نوبرانه ها زیر تیغ گرانی

 

 
 


 
 
 
 
 
محمد بهبودی نیا /ماجرای گرانی میوه های نوبرانه و حکایت سر به فلک کشیدن هر ساله قیمت این نوبرانه ها در همین ایام در حال تکرار است؛ گوجه سبز کیلویی 25 هزار تومان، زردآلو کیلویی 50 هزار تومان، توت فرنگی کیلویی 42  هزار تومان، گیلاس کیلویی 40 هزار تومان، شلیل کیلویی 35 هزار تومان و... این ها تنها تعدادی از این نوبرانه های لاکچری بازاراست که انگار برای مقابله با گرانی و گران فروشی آن قرار نیست راهکاری اساسی اندیشیده شود. هر از چند گاهی چند بازرس که اغلب از میان بازرسان سازمان صنعت ، معدن و تجارت و اتاق اصناف هستند به اعمال قانون می پردازند، اعمال قانونی که جریمه آن به قدری ناچیز است که به هیچ عنوان نمی تواند بازدارنده باشد. از مدتی قبل گلایه های متعددی از سوی شهروندان درباره گران فروشی میوه های نوبرانه با قیمت بالا در چند نقطه از شهر به خصوص در خیابان دستغیب و بولوار سجاد مشهد در تماس با گروه حرف مردم روزنامه «خراسان رضوی» مطرح شد که برای رسیدگی به این موضوع به همراه اشرفی و آدینه دو بازرس سازمان صنعت، معدن و تجارت (صمت) به تعدادی از مراکز فروش میوه در این دو خیابان مشهد می رویم.
هم گرانی هم گران فروشی
مقصد اول ما مراکز فروش میوه در خیابان شهید دستغیب مشهد است؛ محلی که هر زمان از سال به میوه فروشی های آن سر بزنید خبری از درج قیمت در آن نیست و بنا به اعلام بازرسان صمت از آن دست بازارهایی است که  مسئولان برخی از واحدهای فروش میوه درآن با ارائه این استدلال که این منطقه محل لوکس فروشی میوه است اقدام به گران فروشی می کنند. ابتدا به صورت ناشناس به همراه بازرسان سازمان صمت اقدام به خرید میوه های نوبرانه با قیمت های گزاف می کنیم. زردآلو در این فروشگاه کیلویی 50 هزار تومان به فروش می رسد! یکی از شهروندان که در حال خرید است در این زمینه می گوید: «علاوه بر گران فروشی میوه  ما سال هاست برای خرید میوه باید کارتن را نیز به قیمت میوه خریداری کنیم، پی در پی شکایت کرده ایم اما  نه میدان بار و نه اتحادیه میوه فروشی ها زیر بار
نمی روند، خلاصه این که این بازار و خیلی از بازار های دیگر به حال خودشان رها شده، کسر وزن جعبه از وزن میوه و خالص فروشی مگر چقدر کار دارد که اجرایی نمی شود؟ این تخلف پرسودی است که در حال انجام است و کسی حریف شان نمی شود، البته بعضی از میوه فروش های سطح شهر هم هستند که انصاف آن ها زبانزد خاص و عام است و نمی شود همه را از یک کنار متهم کرد.»
فاکتور سازی برای فروش میوه بدون سود!
به چند میوه فروشی دیگر در این خیابان نیز سر می زنیم در هیچ کدام از فروشگاه ها برچسب قیمتی به چشم نمی خورد و گرانی میوه های نوبرانه و گران فروشی در این نوع میوه در حال انجام است. در بیشتر میوه فروشی های این خیابان، قیمت های نوبرانه ها سر به فلک می کشد؛ زردآلو از کیلویی 40 هزار تومان تا بیش از 50 هزار تومان به فروش می رسد. توت فرنگی هم با قیمت های متفاوتی عرضه می شود از 25 هزار تومان و 42 هزار تومان گرفته تا قیمت های متفاوت دیگر. هلو، شلیل و گیلاس هم که با قیمت های لاکچری مشابه عرضه می شود. در یکی از این واحدها در هر کیلو گیلاس که باید به قیمت 27هزار تومان عرضه شود قیمت را تا 40 هزار تومان بالا کشیده اند و در هر کیلو تا 13 هزار تومان گران فروشی انجام می شود، گوجه سبز که به قیمت 10 هزار و 500 خرید شده و باید با قیمت 13هزارو500 تومان به صورت دستچین فروخته شود با 1500 تومان گران فروشی در هر کیلو به فروش می رسد.  در فروش گوجه فرنگی گیلاسی نیز 55 درصد گران فروشی کشف می شود.
