روزنامه آفتاب یزد
1399/04/15
جولان شاخص بورس، تورم و دلار در صحنه اقتصادی کشور
آفتاب یزد- گروه اقتصادی: کارشناسان اقتصادی بر این باور هستند که به طور کلی رشد شدید تورم در کشوری با مختصات ایران اغلب ناشی از 4 عامل اصلی است: نخست تکیه و تمرکز اقتصاد ایران بر نفت که موجب شده تا در نتیجه نوسان قیمت نفت و تشدید تحریم‌ها و نزول فاحش درآمدهای حاصل از صادرات نفت و گاز، درآمدهای کشور نیز همواره با بی‌ثباتی شدید مواجه باشد. دوم رشد شدید قیمت ارز در یک بازه زمانی کوتاه، سوم رشد نقدینگی و چهارم تضعیف تولید و رشد هزینه‌های تولید در اثر فشارهای وارد شده بر حوزه تجارت خارجی کشور. در واقع بر اساس آنچه کارشناسان بازار سرمایه مطرح می‌کنند تورم علاوه بر این که موجب تغییر سود و جریانات نقدی کشورها میشود؛ نرخ بازده مورد انتظار سهامداران و فعالان اقتصادی را نیز تغییر می‌دهد. در واقع این اتفاق موجب توزیع دوباره دارایی‌ها و درآمدهای افراد میشود. در یک سو بهای سبد دارایی افرادی که بیش از نرخ تورم افزایش داشته باشد از این فرآیند بهره‌مند می‌شوند. اما در سوی دیگر افرادی که ارزش سبد دارایی‌های آنها به هر دلیلی کمتر از نرخ تورم افزایش پیدا کند، از متضررین این نرخ هستند. بنابراین سرمایه‌گذاران که خالص منافع حاصل ازسرمایه‌گذاری‌های آنها به نرخ تورم بستگی دارد می‌کوشند با سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های پربازده، ضمن حفظ ارزش دارایی‌های خود، از اثرات تورم نیز بهره‌مند شوند.> رابطه تورم با بازار سهام
در واقع یافتن رابطه بین تورم و بازار سهام موضوعی چندان قطعی و دارای رابطه بسیار متقن علمی نیست تا به ضرس قاطع بتوان موضعی را از کارشناسی شنید. کما اینکه پژوهشگران اقتصادی نیز تاکنون نتوانسته‌اند به یک جمع‌بندی نهایی در این زمینه دست یابند. درواقع مطالعات در کشورهای مختلف نشان می‌دهد به علت وجود ساختار اقتصادی متفاوت، این ارتباط از کشوری به کشور دیگر تغییر میکند. شاید به همین علت است که برخی تحلیل‌گران این رابطه را منفی، برخی مثبت و برخی فاقد ارتباط معنادار دانسته‌اند. برای مثال در کشورهایی که تورم به خوبی قابل پیش‌بینی است، سرمایه‌گذاران به سادگی درصد افزوده‌ای را به عنوان تورم به بازدهی مورد انتظار خود می‌افزایند و بازار به حالت تعادل می‌رسد. بنابراین تا زمانی که این نرخ قابل پیش‌بینی باشد عامل ناپایداری و نااطمینانی محسوب نمی‌شود. با این حال به دلیل ساختار اقتصادی ایران اغلب مطالعات نشان می‌دهند اثر نرخ تورم بر شاخص فعالیت بازار سهام؛ یعنی ارزش معاملات، حجم معاملات و نسبت ارزش معاملات به کل ارزش جاری بازار سهام در کوتاه‌مدت مثبت است. اما در همین مطالعات اشاره شده که بین نرخ تورم و تعداد سهام افزوده شده (افزایش سرمایه شرکت‌ها) و نسبت تعداد سهام معامله شده به کل سهام منتشرشده نیز در بلندمدت رابطه معناداری یافت نمی‌شود.
