روزنامه خراسان
1399/03/26
بدرود ای خاطره‌ساز نسل‌ها
مصطفی قاسمیان - ظهر دیروز، استاد محمدعلی کشاورز هنرپیشه پیش کسوت ایرانی درگذشت. این بازیگر باسابقه سینما، تلویزیون و تئاتر در ۲۶ فروردین ۱۳۰۹ در اصفهان متولد شد. وی که دارای نشان درجه یک فرهنگ و هنر بود، در سال‌های اخیر درگیر بیماری بود. 4 نکته از زندگی و آثار این هنرمند باسابقه را در ادامه از نظر می‌گذرانید.
1- نصیریان: یک جهان خاطره
زنده‌یاد محمدعلی کشاورز همراه با عزت‌ا... انتظامی، جمشید مشایخی، داوود رشیدی و علی نصیریان، یکی از پنج چهره‌ای بود که به عنوان ستون‌های هنرهای نمایشی کشورمان شناخته می‌شدند. از این جمع بازیگران پرسابقه و درجه‌یک، تنها استاد علی نصیریان باقی مانده است. او دیروز در گفت‌وگویی کوتاه با جام جم، به درگذشت دوست و همکار قدیمی‌اش واکنش نشان داد و با بغض گفت: «کشاورز یک جهان خاطره تئاتری و سینمایی از خود به یادگار گذاشته است.» او با بیان این که نمی‌تواند سخن بگوید، افزود یک دوست و همراه را از دست داده و به خانواده او و جامعه هنری تسلیت می‌گوید.
2- یک دهه خانه‌نشینی
زنده‌یاد کشاورز چندین سال بود که در بستر بیماری بود و تقریباً هیچ حضور جدی در عرصه هنرهای نمایشی و در مراسم مختلف نداشت. وی حتی به دلیل کسالت، امکان حضور در مراسم تشییع و خاک سپاری زنده‌یاد جمشید مشایخی را که حدود یک سال پیش برگزار شد، پیدا نکرد. کشاورز از اواسط دهه 80، تقریبا حضوری کمرنگ در سینما، تلویزیون و تئاتر داشت و آخرین فعالیت‌های هنری خود را در سال‌های 86 و 87 تجربه کرد.
3- در انتظار فیلم اکران‌نشده
تقریبا همه آثار این هنرمند پیش کسوت نمایش داده شده است؛ به جز فیلم سینمایی «فرزند صبح» به کارگردانی بهروز افخمی که در سال 1386 ساخته شد. زنده‌یاد محمدعلی کشاورز در این فیلم در نقش «میرزا علی‌اکبر معلم دامغانی» یکی از دوستان حضرت امام(ره) جلوی دوربین رفت. فیلم سینمایی «فرزند صبح» که به موضوع زندگی حضرت امام(ره) می‌پردازد، در یک دهه اخیر درگیر مسائل مختلفی مربوط به حق مالکیت بوده و به تازگی از بلاتکلیفی درآمده است. احتمال نمایش این فیلم سینمایی که به نوعی تنها اثر نمایش‌داده‌نشده استاد کشاورز است، امسال وجود دارد.
4- حضور در آثار بین‌المللی
زنده‌یاد محمدعلی کشاورز از معدود بازیگران پیش کسوت ایرانی بود که در کارنامه حرفه‌ای خود، تجربه حضور در چند پروژه بین‌المللی هم داشت. از جمله این آثار، می‌توان به نقش‌هایی در دو فیلم «صحرای تاتارها» محصول 1976 و «کاروان‌ها» محصول 1978 اشاره کرد. وی در «صحرای تاتارها» با مکس فون‌سیدو بازیگر مشهور سوئدی همبازی شد و در «کاروان‌ها» همراه با آنتونی کویین بازیگر برنده اسکار مکزیکی-آمریکایی جلوی دوربین رفت.