به یک میوه فروشی در بولوار سجاد مشهد هم مراجعه می کنیم، نکته قابل تامل در این واحد فروش میوه این است که بر اساس بررسی ها ،تعداد زیادی از میوه ها با سود هزار تا دو هزار تومان و حتی بدون سود به فروش می رسد که با توجه به بالا بودن اجاره ملک منطقی به نظر نمی رسد، یکی از بازرسان با اعلام این که احتمال فاکتور سازی در این واحد صنفی به شدت محتمل است ،برای این واحد پرونده تشکیل می دهد و  از چهار واحد بازدید شده در گشت مشترک تیم «گران نمی خریم» روزنامه خراسان به همراه بازرسان صمت هر چهار واحد که به صورت تصادفی انتخاب شده اند به دلایلی از قبیل گران فروشی و درج نکردن قیمت جریمه می شوند.
بیشترین شکایات در استان مربوط به واحد های فروش میوه
پس از بازرسی میدانی از تعدادی از میوه فروشی ها، با مهدی مقدسی کارشناس مسئول اداره نظارت و بازرسی سازمان صمت استان گفت و گو می کنیم. وی می گوید: طبق آمار ما در طول همه فصول سال و در هر شرایطی ،شکایات از تخلفات میوه فروشی ها جزو بیشترین شکایات به شمار می رود. وی می افزاید: گرانی حمل و نقل و برخی موارد دیگر باعث بالا رفتن قیمت میوه می شود اما آن چه ما در بازرسی ها به آن می پردازیم گران فروشی در میوه است نه گرانی آن و این موضوع جای هیچ دفاعی برای متخلفان باقی نمی گذارد. مقدسی تصریح می کند:   در باره میوه های نوبرانه درطول سال برخی فروشندگان براساس عرضه وتقاضا فروش میوه را انجام می دهند و هیچ توجهی به درصد سود تعیین شده ندارند و با استناد به این که این میوه ها، میوه هایی لوکس به شمار می رود اقدام به گران فروشی می کنند ولی این نوع استدلال ها برای بازرسان ماپذیرفته نیست وملاک ما رعایت درصد سود تعیین شده است. شاید برخی سوال کنند راهکار چیست؟ ما راهکار را در ورود جدی اتحادیه به این دست تخلفات می دانیم.
ضعف اتحادیه میوه و تره بار در انجام بازرسی ها
کارشناس مسئول اداره بازرسی سازمان صمت استان در پاسخ به این سوال که چرا با وجود تعداد زیاد پرونده ها هنوز گران فروشی در میوه از جمله میوه های نوبرانه ها همچنان ادامه دارد؟ می گوید: ما فراتر از قانون و دستورالعمل ها هیچ اختیاری برای برخورد نداریم، از طرفی ما نمی توانیم تمام توانمان را روی کنترل قیمت میوه بگذاریم و در این مسیر باید اتحادیه ها پای کار بیایند چرا که در قانون، اتحادیه ها اختیار قانونی برای ورود به موضوع دارند و می توانند به جای نشستن در دفاتر پای کار بیایند و منتظر چند تماس تلفنی آن هم در دفتر اتحادیه نمانند. وی تاکید می کند: انتظار ما این است که تعداد بازرسی این اتحادیه در سطح شهرآن قدر زیاد شود که نیاز به حضور بازرسان دولتی از جمله سازمان صمت در سطح شهر نباشد، اتحادیه باید وظایفش را خودش انجام دهد یا در قالب گشت مشترک با بازرسان ما همراه شود. بازرسی های اتحادیه می تواند تاثیراتی دو چندان نسبت به جریمه ها داشته باشد.
جریمه ها بازدارنده نیست
مقدسی می گوید: یکی دیگر از دلایل موثر نبودن برخورد با متخلفان این است که جریمه ها تاثیر چندانی ندارد، مبلغ جریمه ها به قدری محدود است که متخلفان با چند مورد گران فروشی این جریمه را جبران می کنند، ما معتقدیم که اتحادیه میوه و تره بار باید قوی تر از این عمل کند و اتاق اصناف باید به این نکته توجه داشته باشد که بازرسی ها در این زمینه کمرنگ بوده است.