> اثرات کوتاه مدت افزایش تورم بر بازار سهام
در شرایط تورمی به طور متوسط، سود اسمی شرکت‌ها به دلیل کاهش ارزش پول، افزایش پیدا میکند. در واقع سودآوری افزایش نیافته، بلکه سود اسمی تحت تاثیر تورم افزایش یافته است. این افزایش به دلیل جبران کاهش سود حقیقی است. بنابراین، با افزایش این نرخ، سود تقسیمی شرکت‌ها و به تبع آن قیمت سهام افزایش خواهد داشت. از سوی دیگر، با افزایش تورم در کوتاه مدت سرمایه‌گذاران با توجه به ریسک بالای نگهداری پول و کاهش ارزش آن، تمایل کمتری به نگهداری آن داشته و به دنبال کاهش حجم نقدینگی در سبد دارایی خود هستند. بدین منظور، یکی از گزینه‌های سرمایه‌گذاری، خرید سهام است که می‌تواند به عنوان سپری در مقابل تورم عمل کند. درنتیجه افزایش تقاضا برای خرید سهام، موجب افزایش قیمت سهام و افزایش ارزش و حجم معاملات میشود. این مسئله بر‌انگیزه سرمایه‌گذاری در شرکت‌ها می‌افزاید. بنابراین شرکت اقدام به انتشار سهام می‌کنند تا از این طریق منابع مالی مورد نیاز برای سرمایه‌گذاری در آینده را فراهم‌آورند. علاوه بر این با افزایش تورم، نسبت ارزش مبادلات به کل ارزش جاری بازار سهام و نیز نسبت تعداد سهام مبادله شده به کل سهام منتشرشده در بازار سهام و در نتیجه نقدینگی بازار سهام نیز می‌تواند افزایش داشته باشد. از آنجا که نقدینگی بازار سهام نشان‌گر عملکرد بازار سهام است، در نهایت می‌توان نتیجه گرفت که اثر تورم بر عملکرد بازار سهام در کوتاه مدت در ایران مثبت است. نکته دیگری که در اثرات مثبت افزایش این نرخ بر بازار سهام در کوتاه مدت اثرگذار است بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران به سایر بازارها از جمله طلا و ارز، مسکن و غیره به دلیل نوسانات بالا یا ضریب نقدشوندگی پایین و … است. در واقع از نظر سرمایه‌گذاران بازار سهام ایران در کوتاه مدت کاراست ومی‌تواند به عنوان پوششی در مقابل تورم عمل کند.
> اثرات بلندمدت افزایش تورم بر بازار سهام
در بلندمدت، قیمت فروش محصولات و خدمات شرکت‌ها افزایش یافت و درنتیجه بدون افزایش تولید یا کیفیت محصولات و در نتیجه ارزش ذاتی سهام، رقم فروش شرکت بالا می‌رود. در چنین شرایطی بازده اسمی شرکت‌ها شاخص ضعیفی برای سرمایه‌گذاران تلقی میشود. از سوی دیگر، افزایش این نرخ موجب تامین مواد اولیه مورد نیاز تولید با قیمت بالاتر و در نتیجه تولید با هزینه‌های بالاتر میشود. بنابراین، میزان تاثیر تورم بر قیمت سهام بستگی به میزان افزایش قیمت محصولات و خدمات و همچنین افزایش قیمت مواد اولیه و هزینه‌ها دارد که بسته به نوع صنعت می‌تواندبرآیند متفاوتی از خود بروز دهد. اما در سوی دیگر بازار، با افزایش سطح عمومی قیمت‌ها و نرخ تورم در فاصله زمانی میان سرمایه‌گذاری و بهره‌برداری، وجهی که سرمایه‌گذار به عنوان سود سرمایه‌گذاری بدست می‌آورد، قدرت خرید کمتری دارد. در نتیجه بازده واقعی سرمایه‌گذاری، کمتر از بازده مورد انتظار خواهد بود. علاوه بر این، شرایط تورمی باعث کاهش قدرت خرید مردم و کاهش فرصت و تقاضا برای سرمایه‌گذاری و پس انداز در بورس‌آوراق بهادار و به تبع کاهش شاخص سهام میشود. نکته دیگر اینکه با افزایش نرخ تورم، افزایش نرخ بهره بازار نیز اجتناب ناپذیر است و به همین علت نرخ بازده مورد انتظار سهام داران با تغییری مثبت روبرو خواهد شد. به این ترتیب، یکی دیگر از اثرات تورم در بلند مدت بی‌ثباتی در سود و بازده است. بنابراین میزان تاثیر تورم بر سود پرداختی شرکت‌ها به سهامداران نامعلوم است و درنهایت می‌توان نتیجه گرفت که تاثیر تورم بر قیمت محصولات شرکت‌ها و تعدیل اثر نهایی و به طورکلی بر بازارسهام در بلند مدت در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
