«تخريب برجام» بزرگترين ضربه اصولگرايان به دولت و مردم بود

ريشه تخريب‌ها عليه دولت را چه مي‌دانيد؟
با نگاهي عميق به گذشته مي‌توان ريشه‌هاي رفتارهاي امروز برخي جناح‌ها و رسانه‌ها را فهميد. در برهه‌اي از زمان شاهد بوديم که همواره جناح آيت‌ا... هاشمي و اطرافيان ايشان به شدت مورد حمله گروهي از اصولگرايان تندرو قرار مي‌گرفت که پس از رحلت ايشان تبديل به سناريو هاشمي‌زدايي شد. امري که در انقلاب ما ريشه دارد و تاريخي است. اين مقوله را در تمام ساليان پس از انقلاب به وفور مشاهده کرده‌ايم. آيت‌ا... هاشمي رفسنجاني دست راست امام بود و حضرت امام تمامي امور مهم کشور را با مشورت با ايشان انجام مي‌داد. در مهم‌ترين اتفاق آن دوران يعني جنگ تحميلي نيز تمامي تصميمات مهم با نظر مستقيم و با مشورت با آيت‌ا... هاشمي رفسنجاني صورت گرفت. ايشان جانشين فرمانده کل قوا در دفاع مقدس بود. پس از رحلت امام هر روز يک سناريو در کشور طراحي مي‌شد تا اختيارات و قدرت ايشان محدودتر شود و ايشان بيش از قبل به حاشيه رانده شود. يک نمونه از اين به حاشيه راندن‌ها در مساله دانشگاه آزاد اسلامي به خوبي مشاهده شد. مجموعه‌اي که با تلاش آيت‌ا... هاشمي در سراسر کشور گسترش يافت پس از رحلت ايشان به‌صورت کامل از وابستگان ايشان پس گرفته شد و اين مجموعه علمي که ميراث آيت‌ا... هاشمي بود از مسير خود خارج شد. مجموعه ديگري که به ايشان وابسته بود و در بسياري از تصميم‌گيري‌هاي سياسي کشور موثر بود و تصميم‌سازي مي‌کرد مجموعه حزب کارگزاران بود. در اين مجموعه چهره‌هاي شاخصي همچون کرباسچي،‌ مهاجراني، نجفي، مرعشي و جهانگيري حضور داشتند و در ادامه روند تخريب مجموعه‌هاي وابسته به آيت‌ا... هاشمي رفسنجاني قرار بر اين شد تا کارگزاران نيز به حاشيه رانده شود و تخريب اين حزب در دستور کار قرار گرفت. بنابراين تمامي امور براي اين تخريب‌ها برنامه‌ريزي شد و برخي برکنار و برخي گرفتار مسائل حقوقي و برخي ديگر از جريان سياسي کشور به طرقي ديگر به حاشيه رانده شدند.
اين مساله در زمان کنوني به چه علت رقم مي‌خورد؟
آنچه که جريان‌هاي تندرو را خشمگين کرد، پيروزي آقاي روحاني در مقابل کانديداهاي مورد حمايت آنها در انتخابات 92 و 96 بود. اين پيروزي در انتخابات 92 پيامي جز پيروزي آيت‌ا... هاشمي در عرصه سياسي کشور و به‌دنبال آن پيروزي جبهه اصلاحات نداشت. در طول تمام ساليان انقلاب، روحاني دست راست آيت‌ا... هاشمي رفسنجاني بوده است. اين به آن معناست که هاشمي ديگري به‌عنوان رئيس‌جمهوري کشور برگزيده شده است. فرض کنيد اين جريان‌ها به مدت 25 سال تمام تلاش خود را براي حذف هاشمي انجام دادند اما در انتها دست راست ايشان به‌عنوان نفر اول اجرايي کشور انتخاب شد؛ آن هم با اختلاف راي معنادار. آيت‌ا... هاشمي رفسنجاني رد صلاحيت مي‌شود سپس در مجلس خبرگان به حاشيه رانده مي‌شود و ديگر در امامت جمعه تهران شاهد حضور او نبوديم. اين آيت‌ا... هاشمي به حاشيه رانده شده در يک حرکت بسيار هوشمندانه يک مهره کاربلد و توانمند که روحاني باشد را براي انتخابات معرفي مي‌کند و در اين برنامه که نيز با موفقيت ظاهر مي‌شود، شکست سختي براي جناح‌هاي مخالف آيت‌ا... هاشمي رفسنجاني بود تا جايي که تمام تلاش خود را از سال 92 به کار بسته‌اند تا از هر طريقي که مي‌شود اقدام به تخريب اين دولت کنند. نيمي از کابينه و اطرافيان روحاني در دولت از اطرافيان و نزديکان آيت‌ا... هاشمي رفسنجاني هستند. در رده‌هاي پايين‌تر نيز اين امر محقق شد و بسياري از مديران کل و استانداران و معاونين نيز به شکلي با آيت‌ا... هاشمي رفسنجاني ارتباط داشته و به‌نحوي از نيروهاي ايشان به حساب مي‌آيند. اين گستردگي سبب شد تا عملا دست جريان مقابل به شدت بسته شود و اين منجر به نزاعي شد که هنوز هم پس از 7 سال بسياري از انرژي کشور را گرفته است.


