کند.»
به رغم کاهش شدید قیمت نفت اما دلار در بازارهای جهانی راه خودش را رفت و همچنان ارزش آن در حال افزایش است. براساس گزارش سی ان بی سی، در جریان معاملات سه‌شنبه، روند صعودی دلار ادامه یافت و بسیاری از ارزها در برابر اسکناس سبز در موقعیت نزولی قرار گرفتند. یمز نایتلی، کارشناس ارشد اقتصاد بین الملل در بانک‌ای ان جی گفت: با توجه به گستردگی تعطیلی کسب و کارها در آمریکا، پیش‌بینی ما این است که پیش از بازگشت به سطح قبل از بحران، رشد اقتصادی آمریکا تا منفی ۱۳درجه نیز کاهش پیدا کند و شاید بهبودی کامل از نظر اقتصادی تا میانه سال ۲۰۲۲ طول بکشد. این یعنی شاهد ادامه تعطیلی کسب و کارها و فاصله‌گذاری‌ها خواهیم بود. شاخص دلار که نرخ برابری آن
در مقابل سبدی از ارزهای جهانی را اندازه می‌گیرند، در معاملات دیروز با صعود ۰.۲ درصدی نسبت به روز قبل و در سطح ۱۰۰.۲۴۸ واحد بسته شد. نرخ برابری هر فرانک سوئیس معادل ۱.۰۳۰ دلار اعلام شد.
> اثر شوک نفتی بر موقعیت ترامپ
اما به طور کلی این کاهش قیمت نفت در حوزه اقتصاد سیاسی چه اثراتی خواهد گذاشت و چقدر بزرگترین اقتصاد جهانی یعنی ایالات متحده را تحت تاثیر قرار خواهد داد. برای بررسی بیشتر این موضوع با یک تحلیلگر مسائل بین الملل گفتگو کردیم. مرتضی مکی به «آفتاب یزد» گفت:«کاهش شدید قیمت نفت قطعا می‌تواند اثرات زیانباری برای اقتصاد آمریکا داشته باشد، ایالات متحده در طول چندسال اخیر توانست خودش را به عنوان یک تولیدکننده بزرگ نفت بالا بکشد و حتی به صادرات نفت نیز روی آورد تا جایی که پیش از این تحولات میزان تولید در آمریکا به 13 میلیون بشکه در روز هم رسید.» او افزود: «با این حال نفت آمریکا در تولید بیش از نفت سایر کشورها نظیر اوپک هزینه دارد به‌طوری‌که برای نفت شل آنطور که آمریکایی‌ها می‌گویند حدود 45 دلار هزینه تولید است و اگر قیمت نفت کمتر از این باشد صرفه اقتصادی نخواهد داشت.» مکی در ادامه گفت:«شرکت‌های نفتی نقش مهمی در میزان اشتغال در آمریکا دارند و همچنین سهام این شرکت‌ها در بورس ایالات متحده اهمیت آنها را در اقتصاد این کشور دو چندان می‌کند بنابراین طبیعی است که اقتصاد آمریکا از این شرایط آسیب ببیند اما با توجه به اینکه اقتصاد ایالات متحده بسیار بزرگ و وسیع است آسیب‌های این کشور کمتر از سایرین همچون روسیه یا دیگر کشورهایی است که اقتصادشان بر درآمد نفت متکی و وابسته است.» این تحلیلگر مسائل بین الملل در پایان درباره چشم انداز وضعیت فعلی قیمت نفت گفت:« با توجه به دورنمایی که آژانس بین المللی انرژی و سایر موسسات معتبر فعال در حوزه اقتصاد و انرژی مطرح کرده اند بعید است حتی در میان مدت نیز قیمت و روال اقتصادی به شرایط عادی برگردد و حتی برخی پیش بینی‌ها حاکی از رشد منفی جهان برای سال 2021 است، در چنین شرایطی اثرات قیمت نفت در سال 2020 قطعا ماندگار است که چنین وضعیتی بر موقعیت دونالد ترامپ نیز با توجه به انتخابات پیش روی در ایالات متحده تاثیر خواهد گذاشت.»
حالا به نظر می‌رسد کرونا و نفت علیه ترامپ ائتلاف کرده اند آنهم در فرصتی محدود، هفت ماه مانده به انتخابات جهان، در آمریکا و بسیاری دیگر از نقاط جهان حالا خیلی‌ها به این ائتلاف چشم دوخته‌اند تا شاید دونالد ترامپ بار دیگر نتواند رئیس جمهور ایالات متحده شود تا برخی بتوانند نفس
راحتی بکشند.