> رابطه تورم با بازده سهام
2 عامل رابطه تورم و بازده سهام را تحت تاثیر قرار می‌دهند: شوکهای عرضه همچون شوک قیمت نفت و شوکهای بهره وری و شوکهای تقاضا که ناشی از شوکهای سیاست‌های پولی و مالی هستند. بدین ترتیب می‌توان گفت که رابطه بین تورم و بازده سهام بستگی به منبع تورم دارد. شوکهای تقاضای کل، عموما با افزایش در عرضه پول منجر به تورم بالاتر و بالا رفتن قیمت سهام می‌شوند؛ در حالی‌که شوکهای عرضه همچون افزایش در قیمت نفت، منجر به تورم بالاتر و قیمت سهام پایین‌تر میشود. ذکر این نکته ضروری است که هر چند تورم با افزایش هزینه‌های تولید تاثیر منفی بر قیمت سهام دارد، ولی اگر تورم و افزایش قیمت محصول شرکت‌های بورسی بیشتر از رشد هزینه‌های تولید باشند، در این صورت سود بنگاه‌ها افزایش یافته و تورم از کانال جریان وجوه نقدی آتی عایدی‌ها می‌تواند تاثیر مثبتی بر قیمت سهام داشته باشد، بدیهی است در این صورت بسته به شرایط هر صنعت برآیند این 2 اثر مخالف هم، نحوه تاثیر تورم بر قیمت و بازدهی سهام را تعیین خواهد کرد. محمدعلی دهقان دهنوی معاون امور اقتصادی وزارت اقتصاد با اشاره به احتمال تورم‌زایی رشد بازار سرمایه اظهار میکند: بازار سهام کمترین تاثیرگذاری را در تورم دارد و زمانی که ارزش سهام افزایش پیدا میکند، تاثیر مستقیمی بر روی شاخص تورم ندارد، چرا که سهام در سبد خانوار نیست. اما وقتی نقدینگی وارد بازار مسکن میشود و افزایش تقاضا به گران شدن مسکن و به تبع آن به افزایش اجاره‌بها می‌انجامد، ورود نقدینگی به این بازار باعث رشد نرخ تورم میشود. وی تاکید میکند: آن مقدار از نقدینگی که در بازار سرمایه صرف خرید و فروش و معامله و از بخش سایر کالاها جدا و وارد بازار دارایی سهام شده به نوعی اثر کاهنده و جلوگیری‌کننده از رشد نرخ تورم را هم خواهد داشت.
> رابطه دینام و باتری
حسین خزلی خرازی کارشناس ارشد بازار سرمایه در خصوص رابطه بین تورم رایج در جامعه و رشد شاخص بورس و تاثیرگذاری متقابل آنها بر هم به روزنامه "آفتاب یزد" می‌گوید: به لحاظ تئوریک این بورس است که از تورم جامعه تاثیر می‌پذیرد چرا که با افزایش نرخ تورم در جامعه، ارزش اسمی و ریالی دارایی شرکت‌های بورسی نیز بالا رفته و از آنجا که شرکت‌های بورسی ماشین، زمین و... دارند، در نتیجه قیمت سهام آنها نیز بالا می‌رود؛ بعلاوه اینکه فروش ریالی محصولات آنها نیز اعم از خوراکی، فولاد و پتروشیمی و.... نیز رشد کرده و گران‌تر از قبل به‌فروش رفته و سود مالی بیشتری هم عاید آنها میکند. وی اضافه میکند: اگرچه این نوع افزایش قیمت نیز ممکن است از نظر اقتصادی سود اقتصادی نباشد، اما از نظر حسابداری و ریالی سود بیشتری نصیب کارخانجات بورس خواهد کرد و در نتیجه به همین دلیل قیمت سهام آنها نیز می‌تواند رشد کند. خزلی خرازی در ادامه با بیان اینکه از یکجا به بعد از جمله در شرایط فعلی که شاهد هجوم سرمایه‌گذاران و نقدینگی جامعه به بورس هستیم و قیمت‌ها شدید بالا می‌رود به نوعی نشان‌دهنده انتظارات تورمی بالاست که علاوه بر اینکه رشد سریع قیمت‌ها در بورس را منتج خواهد شد نشان‌دهنده تورمی نیز هست که طی سال‌ها و ماه‌های قبل احساس شده بود و صد البته می‌تواند این نگرانی نسبت به آینده هم باشد. این کارشناس بازار سرمایه در نهایت دیدگاه خود را در این زمینه چنین جمع‌بندی میکند که رابطه این دو در شرایط کنونی، رابطه دینام و باتری است؛ به معنای دیگر یعنی هم تورم رایج و بالاتر از حد متعارف قیمت‌ها را در بورس بالا می‌برد و هم رشد شاخص در بورس هم نشان‌دهنده انتظارات تورمی در ماهها و سال‌های آینده است.
