سایه کرونا بر سر سیستان و بلوچستان

يکي از علت‌هاي فقر شديد که به گفته نماينده زاهدان حدود سه چهارم ساکنان منطقه درگير آن هستند، عدم توسعه زيرساخت‌ها و ايجاد اشتغال پايدار است که بسياري را به مهاجرت يا حاشيه‌نشيني در شهرهاي بزرگ وادار کرده است. در سيستان و بلوچستان بر اثر خشک شدن بخش بزرگي از درياچه هامون و شماري از رودخانه‌هاي محلي، مدت‌هاست که ساکنان بسياري از روستاها آواره شهرهاي بزرگ همين استان و ديگر استان‌ها شده‌اند. يارمحمدي مي‌گويد به‌دليل پراکندگي جمعيت در استان، تعداد مبتلايان و جان باختگان کرونا محدود بود اما به‌دليل نياز شاغلان روزمزد به کسب درآمد و به خصوص پس از اينکه مجوز شروع به کار و فعاليت از سوي دولت داده شد، آمار مبتلايان صعودي شد و همين موضوع موجب نگراني مسئولان دانشگاه علوم پزشکي شده است. بنا بر گزارش‌ها بخش بزرگي از جمعيت زاهدان را حاشيه‌نشينان تشکيل مي‌دهند که اغلب به کارگري، دستفروشي و دوره‌گردي اشتغال دارند. در ميان حاشيه‌نشينان امکان رعايت توصيه‌هاي بهداشتي وجود ندارد و اجبار به تامين نيازهاي حداقلي، بسياري را واداشته بدون توجه به فاصله‌گذاري اجتماعي همچنان کسب و کار خود را ادامه دهند.
محروم از دسترسي
نماينده زاهدان همچنين گفته است: «اگر دولت براي حمايت از افرادي که شغل ثابتي در سيستان و بلوچستان ندارند، تمهيداتي مي‌انديشيد، ما امروز شاهد ابتلاي مردم به کرونا نبوديم. به‌نظر مي‌رسد دولت در موضوع حمايت از اقشار آسيب ديده سيستان و بلوچستان موفق عمل نکرد، چون 70‌درصد مردم آن منطقه به شبکه مخابراتي دسترسي ندارند.» چندي پيش «پانا» گزارشي درباره عدم دسترسي بسياري از کپرنشينان به آب لوله‌کشي و استفاده از گودال‌هايي که آب باران در آنها جمع مي‌شود منتشر شد. چند‌هزار روستاي سيستان و بلوچستان از دسترسي به آب لوله‌کشي محروم هستند و آب‌رساني با تانکر به روستاها امر نادري نيست. افزون بر اين شبکه آب‌رساني شامل حاشيه بسياري از شهرهاي بزرگ نمي‌شود. با اين همه بسياري مسئولان بهداشتي استان، همچون نماينده زاهدان در مجلس، نگرانند که مردم محروم منطقه به‌دليل فقر و کمبود امکانات بهداشتي شاهد موج تازه‌اي از ابتلا و مرگ بر اثر ويروس کرونا باشند.
دانش‌آموزاني که «شاد» ندارند


وزارت آموزش و پرورش پس از تعطيلي مدارس به‌دليل شيوع کرونا مراکز آموزشي کشور را به آموزش آنلاين يا مجازي دعوت کرده و اپليکيشن «شاد» به‌عنوان برنامه‌اي ويژه براي گوشي‌هاي هوشمند از سوي اين وزارتخانه ارائه شده است.تمام خانواده‌ها ملزم شده‌اند اين برنامه را نصب کنند. مشکلات خانواده‌ها در استفاده از اين برنامه به‌دليل سرعت کم اينترنت سراسري است، اما استان‌هاي محروم با طيف گسترده‌تري از مشکلات روبه‌رو هستند. استان سيستان و بلوچستان به‌عنوان يکي از محروم‌ترين استان‌هاي کشور از جمله مناطقي است که دانش‌آموزانش با خطر ترک تحصيل و محروميت دائمي از آموزش روبه‌رو هستند. در استان سيستان‌ و‌ بلوچستان به گفته وزارت ارتباطات، حدود 40‌درصد از روستاييان به اينترنت دسترسي ندارند و آموزش مجازي از طريق شبکه شاد به مشکلات زيادي برخورده است. ترک تحصيل برخي از دانش‌آموزان يکي از اين مشکلات است. به‌گفته حميدرضا رخشاني، مديرکل آموزش و پرورش استان سيستان و بلوچستان با توجه به شرايط و زيرساخت‌هايي که اين استان دارد، 30 تا 40‌درصد از دانش‌آموزان در دوران تعطيلي مدارس به‌دليل شيوع کوويد- 19، به اينترنت دسترسي ندارند و نتوانسته‌اند به‌شکل مجازي آموزش را دنبال کنند. يکي از معلمان در استان درباره آموزش آنلاين در روستاهاي اين استان مي‌گويد: «استان سيستان و بلوچستان حدود دو‌ميليون و 800‌هزار نفر جمعيت دارد که از اين تعداد بالاي 52 درصد، يعني بيش از نيمي از مردم، روستانشين هستند. در بخش اعظم اين روستاها، به‌ويژه آنهايي که در جنوب استان واقع شده‌اند، اصلا آنتن‌دهي وجود ندارد، چه رسد به اينکه اينترنتي باشد.» مدير يکي از مدارس روستايي هم مي‌گويد که تنها 20‌درصد از دانش‌آموزان مدرسه او مشغول تحصيل هستند: «يکي از مشکلاتي که ما در اينجا با دانش‌آموزان داريم اين است که والدين تعداد زيادي از دانش‌آموزان ما بي‌سواد هستند. براي همين وقتي مدرسه تعطيل مي‌شود، اين والدين نمي‌توانند در درس‌ها به فرزندان‌شان کمک کنند. در مدرسه من 150 دانش‌آموز وجود دارد و بايد بگويم که آموزش مجازي به هيچ‌عنوان براي آنها مثمرثمر واقع نشده است. حدود 20‌درصد از کل دانش‌آموزان مدرسه برنامه «شاد» را نصب کردند اما تنها سه‌درصد از آنها فعال هستند، درس‌‌شان را مي‌خوانند و به معلم بازخورد مي‌دهند. سايرين يا به خاطر مشکلات مربوط به دسترسي نداشتن به اينترنت يا تلفن هوشمند و لپ‌تاپ اصلاً به کلاس‌ها دسترسي ندارند، يا به خاطر کم‌توجهي والدين‌شان پيگير دروس از راه دور نيستند.» اين گفته‌ها در حالي مطرح مي‌شود که طي چند روز گذشته محمدرضا سيفي، مديرکل دفتر توسعه عدالت آموزشي و آموزش عشاير آموزش و پرورش از مردم خواسته اگر در خانه‌هايشان گوشي هوشمندي دارند که از آن استفاده نمي‌کنند، بهتر است آن را به دانش آموزان مناطق محروم و عشاير براي استفاده از آموزش مجازي هديه کنند.