روزنامه شهروند
1399/04/10
امداد در ریگ جن بلدی میخواهد
[ملیحه محمودخواه] باتلاق، ماسههای روان و شنزارهایی که چشم را خیره میکند، چیزهایی است که ریگ جن را نسبت به جاهای دیگر کشور متفاوت کرده است. قطعهای در دل کویر که همه آن را به نام مثلث برمودای ایران میشناسند. گردشگران زیادی تلاش میکنند خود را به این کویر برسانند، درحالیکه جز تپههای سوزان هدیهای برای مسافرانش ندارد. امان از وقتی که کسی در دل این کویر راهش را گم کند. آنوقت است که اوهام و خیالات دست از سرش برنمیدارند، اما جمعیت هلالاحمر حواسش به همه چیز هست، حتی به آنها که راهی کویر میشوند و برای دیدن جاذبهها و شبهای پرستاره بیگدار به آب میزنند. تیمهای عملیاتی جمعیت هلالاحمر با تجهیزات آماده است تا مسافران گمشده را در کویر پیدا کند؛ البته اگر قبل از سفر خطرناک در دل کویر، هلالاحمر یا دوستانشان را از مسیر رفتنشان باخبر کرده باشند. علیرضا کریم یکی از این امدادگران دورهدیده است که کویر را مثل کف دست میشناسد. کمتر عملیات نجاتی در این باتلاق جهنمی وجود دارد که او در آن طلایهدار نجات نباشد. «شهروند» به سراغ او رفته تا از امدادگری در ریگ جن بگوید؛ داستانهایی که کم نیست.از وقتی بچه بود و نجاتگران قرمزپوش جمعیت هلالاحمر را میدید، دلش میخواست یک روز از همین لباسها بپوشد. از همان روزهایی که چشم به ساعت میدوخت تا ساعت کار کارکنان ساختمان جمعیت هلالاحمر، که در همسایگی خانهشان بود، تمام شود تا خودش را به زمین فوتبال آنجا برساند و ساعتها به توپ لگد بزند. چندسال گذشت و حالا هلالاحمری شده است. امتحاناتش که تمام میشد، از اولین داوطلبانی بود که برای کلاس تابستانی در هلالاحمر ثبت نام میکرد. پای ثابت کلاسهای امدادی بود که هر چند وقت یکبار در سمنان برگزار میشد و از اولین نفراتی بود که در سمنان به عضویت شاخه جوانان هلالاحمر درآمد و کمکم کوه و کوهنوردی نیز به علاقههایش اضافه شد. بعد از تشكيل كارگروه امداد و نجات كوهستان در هلالاحمر در گروه امداد و نجات كوهستان مشغول به كار شد . از آن روزها بیش از 25سال میگذرد و در کنار شغل خودش که فعالیت در حوزه ساختمان و عمران است، طلایهدار نجات گمشدگان در ریگ جن است. مثلث برمودای ایران
بومیهای اطراف ریگ جن پایشان را در صحرا نمیگذارند. آنها میگویند این سرزمین نفرینشده است و جنها در آنجا سلطنت میکنند. افراد بومی میگویند سالها شاهد بودهاند که هر کسی وارد این مرگزار شده، دیگر بازنگشته است. این را به همه گردشگران هم میگویند، اما نمیدانند که این حرفها بیشتر از آنکه آنها را پشیمان کند، به رفتن و دیدن عجایب این کویر ترغیبشان میکند. کریم توضیح میدهد که ريگ جن از غرب پارك ملی كوير در گرمسار شروع میشود و شامل مناطقی ازجمله جنوب گرمسار، جنوب سمنان، شرقیترين قسمت جاده جندق - دامغان است و به انارك و نخلك ختم میشود. اين منطقه شبيه يك چند ضلعی و تقريبا شبيه مثلث است كه دو ضلع آن خيلی بزرگتر است. با وجود بزرگ بودن این منطقه، افراد کمی توانستهاند شمال به جنوب این کویر یعنی از سمنان تا اصفهان را طی کنند، زیرا تمام این کویر پوشیده از ماسهزار، شنزار، بیابان و باتلاقهای نمکی و کویر است .
