نوردرفضـا

ماهواره نظامی ایران با نام نور صبح روزگذشته توسط نیروی هوافضای سپاه و بوسیله ماهواره بر 3 مرحله ای قاصد در مدار 425 کیلومتری زمین قرار گرفت. این اولین ماهواره نظامی ایران است که به فضا پرتاب شده است. به گزارش تسنیم، برنامه فضایی کشورمان از حدود 20 سال پیش آغاز شد. موشک ماهواره‌بر سفیر یا ماهواره‌بر سفیر، ۱ اولین موشک ماهواره‌بر ساخت صنایع هوافضای جمهوری اسلامی ایران بود. تزریق موفق ماهواره امید در 14 بهمن 1387 اولین موفقیت سفیر-1 دو مرحله ای سوخت مایع بود و پس از آن تزریق موفق ماهواره های رصد-1 و نوید علم و صنعت در سال 1390 و ماهواره فجر در سال 1393 بخش موفق عملکرد ماهواره‌بر سفیر-1 است. در ادامه اما، سفیر-1 با مشکلاتی مواجه شد. سفیر-2 یا سیمرغ یک طراحی جدید بر اساس توانمندی های موجود در داخل کشور بود که از اجزاء سفیر-1 نیز با روشی جدید در آن استفاده شده بود. سیمرغ نیز ماهواره‌بری دو مرحله ای و سوخت مایع با ابعاد بزرگتر و تناژ بسیار بیشتر از سفیر-1 بود و شباهتی به هیچ موشک نظامی ایرانی نداشت. این ماهواره‌بر نیز پس از دشواری های متعددی در مسیر آماده شدن برای پرتاب فضایی که ناشی از پیچیدگی های آن بود با سکوت خبری مواجه شد. نهایتاً در سالهای 95 تا 98 هر سال یک آزمایش پرتاب را پشت سر گذاشت و در آخرین پرتاب موفق به رسیدن به ارتفاع 540 کیلومتری شد اما به دلیل سرعت ناکافی، محموله آن که ماهواره ظفر علم و صنعت بود، با موفقیت در مدار قرار نگرفت.
در اوائل دهه 1390 گفته شد که هدف نهایی برنامه فضایی سپاه
توسعه ماهواره‌بر چهار مرحله ای قائم با قطر 3.5 متر و ارتفاع
20 متر در مرحله اول بوده که ماهواره ها را در مدار پارکینگ 1000 کیلومتری قرار دهد. از ابعاد مراحل بعدی این ماهواره‌بر اطلاعاتی منتشر نشده است اما اعلام شده بود که این مراحل به صورت جداگانه آزمایش شده است. با تزریق ماهواره ها در این مدار و سپس تغییر مدار توسط پیشران خود ماهواره امکان قرارگیری ماهواره در مدارهای بسیار بالاتر تا 36000 کیلومتر که مدار زمین آهنگ است وجود دارد.


در تابستان سال 1398 ماهواره های غربی تصاویر متعددی از آزمایش پیشران های سوخت جامد در محوطه آزمایش پایگاه ثبت شده فضایی سپاه منتشر نمودند. این امر نشان می داد که سپاه در حال ورود به مرحله بسیار مهمی از آماده سازی پرتابگر فضایی سوخت جامد خود است که این آزمایش ها را به انجام می رساند. با گذشت چند ماه از آزمایش های فوق خبر اجرای یک پرتاب عملیاتی با ماهواره‌بر سه مرحله ای "قاصد" که توسط متخصصان فضایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در نیروی هوافضا ساخته شده و یکی از پرتابگرهای فضایی توسعه یافته در این مجموعه است اعلام شد.
خبر قراردهی موفق اولین ماهواره نظامی کشور به نام "نور" در مدار با استفاده از ماهواره‌بر قاصد، در روز چهارشنبه، سوم اردیبهشت و در ایام تصویب اساسنامه و تاسیس سپاه پاسداران منتشر شد که سبب افزایش روحیه خودباوری و غرور ملی در ایران و سایر کشورهای دوست در خواهد شد.
این پرتاب از پایگاه پرتاب فضایی سپاه در منطقه شاهرود و در کویر مرکزی ایران به انجام رسید. پایگاهی که سالها پیش آماده شده بود تا پرتابگرهای فضایی سنگین سپاه از جمله ماهواره‌بر قائم از آن به فضا پرتاب شود. ماهواره‌بر قاصد اولین پرتابگر سه مرحله ای آزمایش شده در کشور است.
مداری که ماهواره نور در آن قرار گرفته است، 425 کیلومتر اعلام شده که احتمالاً مدار دایروی است یعنی در تمام مدت حرکت، ماهواره ارتفاع ثابتی نسبت به زمین خواهد داشت. پیش از این ماهواره های امید، رصد، نوید و فجر در مدار بیضوی 250 در 375 کیلومتر قرار گرفته بودند. در این نوع مدار، ماهواره روی یک مسیر بیضوی به دور زمین گردش می کند در نتیجه در طی حرکت خود در کمترین فاصله 250 کیلومتر و بیشترین فاصله 375 کیلومتر در حال جابجایی است. همین عبور از ارتفاعات کمتر سبب کاهش عمر مداری ماهواره می شود به طوری که تمام چهار ماهواره فوق طول عمر 3 ماه یا کمتر داشتند.
