چه دلایلی پشت انتصاب جدید سخنگوی وزارت بهداشت وجود دارد؟ نیمه پنهان عزل و نصب سخنگوی کرونا

زهرا داستانی
چهره‌ نیمه‌پنهان کیانوش جهانپور زیر ماسک در آخرین نشست خبری برای خداحافظی با اصحاب رسانه، در کنار سخنگوی جدید وزارتخانه بهداشت که بدون ماسک و رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی برای اعلام آمار مبتلایان و جان‌باختگان کرونا حضور یافته بود، بیش از پیش توجه افکار عمومی را به اتفاقات پسِ پشتِ تصمیم یکباره وزارت بهداشت و دلایل نیمه پنهان آن جلب کرد. تصمیمی مبنی بر عزل او از سمت سخنگویی وزارت بهداشت که از زمان اعلام رسمی شیوع بیماری کووید 19 در ایران به وی اعطا شد؛ اگرچه او پیش‌تر در سمت ریاست مرکز روابط‌عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت قرار داشت و با حفظ سمت کار سخنگویی این وزارتخانه را برعهده گرفته بود.
اگرچه کیانوش جهانپور فردی بی‌حاشیه در طول حضورش در سمت سخنگویی وزارت بهداشت نبود اما تصمیم یکباره عزل او از سمت سخنگویی و خداحافظی‌اش از نشست‌های خبری ساعت یک بعدازظهر هر روزه با اصحاب رسانه و عدم اعلام دلایل عزل او از این سمت از سوی وزیر بهداشت و بسنده کردن وزیر به چند جمله درباره «اظهارنظر بدون هماهنگی سخنگو» در متن حکم سیماسادات لاری حاشیه‌های بسیاری برای وزارتخانه‌ بهداشت که متولی سلامت شهروندان ایرانی در برابر بیماری همه‌گیر کرونا است ایجاد کرد. در جست وجوی یافتن دلایل عزل کیانوش جهانپور چهره شناخته شده در مبارزه با بیماری کووید 19 در ایران تنها می‌توان به چند جمله‌ای از وزیر بهداشت در متن حکم سخنگوی جدید وزارتخانه رسید. آنجا که سعید نمکی، وزیر بهداشت گویا برای آنکه سخنگوی جدید سرنوشتی مشابه کیانوش جهانپور پیدا نکند، او را از هر گونه اظهارنظر بدون هماهنگی درباره بیماری کووید 19 برحذر می‌دارد و می‌گوید:‌ «از آنجا که هرگونه اظهارنظر سخنگو، دیدگاه رسمی دستگاه و وزیر مربوطه تلقی می‌شود لذا قبل از طرح موارد در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی ضروری است هماهنگی لازم با اینجانب به عمل آید.» همان خطایی که بارها کیانوش جهانپور در زمان حضورش در سمت سخنگو مرتکب شده بود. جر و بحث‌هایی درباره آمارهای کشور چین، به خطا رفتن کشورهای دیگر در مبارزه با کرونا و توئیت‌هایی که تکرار سخنان او در نشست خبری بود: «محافل آکادمیک دنیا بر اساس اطلاعات محققین چینی حداقل آنفلوآنزای تیپ‌A را از ویروس نوپدید کرونا وخیم‌تر قلمداد کردند، ولی یافته‌های بعدی خلاف این را نشان داد.» بحث‌های توئیتری که با واکنش سفیر چین، پا در میانی سخنگوی وزارت امور خارجه، عذرخواهی کیانوش جهانپور، خط و نشان کشیدن برخی چهره‌ها و نمایندگان اصولگرای مجلس برای برکناری کیانوش جهانپور و البته اظهارنظر کوبنده علی مطهری نماینده سابق مجلس در حمایت از سخنگوی وزارت بهداشت همراه بود. گرچه به نظر می‌رسید که ماجرای این جدل‌های توئیتری با پست آخر کیانوش جهانپور مبنی بر «حمایت‌های چین از ایران در طول دوران بحران کرونا فراموش ناشدنی است، بیگانگان ذوق‌زده نشوند.» به آخر خط رسیده است و از عصبانیت سفیر چین در ایران کاسته و آبی بر آتش لحن پر از کنایه او در توئیتر ریخته اما خبر برکناری او از سخنگویی وزارت بهداشت نشان داد که این پیش‌بینی آن‌قدرها هم درست نبوده است. گرچه مشخص نیست که ناراحتی سفیر چین دلیلی بر برکناری او سمت سخنگویی وزارت بهداشت در مبارزه با کرونا شده یا فشارهای چهره‌ها و شخصیت‌های داخلی مخالف او، با این حال اما دلایل دیگری هم برای عزل او وجود دارد.
«جدال‌ها بر سر تناقضات آماری مبتلایان و جان‌باختگان کووید 19 در ایران» شاید از جمله دلایل دیگری باشد که سبب تغییر و تحولات در بدنه وزارت بهداشت شده است. همان چالشی که از ابتدای شیوع بیماری کووید 19 در چین و احتمال ورود این بیماری به ایران، مقامات وزارت بهداشت با آن روبه‌رو بوده‌اند. چالشی که ابتدا با اعلام زمان دقیق ثبت اولین بیمار کروناویروس جدید در ایران و اظهارنظرهای مختلف مسئولان از کارکنان وزارت بهداشت گرفته تا نظامیان آغاز شد و به آمارهای متناقض مبتلایان و فوت‌شدگان به وسیله این بیماری از سوی وزارت بهداشت و نمایندگان مجلس در استان‌های مختلف تسریع یافت.