آيا جريان‌هاي مقابل دولت روحاني در عرصه مانع‌تراشي توانستند به اهداف خود برسند؟
جريان تندرو ضربه بزرگ را در موضوع برجام وارد کرد و موفق هم بود. ضربه‌اي که عملکرد رو به جلوي دولت را قطع کرد و پس از آن ديگر نتوانست به خوبي عمل کند. برجامي که سال‌ها انرژي کشور را گرفت و با سختي و استقامت فراوان به نتيجه رسيده بود، از بين رفت و اين تبديل به بزرگترين موفقيت براي جريان تندروي اصولگرا شد. به شکلي که شاهد بوديم برخي افراد حاضر در اين جناح از شکست برجام خوشحال شده و علنا ابراز خرسندي کردند. اين امر تنها در مورد برجام صادق نبود و ساير برنامه‌هاي داخلي دولت نيز با مانع تراشي از سوي اين جريان‌هاي تندرو مواجه شد.
چه عاملي سبب شد تا مقاومت دولت روحاني در مقابل فشارها شکسته شود؟
آقاي روحاني و دولت روحاني عملا بهانه به دست اين جريان‌هاي تندرو داده و اين بهانه به‌واسطه عملکرد نه چندان خوب دولت رقم خورد. دولت نتوانست جسورانه و شجاعانه و با تدبير به مصاف مشکلات رود و اين امر سبب شد تا راه براي فعاليت‌هاي ضد دولتي جريان‌هاي مخالف دولت باز شود و عملا چوب لاي چرخ دولت بگذارند. اگر دولت روحاني عملکرد قدرتمندي داشت مانع فعاليت‌هاي مخرب جريان تندرو مي‌شد. هر روز شاهد بوديم که اختلالاتي در کشور به‌وجود مي‌آمد، روحاني و دولت رفتار موثري در مقابل اختلال‌افکني در کار نداشت و در برخي موارد حتي از اظهارنظر هم پرهيز مي‌کرد. روحاني بايد در اين راستا از طرفداران واقعي خود بهره مي‌جست تا خللي در دولت ايجاد نشود. از سوي ديگر با آغاز دوره دوم دولت روحاني برخي در درون دولت به‌گونه‌اي عمل مي‌کنند که گويا آنها رئيس‌جمهور هستند و به تنهايي قصد دارند حرف خود را به کرسي بنشانند. اين افراد نيز با عملکرد و صحبت‌هاي خود نيز در راه دولت مانع‌تراشي مي‌کنند. حلقه نزديک به رئيس‌جمهور در همان سال اول دولت دوازدهم افرادي را که براي دولت تبديل به سرمايه اجتماعي شده بودند را محدود کرد و عملا اجازه فعاليت مفيد و موثر را ندادند و عملا با اين اقدام نخست به خودشان لطمه وارد کردند. در همين راستا شاهد بوديم فعال‌ترين شخص دولت روحاني يعني معاون اول ايشان عملا از گردونه اجرايي کشور خارج و صرفا به يک مقام تشريفاتي در دولت بدل شد. مديران عالي دولت در سطح استان‌ها نيز گرفتار اين گرداب شدند و در عرصه تصميم‌گيري‌ها خلل بزرگي به‌وجود آمد. اين اختلافات به سرعت نمود پيدا کرد و شاهد بوديم که کار دولت هر روز در يک نقطه گره مي‌خورد و عرصه براي عملکرد بهتر سخت‌تر مي‌شد. اين انتقاد به‌صورت جدي به روحاني وارد است که حتي نتوانست از عملکرد خود به خوبي دفاع کند و اين در سال‌هاي آخر دولت به ساير موارد نيز شيوع کرد تا جايي که شاهد هستيم دولت در بحران کرونا براي توزيع بسته معيشتي نيز با مشکل مواجه شده است. مردم در جريان خطر شيوع کرونا در يک ازدحام غيراصولي به اجبار پشت درهاي مراکز ثبت نام سيمکارت ايستاده‌اند و جان خود را به خطر انداخته‌اند زيرا دولت نتوانسته براي اين امر ساده يک برنامه‌ريزي اصولي انجام دهد و با رفتارهايي از اين قبيل عملا به مخالفين خود بهانه داده است.
