روزنامه آرمان ملی
1399/02/06
چالش برجامی پرتاب ماهواره از حمایت روسیه تا انتقاد آلمان
آرمان ملي– محمدحسين لطف‌الهي: پرتاب موفقيت‌آميز اولين ماهواره نظامي ايران در روزهاي اخير، واکنش‌هايي را در سطح بين‌المللي همراه داشته و باعث شده است که ايالات متحده مدعي نقض قطعنامه 2231 شوراي امنيت سازمان ملل متحد از سوي ايران شود؛ اين در حالي است که مقامات ايراني توسعه علم و فناوري در حوزه هوافضا را «حق مسلم» کشورمان مي‌دانند و تأکيد دارند که پرتاب ماهواره ناقض قطعنامه‌هاي شوراي امنيت نيست. «ماهواره نور» از کوير مرکزي ايران به فضا پرتاب شده و با موفقيت در مدار 425 کيلومتري زمين قرار گرفته است. ايران پيش‌تر چهار بار اقدام به شليک موشک براي ارسال «ماهواره‌اي مخابراتي» به فضا کرده بود که کليه تلاش‌ها با شکست همراه شده بود. به گفته سردار اميرعلي حاجي‌زاده، فرمانده نيروي هوافضاي سپاه پاسداران اين بار اما اين آزمايش موفقيت‌آميز بود و اولين سيگنال از ماهواره نور، 90 دقيقه پس از پرتاب در شمال غرب ايران دريافت شد. مايک پمپئو، وزير خارجه ايالات متحده آمريکا روز چهارشنبه ساعاتي پس از اعلام پرتاب «موفقيت‌آميز» موشکي ماهواره‌بر از سوي سپاه پاسداران، به ايران هشدار داد که بايد مسئوليت پاسخگويي براي اين اقدام را بپذيرد. وزير خارجه آمريکا پرتاب ماهواره نظامي «نور» توسط موشکي را که از سوي يک نهاد نظامي تحت‌تحريم ايالات متحده صورت گرفته است، مغاير با قطعنامه‌هاي شوراي امنيت سازمان ملل متحد قلمداد کرده و خواهان پاسخگويي تهران براي دست زدن به اين اقدام شده است. وزير خارجه آمريکا در ادامه با اعلام اينکه «ايران همواره تاکيد دارد که اين برنامه‌هاي ماهواره‌اي هيچ‌گونه جنبه و ماهيت نظامي ندارد و طرح‌هايي صرفا تجاري است» مدعي شد: «موشکي که پرتاب شده ثابت کرده که ادعاهاي ايالات‌متحده برحق بوده است». مايک پمپئو همچنين ضمن محکوم کردن ايران به داشتن برنامه‌هاي نظامي مخفيانه بار ديگر تاکيد کرد که تهران بايد براي آنچه انجام داده حساب پس بدهد. همزمان و چون هميشه هماهنگ با ايالات متحده آمريکا، رژيم اسرائيل نيز اقدام ايران در پرتاب يک ماهواره نظامي به فضا را محکوم کرده و خواهان برخورد جدي از سوي جامعه بين‌المللي با ايران شده است. وزارت خارجه رژيم صهيونيستي با انتشار بيانيه‌اي ضمن محکوم کردن دستيابي ايران به «فناوري پيشرفته استفاده از موشک‌هاي بالستيک» اقدام ايران را نقض قطعنامه 2231 شوراي امنيت سازمان ملل متحد توصيف کرده و خواستار اعمال تحريم‌هاي بيشتر بر ضد ايران شده است. اما آيا به رغم اين ادعاها، از نظر حقوقي ايران، قطعنامه ضامن برجام را نقض کرده است؟صنعت هوافضا و مسأله هسته‌اي
از ميان کشورهاي عضو برنامه جامع اقدام مشترک، تاکنون تنها دولت آلمان در برابر پرتاب ماهواره از سوي ايران موضع منفي اتخاذ کرده است. وزارت امور خارجه آلمان با انتشار بيانيه‌اي در صفحه توئيترش به پرتاب ماهواره نور از سوي ايران واکنش نشان داده و با ابراز نگراني از پرتاب موفقيت‌آميز اين ماهواره ادعا کردهاست: «موضع ما مشخص است؛ برنامه موشکي ايران تاثير ثبات‌زدايي بر منطقه داشته و همچنين از نظر منافع امنيتي اروپايي ما غيرقابل قبول است». در موضع‌گيري آلماني‌ها به عنوان يک کشور مخالف ايران، حرفي از نقض قطعنامه 2231 زده نشده و بر اساس مکانيسم برجام، تنها اعضاي اين توافق مي‌توانند نقض آن را اعلام کنند. يوسف مولايي، کارشناس حقوق بين‌الملل و استاد دانشگاه در اين باره معتقد است: «پرتاب ماهواره نقض توافق هسته‌اي محسوب نمي‌شود». او به «آرمان ملي» مي‌گويد: «متون حقوق سياسي ظرفيت تفسير دارند، زماني که متني ظرفيت تفسير دارد ديگر نمي‌توان مانند رياضيات با آن برخورد و اعلام کرد که تنها يک پاسخ واحد مي‌توان بر اساس آن متن ارائه کرد. به همين دليل است که کشورها با توجه به علايق و منافع خود در پي تفسير متون سياسي برمي‌آيند». مولايي مي‌افزايد: «به عقيده من با توجه به آنچه در برنامه جامع مشترک آمده است، ايران عملي مبني بر نقض توافق هسته‌اي انجام نداده است؛ چرا‌که در برجام از ايران خواسته شده از ساخت و توسعه موشک‌هايي که براي حمل کلاهک هسته‌اي طراحي شده‌اند، خودداري کند. يعني هدف از توليد اين موشک‌ها حمل کلاهک هسته‌اي باشد». به گفته اين حقوقدان، ايران يک ماهواره‌بر را مورد آزمايش قرار داده و اين موضوع ارتباطي به آنچه در متن برجام تصريح شده ندارد.
