چشم انداز بورس بعد از فروردین رویایی

بازار سرمایه یک فروردین رویایی را با بازدهی 35 درصدی پشت سر گذاشت. روند صعودی پرشتاب بورس در فروردین که بعد از عرضه اولیه شستا پرشتاب تر شد، نه تنها به کرونا بلکه به سقوط شدید قیمت نفت هم واکنش نشان نداد. به طور کلی رفتار بازار در پنج هفته گذشته از سال جدید با سال قبل هم متفاوت است. اگرچه فعلا بازار سرمایه در اوج خوش بینی خود قرار دارد و همچنان عوامل و بهانه هایی برای رشد بیشتر بازار وجود دارد اما باید قدرت این عوامل را ارزیابی کرد و درباره افق زمانی تاثیرگذاری آن ها دقیق تر بود. در ادامه ضمن تشریح ویژگی‌های رشد فروردینی بورس به عوامل موثر بر رشد بازار و چشم انداز آن ها در ادامه سال 99 می پردازیم.
 
   پیشی شاخص کل از هم وزن در فروردین رویایی
یک ویژگی مهم رشد شاخص در فروردین امسال، پیشی گرفتن شاخص کل از شاخص کل هم وزن است. اهالی بازار بورس می دانند که در سال قبل شاخص هم وزن رشد بسیار بیشتری را تجربه کرد. طی سال 98 شاخص کل هم وزن 4/5 برابر شد اما شاخص کل 2/3 برابر شد. یعنی بازدهی شاخص کل هم وزن تقریبا دوبرابر شاخص کل بوده است. اما در پنج هفته ابتدایی امسال شرایط معکوس شده است. شاخص کل حدود 44 درصد رشد کرده در حالی که شاخص کل هم وزن حدود 30 درصد بازدهی داده است. این موضوع به خوبی نشان می دهد که بازار بعد از چند دور رشد افسارگسیخته در سال گذشته، اکنون به سراغ شرکت‌های بزرگ صادراتی رفته است. شرکت هایی که تقریبا در محدوده امن قیمتی قرار دارند و با توجه به رشد نرخ ارز نیمایی در اواخر سال گذشته، می توانند شرایط مناسبی داشته باشند. البته ناگفته پیداست که این روزها کلیت بورس (حتی بسیاری از شرکت های کوچک) روند صعودی دارد و علت این موضوع هم بیش از آن که عوامل بنیادین و چشم انداز عملکرد شرکت ها باشد، مسائل دیگری است که باید به آن ها و قدرت حمایت شان از شاخص در ادامه سال دقت کرد.
   حمایت دولت و تغییرات مدیریتی
یکی از سیگنال های مثبت به بورس حمایت های دولت از بورس بود، حمایتی که به اشکال مختلف این سیگنال را به بازار ارسال کرد که تیم اقتصادی دولت خواهان تداوم رونق در بورس است. مخالفت وزیر اقتصاد و رئیس کل بانک مرکزی با ایجاد برخی محدودیت ها در انتهای سال گذشته و تغییر رئیس سازمان بورس ( که نگرانی هایی در خصوص رشد بی محابای بورس داشت) در فروردین امسال، تاییدی بر این موضوع بود که برآیند تیم اقتصادی دولت خواهان تداوم رشد بورس هستند. البته ممکن است این برداشت بازار دقیق نباشد اما از رفتارها و تصمیمات اخیر چنین برداشتی توسط بازار شد و همین برداشت به رشد بازار کمک کرد.


   واگذاری های بزرگ دولتی و خصولتی
یکی از دلایل مهمی که منجر به تداوم ورود پول به بورس شده است، موج واگذاری شرکت های بزرگ دولتی و بخش عمومی در بورس است. موجی که با عرضه شستا شروع شد و طبق اخبار با واگذاری شرکت های بزرگ دولتی از جمله ایدرو و ایمیدرو، واگذاری مانده سهام دولت در 17 شرکت در قالب صندوق های قابل معامله، واگذاری زیرمجموعه های بانکی، اخبار واگذاری زیرمجموعه های حاکمیتی مثل بنیاد مستضعفان،ستاد اجرایی فرمان امام (ره) و ... ادامه می‌یابد.
این اخبار از دو جهت محرک بورس بوده و احتمالا در کوتاه مدت خواهد بود: اول این که خود عرضه اولیه جذاب است و بازدهی بدون ریسک داشته و موجب ورود پول جدید به بازار می شود. دوم این که تاییدی ضمنی بر تمایل دولت بر حفظ رونق بورس برای فروش مناسب این شرکت هاست.
با همه این ها باید توجه کرد که دولت به خودی خود توانایی ایجاد رونق در بورس را ندارد و فعلا در حال  استفاده از موج صعودی است. لذا در صورت ایجاد موج نزولی هم، بعید است که دولت بتواند از ریزش جلوگیری کند؛ لذا همچنان مهم ترین متغیر بازار، نقدینگی است.
   تداوم ورود نقدینگی
رشد قابل توجه شاخص بورس همزمان با عرضه شش هزار میلیارد شستا و رکوردشکنی چندباره حجم معاملات در همین یک ماه گذشته به خوبی قدرت نقدینگی در بازار را نشان داد. از سوی دیگر در فروردین امسال صدور کدهای جدید بورسی هم قوت گرفت. این ها همه نشان می دهد که همچنان نقدینگی در حال ورود به بورس است و همین نقدینگی است که هرباره طول دوره های اصلاح شاخص را کوتاه تر می کند. به نظر می‌رسد  تا اواخر اردیبهشت  این روند تداوم یابد و نقدینگی مانع از افت معنادار شاخص شود اما برای میان مدت و طولانی مدت به هیچ وجه نمی توان اظهارنظر کرد. نقدینگی می تواند در چند روز تغییر جهت دهد. لذا بورس سال 99 یکی از غیرقابل پیش‌بینی ترین بازارهاست. به خصوص در شرایطی که کرونا اقتصاد جهان را در شرایطی خاص و البته پر از ابهام قرار داده است.