رودسری - محمدعلی کشاورز را با شاهکارها و نقش‌های ماندگارش می‌شناسیم؛ نقش‌هایی که پیوندی ناگسستنی با سینماگران و هنرمندان نامدار این سرزمین دارد؛ حالا که او چهره در نقاب خاک کشیده، به یاد او، به یاد می‌آوریم آن بازی‌های طلایی و دیالوگ‌های جاودانه را؛ دیالوگ‌هایی که امثال علی حاتمی می‌نوشتند و کشاورز، آن‌ها را عینیت می‌بخشید و قند مکرر آن آثار پربیننده و زیبا می‌شد.
هزاردستان(1358 تا 1366)
شاهکار علی حاتمی که زنده‌یاد کشاورز در آن نقش «شعبون استخونی» را بازی می‌کرد؛ چهره واقعی یک لُمپن چاقوکش از تهِ بیغوله‌های کثیف تهران، با قداره‌بندی و قداره‌کشی راهش را باز کرده بود تا آن بالا بالاها؛ شده بود عضو کمیته مجازات با آن دوبله و صدای جادویی منوچهر اسماعیلی.
کمال‌الملک (1362)
«کمال‌الملک» از آن کارهای ماندگار شد در تاریخ سینمای ایران. نقش اولش را زنده‌یاد مشایخی بازی می‌کرد، اما دو ستاره دیگر هم بودند که خوش درخشیدند؛ زنده‌یاد انتظامی که ناصرالدین‌شاه شد و مرحوم کشاورز که نقش سنگین «اتابک» را بازی می‌کرد؛ اتابک آخر سیاست و دودوزه بازی بود و کشاورز نقش را بیشتر با چشم و ابرویش بازی کرد؛ با همراهی دوبله و صدای گرم زنده‌یاد احمد رسول‌زاده و دیالوگ‌های شگفت‌انگیز سعدی سینمای ایران. یادتان هست؟
مادر (1368)
جاودانه شد بازی محمدعلی کشاورز در «مادر» علی حاتمی؛ غوغا کرد در آن نقش محمدابراهیم ناصری. آن‌‌قدر در آن نقش فرو رفته بود که یادت می‌رفت او محمدابراهیم است یا محمدعلی! دیالوگ‌های «مادر» را حاتمی از عمق جان نوشت و آن نقش پر از فراز و فرود را کشاورز عالی بازی کرد؛ انسانی که در او نفس امّاره و لوامه در جدال دایمی است؛ آلوده مال دنیاست، اما دوست دارد مهر و محبتی را که در آستانه در خانه پدری جاری است. با صدای ماندگار منوچهر اسماعیلی، کشاورز زیباترین نقش زندگی‌اش را بازی کرد.
پدرسالار (1372)
انصاف باید داد که ماجرای دعوای «آذر» و «آقااسدا...» پدر شوهرش، نقل مجلس ایرانی‌ها در اوایل دهه 70 خورشیدی بود. نقش «آذر» را کمند امیرسلیمانی بازی کرد و زنده‌یاد محمدعلی کشاورز «آقااسدا...» بود؛ مردی که فکر می‌کرد بچه‌هایش باید تا آخر عمر زیر پر و بال خودش باشند. همبازی شدن کشاورز و زنده‌یاد حمیده خیرآبادی، ترکیبی دوست‌داشتنی ساخته بود برای بینندگان شبکه 2 تلویزیون ایران.
سایر اخبار این روزنامه
تجارت سیاه با کودکان زباله گرد!
شفیعی کدکنی چگونه با دل مردم رفت و آمد دارد؟
اظهارات شهردار مشهد درباره شفافیت، بافت اطراف حرم و ارتفاعات جنوب
گل همین پنج روز و شش نباشد!
فوت 2 کودک بر اثرکرونا در تربت جام طی 3 روز
مقامات را چنین دوستانی هرگز مباد!
پای آژانس جای پای موساد
بدرود ای خاطره‌ساز نسل‌ها
پاتک به نادرشاه،طلبکاری طبری وعاقبت مراکشی بدشانس!
با نفوذ اما پشت پرده
افساد فی الارض برای «آدم کش های کرونایی»
4 هزار میلیاردر زیر ذره بین مالیاتی
نسخه جدید دولت برای مسکن