در سال پاياني دولت به چه اصلاحاتي در ساختار خود نياز دارد تا از اين هجمه‌ها در امان باشد؟
هفت سال است که همه به دولت اخطار و تذکر مي‌دهند که نوبخت در سازمان برنامه و بودجه که جايگاهي بسيار مهم دارد نمي‌تواند به خوبي عمل کنند. تمامي وزارتخانه‌ها و استانداري‌ها و مجموعه‌هاي زير نظر دولت از ايشان گلايه دارند و علاوه بر اينها عملکرد ايشان در سازمان برنامه و بودجه به هيچ‌وجه موفقيت‌آميز نبوده است و نياز است با نگاهي ديگر برنامه‌هاي اين سازمان را که بر تمام تصميم‌گيري‌هاي کشور موثر است، پيش برد. مجلس همسو با دولت بارها به ايشان انتقاد کرد و به دولت پيشنهاد داد تا ايشان را تغيير دهد اما به علت اينکه روحاني عملکرد ضعيفي دارد مجبور است حلقه اطراف خود را حفظ کند و اين عمل را حتي با وجود اينکه بيشترين ضربه را به خود روحاني وارد مي‌کند اما ناچار به ادامه آن است. اصولگرايان تا آخرين لحظه با اين شرايط به دولت روحاني ضربه خواهند زد و شاهد خواهيم بود که با آغاز مجلس يازدهم اين امر تشديد مي‌شود. عدم تصميم‌گيري مناسب در مورد بحران دلار در سال‌هاي گذشته سبب شده است تا امروز دولت تخريب شده و حق را به ديوان محاسبات بدهند. براي ضربه زدن به دولت روحاني اين جناح‌هاي مخالف از صحبت‌هاي مقامات ديوان محاسبات سوءاستفاده مي‌کنند. چرا تصميمات اقتصادي در دولت روحاني به وسيله متخصصين گرفته نمي‌شود تا اينگونه مشکلات پيش نيايد؟
با روي کار آمدن مجلس يازدهم فشارها بر دولت افزايش مي‌يابد؟
قطعا ميان مجلس يازدهم و دولت روحاني در راستاي همين برنامه‌اي که از گذشته طرح‌ريزي کرده‌اند اختلافات جدي به‌وجود مي‌آيد و مجلس يازدهم هر روز عرصه را بر دولت تنگ‌تر خواهد کرد. دولت پس از پايان عمر خود، تا سال‌هاي سال مقصر تمام مشکلات کشور خواهد بود و هجمه‌ها پس از اتمام اين دولت با شدت بيشتري شکل مي‌گيرد. اين جمله را به‌زودي خواهيم شنيد که مي‌گويند تمام خرابي‌هاي جمهوري اسلامي به‌واسطه روحاني و دولت ايشان به‌وجود آمده است در حالي که به ياد داريم که اصولگرايان چهره‌اي به ظاهر اصولگرا بر کشور تحميل کردند و تبعات اشتباهات او را به هيچ‌عنوان نپذيرفتند و دولت ايشان منابع زيادي از پول کشور را در برهه‌اي حساس هدر داد. همانطور که عنوان شد اين فضا براي حمله به دولت روحاني توسط خود دولت ايجاد شد و اين بهانه‌ها را خود دولت به مخالفينش داد. تجربه سال‌هاي گذشته نشان داده است تنگنا‌هاي شديد کشور چه اقتصادي و چه سياسي به محلي براي ظهور و بروز نگرش‌هاي جناحي و گروهي تبديل شده است که در سال 99 گريبان دولت را مي‌گيرد.