ماهواره های پیام امیرکبیر و ظفر علم و صنعت نیز برای مدار دایروی بالای 500 کیلومتری هدف گذاری شده بودند که هر دو در مرحله آخر با عدم دریافت سرعت کافی، موفق به قرارگیری صحیح در مدار نشدند. عمر مداری ماهواره ها در این ارتفاع در حدود 5 سال است یعنی اگر تجهیزات نصب شده در ماهواره ها، دوام کافی داشته باشد، نهایتاً تا 5 سال قابل خدمات رسانی است. در مدار حدود 425 تا 450 کیلومتری که ماهواره نور در آن قرار گرفته است، عمر مداری در حدود نهایتاً 3 سال قابل تخمین است.
بخش عمده نیازهای فضاپایه نظامی شامل رصد تصویری با دید مرئی و حرارتی و رصد راداری سطح زمین، مخابرات امن و رله ارتباطات بین واحدهای مختلف سطحی و هوایی و مراکز فرماندهی و نیز کمک به موقعیت یابی برای ادوات و تسلیحات است. به جز مورد آخر که نیازمند منظومه پرتعدادی از ماهواره ها است و قطعاً در برنامه کوتاه مدت نظامی کشور قرار ندارد، سایر نیازها شامل سنجشی و مخابراتی در دستور کار توسعه
ماهواره های نظامی کشور برای چند سال آینده قرار دارد.
واکنش ها
>سردار حاجی‌زاده: حضور در فضا انتخاب نیست، الزام است
سردار امیرعلی حاجی‌زاده فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران بعد از پرتاب موفقیت‌‌آمیز اولین ماهواره نظامی ایران با نام نور، اظهار داشت: این یک فناوری جدید بود و تفاوتی با کارهای گذشته دارد و آن هم این است که در پیشران آن از سوخت ترکیبی جامد و مایع استفاده شده بود. این پیشران همان پیشران با بدنه غیرفلزی و کامپوزیتی (موتور فضایی سلمان) است که چندی قبل رونمایی شده بود.وی با بیان اینکه دستیابی به فضا یک انتخاب نیست، بلکه یک الزام است و باید جایگاه‌مان را در فضا پیدا کنیم، گفت: ما به توانمندی دست پیدا کردیم که معدود کشورهایی در دنیا دارند و مابقی مصرف‌کننده هستند.
>سرلشکر سلامی: پرتاب موفقیت‌آمیز "ماهواره نور"
ابعاد جدیدی از قدرت دفاعی ایران را ارتقاء بخشید
سردار سرلشکر پاسدار حسین سلامی فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز پس از پرتاب و در مدار قرار گرفتن نخستین ماهواره چند منظوره جمهوری اسلامی ایران با تبریک این موفقیت بزرگ به فرماندهی معظم کل قوا امام خامنه ای (مدظله العالی) و ملت شریف ایران اسلامی گفت: پرتاب موفقیت‌آمیز این ماهواره ابعاد جدیدی از قدرت دفاعی جمهوری اسلامی ایران را ارتقا بخشید و به فضل الهی سپاه امروز فضایی شد. سرلشکر سلامی دستیابی نیروی دفاعی قدرتمندی چون سپاه به فناوری‌های فضایی به منظور رسیدن به توانمندی‌های برتر ساز را یک ضرورت توصیف و تصریح کرد:امروز ارتش های قدرتمند دنیا بدون قرار گرفتن در فضا دارای نقشه دفاعی جامعی نیستند و دستیابی به این فناوری برتر ساز که ما را به فضا منتقل می کند و قلمرو توانایی هایمان را گسترش می‌دهد یک دستاورد راهبردی است. وی خاطرنشان کرد:پس از این دستاورد مهم ما در عرصه گسترش قلمرو و توان اطلاعاتی راهبردی به یک جهش دست یافتیم. فرمانده کل سپاه در ادامه تاکید کرد: امروز ما می‌توانیم جهان را از فضا رویت کنیم و این به معنای گسترش اطلاعات راهبردی نیروی دفاعی قدرتمند سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است. وی افزود: قرار گرفتن این ماهواره چند منظوره در فضا هم در عرصه IT و نبردهای اطلاعاتی می‌تواند برای ما ارزش افزوده استراتژیک تولید کند و هم در جنگ‌های اطلاعاتی زمینه‌های قدرتمندی را برای ما ایجاد می‌کند.
>شمخانی: سپاه در سالروز تولدش قاصد نور شد
دریابان علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی و نماینده رهبری در این شورا نیز در توییتی اعلام کرد: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در سالروز تولدش بار دیگر قاصد نور شد و افتخار پرتاب موفق اولین ماهواره نظامی جمهوری اسلامی ایران را در کارنامه قطور اولین‌های این نهاد مقدس ثبت کرد. دست مریزاد، خدا قوت و هزاران بار تبریک بر پاسداران انقلاب اسلامی.