این منطقه آب ندارد. آب کمی هم که دارد، شور است و اگر کسی از آن مصرف کند قطعا زنده نخواهد ماند. این آب شور سبب میشود گنبدهای نمکی و ریگزارها در اطراف ریگ جن رخنمایی کنند و حیوانات مختلف مثل خزندگان، چارپایان و پرندگان پا در این کویر نگذارند و به همین دلیل حیات وحش نیز در این محدوده وجود ندارند. کریم که سالها در همسایگی کویر زندگی کرده و به بسیاری از اتفاقاتی که در حاشیه کویر رخ داده، واقف است، تعریف میکند: «تا مدتها تنها افرادی وارد این محدوده میشدند که قصد پیدا کردن معدن نمک و گوگرد داشتند، اما تنها میتوانستند به قسمتهایی از کویر ورود کنند. کمکم گردشگران نیز به طبیعت این منطقه علاقهمند شدند. جاذبههای بکر منطقه فضای دیدنی برای گردشگران ایجاد میکند که خیلیها دوست ندارند، دیدن این جاذبهها را از دست بدهند.»
اما این همه چیزی نیست که در دل کویر وجود دارد. در میانه این کویر محدودهای بیش از 50 کیلومتر وجود دارد که بسیار گود است و همه این محدوده با شن پوشیده شده است کافی است کمی باران ببارد تا این شنزارهای روان به باتلاقی عمیق تبدیل شود و این هم دلیلی است که نام این منطقه را مثلث برمودا گذاشتهاند. این امدادگر میگوید: «اگر فردی وارد این منطقه شود و بلد راه نباشد قطعا زنده از آن بیرون نمیآید. افرادی که از روی کنجکاوی میخواهند این محدوده را ببینند باید حتما قبل از سفر مسیر خود را اطلاع بدهند و به موبایل ماهوارهای نیز مجهز باشند تا در صورت گرفتارشدن بتوانند درخواست کمک کنند. همیشه برای همه افراد ترس از مجهولات وجود دارد و در کویر به دلیل ناشناختهبودن آن این ترس بیشتر خودش را نشان میدهد. به همین دلیل افرادی که وارد کویر میشوند نباید از هم جدا شوند، کافی است یک نفر تنها بماند آن وقت است که انواع توهم به سراغش آمده و همین موضوع بازار خرافه را در مورد کویر داغ میکند. بعضیها میگویند صدای زنگ کاروانی را شنیدهاند و برخیها هم تعریف میکنند که فردی از چند متر عقبتر به دنبالشان حرکت میکرده است. در واقع در کویر تخیل و خیالات اوج میگیرد و این اوهام و خیالات در همه افرادی که در دل کویر گم شدهاند، مشترک است و باعث شده تا قصهها و افسانههای
ريگ جن يا مثلث برمودای ايران، جهانی شود. با تجهیزات وارد کویر شوید
کویرنوردی هیجان خودش را دارد اما این به این معنا نیست که هر کسی میتواند ساکش را جمع کند و به دل کویر بزند. به اعتقاد کریم افرادی که قصد دارند وارد کویر شوند باید امکانات مناسبی برای اقامت به مدت دو تا سه روز داشته باشند. آب، غذای مناسب، کمکهای اولیه و همچنین خودروی دو دیفرانسیله از وسایلی است که قبل از سفر به کویر باید آنها را تهیه کرد. بهتر است قبل از اینکه گروههای کویرنوردی به این محدوده وارد شوند مسیر حرکت خود را به یکی از دوستان یا به هلال احمر منطقه اطلاع دهند تا در صورتی که مدت زمان حضورشان در کویر طولانی شد بتوانند آنان را پیدا کنند. داشتن موبایل ماهوارهای نیز بسیار اهمیت دارد و توصیه میشود حتما یکی از کویرنوردان گروه آن را به همراه داشته باشد. حمایت یک گروه پشتیبان ریسک خطر سفر را کاهش میدهد؛ زیرا گروه پشتیبان میتواند نقش حامی را برای کویرنوردان داشته باشد.