حمايت روسيه از موضع ايران
در روزهاي گذشته مقامات ايراني پاسخ‌هايي به ادعاهاي وزير امور خارجه آمريکا داده‌اند که از جمله آنها مي‌توان به توئيت محمدجواد‌ظريف اشاره کرد. وزير خارجه ايران روز جمعه در توئيتي خطاب به مايک پمپئو و سران کشورهاي اروپايي نوشت: «آمريکا برخلاف قطعنامه 2231 شوراي امنيت سازمان ملل از سال 2017 در حال زورگويي به بقيه بوده است. اروپا نيز به جاي قطعنامه 2231 از آمريکا تبعيت کرده است. هيچ کدام از طرفين نمي‌توانند ايران را بر اساس تعبير نادرست و بي‌اساس قطعنامه 2231 شوراي امنيت سازمان ملل نکوهش کنند. ايران نه سلاح اتمي دارد و نه موشکي که براي حمل چنين تسليحات دهشتناکي طراحي شده باشد اما حدس بزنيد چه کسي اين تسليحات را دارد». در ميان کشورهاي عضو برجام، روسيه نيز در پي حمايت از ايران برآمده است. رئيس کميته روابط خارجي مجلس روسيه گفت که پرتاب ماهواره نور از سوي ايران ناقض قطعنامه شوراي امنيت سازمان ملل نيست. به نوشته خبرگزاري روسي اينترفکس، کنستانتين کوساچوف، رئيس کميته روابط خارجي مجلس روسيه در واکنش به پرتاب ماهواره نور از سوي ايران گفت که پرتاب اين ماهواره ناقض قطعنامه شوراي امنيت سازمان ملل نيست. کوساچوف در اين باره گفت که نظامي بودن اين ماهواره به معناي اين نيست که حامل يک سلاح است. او همچنين گفت که پس از تصويب معاهده‌هاي بين‌المللي که به کارگيري سلاح‌هاي کشتار‌جمعي در مدار زمين را منع مي‌کردند، هدف ماهواره‌هاي نظامي حمل‌ونقل، ارتباطات و اکتشاف است. اين مقام روسي اشاره کرد: قطعنامه 2231 شوراي امنيت سازمان ملل از ايران درخواست مي‌کند که موشک‌هاي بالستيک با قابليت حمل کلاهک هسته‌اي را توليد نکند، اما الزامي نيز در اين باره ايجاد نکرده است. کوساچوف همچنين گفت که روسيه از اينکه ايران موشکي براي حمل سلاح‌هاي هسته‌اي آزمايش مي‌کند، اطلاعي ندارد. با توجه به اين اظهارات و بر اساس متن برجام مي‌توان انتظار داشت که مشکلي جدي از نظر حقوقي براي ايران ايجاد نشود، اما با توجه به تعهد ايران در گذشته مبني بر عدم‌توسعه موشک‌هايي با برد بيش از دو هزار کيلومتر و همچنين گمانه‌زني‌هايي در خصوص ارتباط ماهواره بر با موشک‌هاي برد بلند، اين امکان وجود دارد که کشورهاي اروپايي از اقدامات اخير احساس نگراني کرده در موضوع پرونده موشکي ايران به ايالات متحده نزديک‌تر شوند.
سایر اخبار این روزنامه
تردد به استان‌های پر خطر متوقف شود
زنان در پستوی مجلس یازدهم!
اعتراض دوباره شورای نگهبان به‌طرح مجلس
چالش برجامی پرتاب ماهواره از حمایت روسیه تا انتقاد آلمان
«تخريب برجام» بزرگترين ضربه اصولگرايان به دولت و مردم بود
مجلس خبرگان شخصيتي ممتاز را از دست داد
مطالبات مردم پايين‌تر از انتخاب رئيس‌مجلس؛ چرا واقعا؟
واگذاري سهام بانك‌ها به صندوق بورسي
فضاسازی رسانه‌ای پیرامون ماهواره نور
آموزش آنلاین را به نمایش کمدی تبدیل نکنید!
سردرگمی در اصلاح قانون انتخابات
آقایان مسئول، به عواقب کار فکر کرده‌اید؟!
لزوم تعادل بین سواد‌مجازی و سواداجتماعی
توسعه با«سياست زدگی» و «بی اعتنايی به تخصص» نافرجام می‌ماند
