ابزارهای 800 هزارساله در حاشیه «کشف‌رود»!

دوره پارینه‌سنگی یا «پالئولیتیک»، به بازه زمانی 3/3 میلیون سال تا 10 هزار سال قبل اطلاق می‌شود؛ دورانی که انسان‌های اولیه به ساختن ابزار با استفاده از سنگ روی آوردند و به‌تدریج در آن تبحر و مهارت فراوان یافتند؛ در واقع این دوره را باید نخستین و در عین‌حال طولانی‌ترین دوران فعالیت انسان روی کره‌خاکی دانست. هرچند که در مدت این بازه تاریخی تردید‌هایی وجود دارد، اما ابزارهایی با قدمت دست‌کم یک میلیون سال، از جنس سنگ و کار دست انسان‌های اولیه یافت شده‌است که باعث می‌شود این ادعا را تا حد زیادی جدی بگیریم. یکی از نقاطی که این آثار چند صدهزار ساله به دست آمده‌، اطراف مشهد و به‌طور ویژه، حاشیه کشف‌رود باستانی است. در سال 1354، یک گروه باستان‌شناسی و زمین‌شناسی ایرانی– فرانسوی، برای مطالعه این مسیر تاریخی به جست‌وجو در حاشیه کشف‌رود پرداخت. آن‌ها در فاصله کمی از شهر مشهد، به سمت سرخس، به تعدادی از دست‌افزارهای انسان‌های عصر  پارینه‌سنگی برخوردند؛ حدود 60 قطعه سنگ که با نهایت دقت و ظرافت تراشیده شده بود و احتمالاً برای دفاع یا شکار به کار گرفته می‌شد. در واقع دشت مشهد که امروزه یکی از کلان‌شهرهای ایران در آن قرار گرفته‌، در دوره پیش از تاریخ، محل عبور و مرور و سکونت انسان‌های نخستین بوده‌است. این موضوع نشان می‌دهد که دشت مشهد، منطقه‌ای خوش‌آب و هوا و دارای گونه‌های گیاهی و حیوانی متعدد محسوب می‌شد؛ آن‌گونه که انسان‌های عهد پارینه‌سنگی برای سکونت اختیارکردن در این دشت، مُجاب شده‌بودند. اشیائی که از آن‌ها یاد کردیم، امروزه در موزه بزرگ خراسان نگهداری می‌شود.