اگرچه کیانوش جهانپور در طول عمر چندماهه حضورش در سمت سخنگوی وزارت بهداشت همیشه از آمارهای رسمی این وزارتخانه دفاع کرده و حتی وارد چالش‌های لفظی با اعضای شورای شهر تهران بر سر تناقضات آماری بر سر تعداد جان‌باختگان کرونا در تهران شده و او را مجبور به واکنشی تند خطاب به اعضای شورای شهر تهران کرده است: «متخصصان شمارش صندوق آرای انتخابات ۸۸ در مورد مرگ کرونایی‌ها نظر ندهند! ما مسئول این نیستیم که آمار‌ها را به کسی اثبات کنیم»، اما شاید بتوان از جمله دلایل این تغییر و تحولات در بدنه وزارت بهداشت را در اظهارات روز شنبه رئیس‌جمهوری در گفت‌وگو با سعید نمکی یافت. اظهاراتی که نشان از تصمیماتی جدید در نحوه اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت دارد، تصمیاتی که بعد از حذف آمار تفکیکی استان‌ها از تعداد مبتلایان و جان‌باختگان کروناویروس جدید تا به امروز به برکناری کیانوش جهانپور از سمت سخنگوی وزارت بهداشت ختم شده و شاید با دنباله‌دار شدن ماجرای شیوع بیماری کووید 19 در ایران تحولات دیگری در انتظار وزارتخانه بهداشت باشد. تقریبا 6 روز پیش (روز جمعه، 16 خردادماه 99 ) بود که حسن روحانی در گفت‌وگو با سعید نمکی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ضمن دریافت آخرین گزارش‌ها از اطلاع‌رسانی هدفمند درباره کرونا در چارچوب دستورات روزهای اخیر خود به وزیر بهداشت، گفت: «باید به جای ارائه هشدارهای یکسویه و فاقد آگاهی‌بخشی که صرفا در مردم ایجاد نگرانی و ناامنی روانی کند، با ارائه اطلاعات هدفمند و هوشمندانه، مردم را در مسیر سازگار کردن زندگی و کار با کرونا یاری کرد.»
این اولین بار نیست که حسن روحانی، رئیس‌جمهوری سخنانی در رابطه با آماده‌سازی مردم برای زندگی مسالمت‌آمیز با کرونا بیان می‌کند. او از بعد از آغاز دوباره کسب‌وکارها و پایان‌دادن به تعطیلی‌هایی که اقتصاد کشور را فلج کرده‌ بود، همواره از بازگشت به زندگی عادی پیش از شیوع کرونا البته با حفظ فاصله‌گذاری هوشمندی که هیچ گاه در ایران اجرایی نشده، سخن گفته است. سخنانی که همیشه با اظهارات مقامات وزارت بهداشت در تناقض بوده است. اعلام «وضعیت سفید» و دستور شروع کسب و کار در برخی از شهرستان‌های ایران بنا به دستور ستاد ملی مبارزه با کرونا که در راس آن رئیس‌جمهوری حضور دارد، در حالی در ماه‌های گذشته از زبان رئیس‌جمهوری شنیده شده که برخی مقامات محلی اظهاراتی متفاوتی درباره وضعیت بیماری کرونا در استان‌ها داشته‌اند و مقامات وزارت بهداشت نیز همواره درباره بازگشایی‌ها و تاثیر آن‌ها در هفته‌های بعد و شروع موج دیگری از بیماری در ایران هشدار داده‌اند. با این حال، درخواست رئیس‌جمهوری از وزیر بهداشت برای ارائه آماری هدفمند که مردم را برای زندگی با کرونا آماده کند، حکایت از آن دارد که گویا تصمیمات و تغییرات جدیدی در راه است که با آمدن یک سخنگوی جدید برای وزارت بهداشت آغاز شده است. با این حال همچنان ابهامات بسیاری در خصوص برکناری کیانوش جهانپور از سمت سخنگویی وجود دارد، به خصوص که نمکی، وزیر بهداشت در حکم سیما سادات لاری، سخنگوی جدید این وزارتخانه تذکر داده است که «قبلاً هیچ‌کدام از همکاران به عنوان سخنگوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی منصوب نشده‌اند و جناب آقای دکتر جهانپور به عنوان رئیس مرکز روابط‌عمومی و اطلاع‌رسانی در طول مدیریت بیماری کرونا از طرف روابط‌عمومی خبررسانی بیماری کرونا را به عهده داشته‌اند.» اگرچه تا لحظه تنظیم این گزارش اظهار نظری از سوی وزیر بهداشت یا سایر مسئولان این وزارتخانه درباره دلایل عزل کیانوش جهانپور بیان نشده اما دلیل این کار هر چه باشد پیامد این تصمیم‌گیری شبانه مشخص است. از این به بعد افکار عمومی منتظر اتفاقات تازه در نحوه اطلاع‌رسانی کرونا است و نتیجه این امر از دست رفتن اعتماد عمومی به متولیان سلامت کشور خواهد بود.