> بورس نبود، تورم دلار سر به فلک می‌زد!
مهدی سوری تحلیلگر و مدرس سرمایه‌گذاری مرکز آموزش‌های بورس و‌آوراق بهادار در گفت‌وگو با روزنامه آفتاب یزد می‌گوید: در این رابطه تاثیر معکوس وجود دارد و این تورم در جامعه است که باعث افزایش شاخص بورس میشود چرا که موجب افزایش قیمت دارایی و محصولات شرکت‌ها و کارخانجات می‌گردد. وی با بیان اینکه بورس نه‌تنها باعث افزایش تورم نمی‌شود بلکه می‌تواند در بسیاری مواقع تورم
جامعه را نیز کنترل کند در تشریح دلیل خود می‌افزاید: چرا که در جامعه‌ای با انتظارات تورمی بالا مردم به نگه داشتن وجوه نقد تمایل ندارند و مصمم به تبدیل وجوه نقد خود به دارایی هستند. سوری با بیان اینکه در این زمینه اگر مردم پول خود را به سمت سرمایه‌گذاری در سکه، طلا و دلار معطوف کنند ارزش پول ملی پایین می‌آید و قاعدتا تورم کلی جامعه نیز افزایش می‌یابد اضافه میکند: حال اگر مردم این پول خود را در ملک، خودرو و سایر دارایی‌های غیرمولد سرمایه‌گذاری کنند باز هم باعث افزایش تورم در آن دارایی‌ها میشود. این تحلیلگر بازار سرمایه با بیان اینکه در بورس حتی اگر باعث حباب شده باشد، چیزی که گران شده ارزش کارخانه‌هاست که در این صورت برای سرمایه‌گذار ایجاد و فعالیت کارخانه بجای ملک و سفته‌بازی دلار و سکه صرفه اقتصادی می‌یابد می‌گوید: در واقع زمانی که ارزش سهام کارخانجات در بورس از ارزش جایگزینی بیشتر شود، سرمایه‌گذاران هم به ایجاد شرکت‌ها و کارخانجات متمایل خواهند شد. برای همین است که گفته میشود بورس تنها جایی است که حتی فعالیت‌های سفته‌بازی در آن هم به نفع اقتصاد است. وی با بیان اینکه دوره ریاست دکتر همتی بر بانک مرکزی تنها دوره‌ای بوده که بانک مرکزی هنگام افزایش دلار نه تنها به بازار ارز تزریق نکرد، بلکه از آن دلار هم برداشت کرد می‌افزاید: اگرچه برخلاف دوره قبل که مسائل سیاسی و فشار و موضع‌گیری سیاسی ماه‌های اخیر علیه دکتر همتی رخ نداده بود ثبات بهتری در بازار ارز وجود داشت. سوری با اشاره به صحبت‌های امروز در کوچه و بازار که مردم در پی برنامه‌ریزی برای حضور در بورس و سرمایه‌گذاری در آن هستند می‌گوید: حال تصور کنید که اگر این نقدینگی حجیم به بازار ارز برده می‌شد امروز دلار با چه نرخ وحشتناکی مواجه می‌شد!
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
ماسک فیلتردار خطرناک است؛ استفاده نکنید
هیاهو برای فرار از شفافیت به نام شفافیت
جولان شاخص بورس، تورم و دلار در صحنه اقتصادی کشور
شرکت تصفیه آب ،خرید وفروش ارز می کرد!
بررسی اثرات و تبعات نامه نگاری وزیر خارجه و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در گفت و گوی آفتاب یزد با دکتر عبدالرضا فرجی راد استاد ژئوپلیتیک و کارشناس مسائل بین الملل
مالک زیاده‌خواه نمی‌تواند مستاجر را بیرون کند
تبرئه محمدعلی کامفیروزی
به رغم مانور رسانه‌های اصول‌گرا برسر محکومیت ایران برای پرداخت جریمه به ترکمنستان چنین موضوعی صحت ندارد
قهرمان حادثه سینا اطهر
روحانی: کارمندانی که ماسک نزنند غیبت می‌خورند
سومین نامه اخطار به اروپا
کمی تبسم برایمان بفرست آقای گرجستانی!
ذهن مان را مدیریت کنیم
کرونا را جدی بگیرید
روحانی: کارمندانی که ماسک نزنند غیبت می‌خورند
یک پیشنهاد جهت ایجاد فرهنگ سرمایه‌گذاری بلندمدت
