آلودگی هواي شهر تهران دلايل و راهکارهای کنترل و جلوگیری از آن

اقبال محمدی
منشأ آلودگی در محيط‌زيست از اهميت خاص و فوق‌العاده‌اي بر خوردار است و تداوم آن در محيط‌زيست و جامعه اثر نا‌مطلوبي خواهد داشت كه باعث از بين رفتن محيط طبيعي و موجودات زنده می‌شودو امروزه جزو مهم‌ترين موضوع ومسائل نگران كننده اذهان عمومی‌گرديده كه در صورت بي توجهي به اين امر اثرات جبران ناپذيري بر اكوسيستم و عمر زمين خواهد داشت. عوامل طبيعي در طبيعت از منشاء‌هاي اوليه و ابتدايي آلودگی محسوب می‌شوند مانند خروج گازهاي اتشفشاني،خاكسترها،دودها،سوزاندن چوب توسط انسان، آتش‌سوزي جنگلها و مراتع وعوامل غير‌طبيعي مانند دود كارخانه‌ها و اتومبيل‌ها كه اين عوامل رفته رفته باعث بروز مشكلات عديده براي ساير جانوران در طبيعت كه اعم از گونه‌هاي گياهي و جانوران می‌شود كه در كل منجر به نابودي اكوسيستم و انقراض آنها خواهد شدو باعث بروز بيماري‌ها در انسان و اثر آن بر سلامت زيان بار می‌باشد. تهران امروزه به يكي از مناطق بحراني آلودگی هوا تبديل شده است كه در صورت عدم مقابله با اين امر و عدم ارائه راهكارهاي عملي در مقابله با اين امر رفته رفته باعث از بين رفتن اين شهر می‌گردد و اين شهر را در وضعيت بحراني قرار می‌دهد لذا با عنايت به اين مساله در اين مقاله تلاش شده است به طور مختصر به مساله آلودگی در اين كلان شهر پرداخته شود در آخر راهكارهايي در جهت كنترل و كم كردن و جلوگيري از اين مساله بيان می‌گردد.
می‌توان اولين دلايل آلودگی هواي تهران ترافيك‌، تردد وسايل نقليه  دودزا ،وجود كارخانه‌هاي غرب تهران، وارونگي دما و نيز وجود دود سيگار  اشاره كرد در ادامه مختصري در خصوص هر كدام از اين عوامل توضيح داده می‌شود 
1- وجود كارخانه‌هاي واقع در غرب تهران: آلاينده‌هاي خارج شده از اين كارخانه‌ها با وزش باد از غرب به شرق به سمت شهر تهران باعث ورودآلودگی اين كارخانه‌هاي به مركز شهر تهران می‌گردد و به نظر بايد اين كار خانه‌ها به محل‌هاي ديگري منتقل گردند


2- وسايل نقليه دودزا: وجود اين وسايل دودزاكه اغلب آنها از عمر مفيدشان گذشته است بر بالا رفتن آلودگی هواي تهران اثر چشمگيري دارد و اين امر در فصل زمستان به علت وارونگي دما تشديد می‌شود. «آخرين برآوردها نشان ميدهد كه ناوگان خودروهاي تهران بيش از هفتاد درصد آلاينده‌هاي هواي تهران را ايجاد می‌كنند.تحقيقات نشان می‌دهد كه 26/3 درصد از خودروهاي سواري فعال با سن بالاي 20 سال در حال تردد هستند.به طور متوسط 43درصد از مصرف سوخت و حدود 47 درصد از انتشار منوكسيد كربن مربوط به اين خودروها است.
3- وارونگي دما: در فصل زمستان به علت سرما لايه‌هاي فوقاني باعث ماندن هواي آلوده در سطح زمين شده و باعث ايجاد پديده وارونگي دما می‌گردد كه اين امر در سال‌هاي اخير محسوس‌تر بوده است.
4- ترافيك: وجود ترافيك در شهر تهران كه پديده اي مشكل زا در اين چند سال گذشته بوده است در ايجاد آلودگی هوا بي تاثير نمی‌باشد چرا كه وقتي وسايل نقليه در ترافيك قرار می‌گيرند در توليد آلودگی اثر گذارند و اين امر زماني كه وسيله نقليه فرسوده و دودزا باشد محسوس تر است.
5- دود سيگار و مواردي از اين دست:شايد به نظر برسد كه دود سيگار و موادي نظير آن در آلودگی هوا اثر ندارد وليكن بايد بيان داشت درست است كه دود سيگار و مواد نظير آن كم است و خيلي زود در هوا پخش می‌شود وليكن بايد به اين مساله توجه كرد كه اگر اين دود با آلاينده‌هاي ديگر تركيب شود باعث تشديد آلودگی می‌شود و قطعا در هوا اثر گذار است حتي اگر كم باشد.
راهكار‌هاي جلوگيري و كاستن از آلودگی
 هواي شهر تهران
1- «استفاده از دستگاهاي تصفيه هوا.
2- كنترل تردد ماشين‌هاي تك سرنشين در شهر تهران به خصوص در مركز شهر و بالا بردن فرهنگ استفاده از وسايل نقليه عمومي.
3- كم كردن جمعيت شهر تهران و جلوگيري از مهاجرت ساكنين شهر‌هاي ديگر به شهر تهران.
4- افزايش وسايل نقليه عمومی ‌شامل اتوبوس‌هاي brtومترو كه استفاده افراد از اتومبيل شخصي و تردد بي‌جاي آن جلوگيري ميكند.
5- استفاده از سوخت‌هاي جديد به جاي سوخت‌هاي فسيلي.
6- جلوگيري از تردد وسايل نقليه دودزا و برخورد قانوني و شديد با اين افراد كه با اين اتومبيل‌ها تردد می‌كنند.
7- كاشت درختان و ايجاد فضاي سبز بيشتر در شهر تهران.
8- انتقال كارخانجات و كارگاهاي داخل شهر به خارج شهر.
9- در پژوهش‌هاي جديد صورت گرفته نوع خاصي لباس اختراع گرديده كه با جذب مواد آلوده‌كننده هوا، آلودگی هوا را كم می‌كند و به نظر توليد و همه گير كردن آن در كم كردن آلودگی بي تاثير نمی‌باشد.
«لباسي بتوني  كه هر دقيقه 2 متر مكعب از آلودگی هوا را پاك می‌كند.»
10- جلوگيري و كنترل توليد بي رويه وسايل نقليه كه استاندارد‌هاي لازم را ندارند.
11- استفاده از سنگ پريدوتيت ‌در خصوص اين سنگ بايد بيان داشت كه «محققان بر اين باورند در حال حاضر بهترين و كم هزينه‌ترين راه كاهش ميزان گازهاي آلوده استفاده از منابع طبيعي مانند سنگ‌هاي پريدوتيت است. محققان با بررسي عملكرد سنگ پريدوتيت دريافتند كه اين سنگ توانايي جذب و تبديل گاز‌هاي گلخانه‌اي از جمله دي‌اكسيد‌كربن را به مواد معدني داشته و می‌توان از اين منبع طبيعي براي كاهش آلودگی هوا استفاده كرد. دانشمندان دانشگاه كلمبيا دريافتند كه نوعي خاص از سنگي طبيعي به نام پريدوتيت قادر به كنترل ميزان گازهاي گلخانه‌اي از جمله دي‌اكسيد‌كربن است.