کریم بیش از 60 تا 70 عملیات نجات در کویر را مدیریت کرده است اما خاطره رانندهای را که در دل کویر گم شده بود، در گوشه ذهنش باقی گذاشته است. او ماجرای گمشدن این پیرمرد راننده را در دل کویر اینطور تعریف میکند: «پیرمرد، راننده مینیبوسی بود که سربازی را به یکی از روستاهای اطراف میرساند اما یکپارچگی کویر او را از مسیر اصلیاش منحرف میکند و دو سه روزی در دل کویر گم میشود. وقتی خانوادهاش به تیم عملیاتی اطلاع دادند که پیرمرد گم شده است آنها با خودروهای آفرود وارد کویر شدند. مدتی گشتیم تا او را پیدا کردیم؛ زیرا مینیبوس او در باتلاق گرفتار شده و خودش پیاده برای رسیدن به آب راه افتاده بود. وقتی او را پیدا کردیم لباسهای خاکی و چهره خستهاش نشان میداد که چه زجری کشیده است اما دیدن امدادگران امید را در دل پیرمرد زنده کرد. نکته اینجاست که تا مدتها این پیرمرد اسیر اوهام و خیالاتی شده بود که کویر به سرش انداخته بود و نمیتوانست از آن خلاص شود. امدادگری در کویر، بلدی میخواهد
اگر امدادگری بخواهد به صورت تخصصی در کویر کار کند باید اصول این کار را بداند اول آنکه کویر را بشناسد، فنون جستوجو و نجات را بداند تا بتواند در مواقع خاص تصمیمی درست بگیرد. او باید تمام دورههای امدادونجات را سپری کرده و دوره تخصصی کویرنوردی را گذرانده باشد. گمشدن یا گیرکردن افراد در کویر کاملا محتمل است و یک امدادگر باید بتواند خودش را از این مهلکه نجات دهد. پایگاههایی که در نزدیکی کویر قرار دارند باید کاملا مجهز بوده و خودروهای کویرنوردی یکی از الزامات این پایگاههاست. زمان در موضوع نجات حکم طلا را ایفا میکند و نجاتگران باید تمام مسیرهای زمینی و هوایی را برای پیداکردن افرادی که در کویر دچار حادثه یا گم شدهاند را بدانند. امدادگر کویر باید دوره امدادونجات، دوره نجاتگری نقشهخوانی شبانی، پزشکی در مناطق دور افتاده، هواشناسی و کلاسهای دیگر را بگذراند تا نجاتگر دیگران شود. هیجان در نجات قابل توصیف نیست
نجاتدادن یک نفر هیجان زیادی دارد مثل وقتی که در فوتبال گل میزنید. همه افراد در یک تیم فوتبال یک هدف را دنبال میکنند و 90 دقیقه بازی میکنند و زدن یک گل همه را به هدف اصلی که پیروزی در بازی است، میرساند. پیداکردن یک نفر در کویر مثل پیداکردن یک گنج است و خوشحالی آن توصیف ناپذیر است. در سال ٩٢ پس از سیل پاکستان به همراه تیمهای امدادی به این کشور اعزام شدیم. يك روز كه همراه چند پزشك از كشورهاي آلمان و كويت براي توزيع دارو و تجهيزات به مناطق درگير سيل رفتيم، با كلبهای در حصار آب روبهرو شديم که 10 نفری در آنجا گرفتار شده بودند اما وقتی آنها لباس هلال احمر را در تن ما دیدند یکی یکی داخل آب پریده و خودشان را به ما رساندند آنها هلال احمر را ناجی خود میدانستند و این به من یاد داد که لباس هلال احمر مقدس است.
پربازدیدترینهای روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه