روزنامه ابتکار
1399/04/22
آیا امکان توزیع ماسک رایگان بین ایرانیان وجود دارد؟ بار گران ماسک مجانی
زهرا داستانیاز زمان شیوع بیماری کرونا، ایران همچون بسیاری از کشورهای درگیر با این بیماری همه‌گیر با چالش کمبود ماسک روبه‌رو شده است. اگرچه در ابتدا مسئولان و متولیان مبارزه با کرونا در ایران در مواجهه با کمبود ماسک در داروخانه‌ها بر بی‌تاثیری استفاده از ماسک در افراد سالم برای مقابله با ویروس کرونا تایید داشتند اما حالا با اجباریی شدن استفاده از ماسک حتی ماسک‌های دست‌ساز و نه صرفا بهداشتی از سوی ستاد ملی مبارزه با کرونا قیمت آن در بازار با افزایش چشم‌گیری روبه‌رو شده، تا آنجا که برخی از اقشار ضعیف جامعه از خرید آن ناتوان شده‌اند. در این شرایط برخی از مسئولان بر لزوم توزیع رایگان ماسک بین مردم تاکید دارند، اما نگفتهاند که براساس چه ساز و کاری این ماسک‌ها در میان 80 میلیون ایرانی باید توزیع شود؟ آیا اصلا 80 میلیون ماسک در کشور تولید میشود که به هر ایرانی یک ماسک برسد؟ آیا این تضمین وجود دارد که در این وضعیت نابسامان اقتصادی ماسک توزیع شده روانه بازار آزاد نشود؟
از ابتدای کمبود ماسک در ایران به دنبال شیوع بیماری کووید 19 یکی از استدلال‌های مسئولان در توجیه این اتفاق محال بودن تولید ماسک به اندازه تعداد جمعیت ایران بود. 80 میلیون ایرانی که فقط برای یک روز به میزان مشغله کاری در بیرون از خانه به بیش از یک ماسک نیاز داشتند و امکان تحقق این اتفاق وجود نداششت. کمبود بیش از 80 میلیون ماسک در ایران سبب شد که مسئولان و متولیان مبارزه با کرونا از عدم نیاز افراد به ماسک به منظور محافظت از خود در برابر کرونا در روزهای نخست شیوع این بیماری خبر دهند. کیانوش جهانپور، سخنگوی پیشین وزارت بهداشت که افکار و نظرات مسئولان مبارزه با کرونا در ایران را نمایندگی می‌کرد در روزهای نخست اسفندماه با اشاره به دلایل کمبود ماسک در ایران اعلام کرد که «ماسک، هیچ تاثیری در افراد سالم برای مقابله با ویروس به ویژه کرونا ندارد.» او علت کمبود ماسک را در افزایش تقاضا به سبب افزایش اضطراب در افکار عمومی توصیف کرد و در توضیح اظهارات خود گفت: «وقتی یک موج ناگهانی، نامتعارف و تقاضای کاذب از هر کالا و سرویس یا خدماتی ایجاد شود، بازار تحت تاثیر قرار می‌گیرد. اگرچه وزارت بهداشت بارها از طریق رسانه‌ها اعلام کرده که ماسک برای جمعت سالم بی‌فایده است و بارها در این موارد و موارد دیگر آگاهی بخشی کرده‌اند. اما، به هر حال به دلیل ایجاد نگرانی و اضطراب نه تنها در ایران بلکه در کشورهایی مانند آلمان و ایتالیا نیز وضعیت مشابهی حاکم است و تقاضا برای خرید ماسک بسیار افزایش یافته است.» تقاضایی که بنا به گفته سخنگوی پیشین وزارت بهداشت تنها در طول 24 روز از زمان شیوع بیماری کرونا در ایران به اندازه مصرف چند سال مواد ضد عفونی‌کننده و ماسک عرضه و خریداری شده است.» اما او همه ماجرای کمبود ماسک و مواد بهداشتی را در خرید گسترده مردم که امکان جبران آن در مدت کوتاه وجود نداشته، خلاصه نکرده و بخش قابل توجه کمبود ماسک در ایران را ناشی از سوداگری افراد سودجو از اضطراب افکارعمومی دانسته است. او گفته است: «در این بین، افراد سودجو و منفعتطلب نیز سوداگرانه با موضوع برخورد و اقدام به احتکار، گرانفروشی و رفتارهای نابهنجار می‌کنند.»
از همین زمان بود که مبارزه با محتکران ماسک آغاز شد، پلیس از پلپ و برخورد با چندین محتکر به دنبال اعلام گزارشات مردمی خبر داد. همزمان وزیر بهداشت از ممنوعیت صادرات ماسک به کشورهای خارجی از جمله چین افزایش تولید آن در داخل، ممنوعیت خرید و فروش ماسک توسط داروخانه‌ها و البته در دسترس قرار گرفتن ماسک رایگان در اختیار خانواده‌ها خبر داد. محمدرضا شانه ساز، معاون وزیر بهداشت و رئیس سازمان غذا و دارو که در توضیح این خبر اعلام کرد که «بخشنامه جدیدی به منظور عرضه انواع ماسک در کشور ابلاغ کرد که براساس آن داروخانه‌ها تا اطلاع ثانوی مجاز به خرید ماسک نیستند و ماسک رایگان توزیع خواهد شد.» به گفته او، براساس این بخشنامه هرگونه توزیع، خرید و فروش انواع ماسک‌های پزشکی شامل ماسک جراحی (بنددار و کش‌دار)، فیلتردار، n۹۵ و n۹۹ توسط تولیدکنندگان، توزیعکنندگان، واحدهای صنفی، شرکتهای پخش دارویی و غیره تا اطلاع ثانوی ممنوع بوده و کالاهای موجود صرفاً قابل فروش به هیات امنای صرفه‌جویی ارزی وابسته به وزارت بهداشت است. به گفته معاون وزیر بهداشت توزیع انواع ماسک با تنظیم این بخشنامه فقط از طریق هیات امنا صورت می‌گیرد و داروخانه‌های سطح شهر صرفاً اقدام به عرضه موجودی انبار خود (که قبل از ابلاغ این بخشنامه خریداری شده است) و در حد مصرف شخص متقاضی اقدام می‌کنند. طبق این ابلاغیه داروخانه‌ها تا اطلاع ثانوی اجازه خرید مجدد از شرکت توزیع را به هیچ عنوان ندارد.
اما این تنها راه‌کار مسئولان برای برطرف کردن تقاضا بازار ماسک در ایران نبود. کارگاه‌های بسیاری با مدیریت کارآفرینان و جهادگران و حتی بسیجیان برای تولید ماسک به راه افتاد که البته در ادامه این کار جهادی خبرهایی از تولید ماسک‌های غیربهداشتی و آلوده نیز در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها به نقل از متولیان و مسئولان به گوش رسید. اما این تقاضا و تب استفاده از ماسک برای محافظت از خود در برابر کرونا پس از مدتی به دنبال بازگشت کسب و کارها و لغو محدودیت‌ها از سوی ستاد ملی مبارزه با کرونا در کشور فروکش کرد و مردم خسته از مبارزه با کرونا، بیماری همه‌گیر کرونا را به فراموشی سپردند. نتیجه این فراموشی اما افزایش شمار مبتلایان کرونا و جان باختگان آن بود. اتفاقی که مسئولان را مجبور به الزامی کردن ماسک در مجامع عمومی مسقف کرد و رئیس جمهوری در سخنرانی خود در ستاد ملی مبارزه با کرونا از عدم خدمت رسانی به افراد بدون ماسک در ادارات و برخورد با کارمندان و سایر افراد متخلف خبر داد. به دنبال این مصوبه ستاد اما قیمت ماسک در ایران رو به افزایش گذاشت. کالای ضروری که حالا ممکن است برخی از اقشار کم درآمد که توان خرید آن را ندارند، نه تنها جانشان به خطر بیافتد بلکه از خدمات عمومی در ادارات دولتی نیز محروم شود. در پی این اتفاق اما برخی از دولتمردان و مسئولین از جمله رئیس قوه قضاییه و نمایندگان مجلس به لزوم توزیع رایگان ماسک در میان مردم تاکید کرده‌اند. ابراهیم رئیسی در خصوص این پیشنهاد گفته است: «باید تمام اقدامات و تمهیدات انجام شود؛ به نحوی که هم جان همکاران و هم ارباب رجوع در امان باشد؛ لذا استفاده از ماسک و مواد ضدعفونی کننده و رعایت شیوه نامه‌های بهداشتی مورد تاکید است. به مسئولان مربوطه هم تاکید کرده‌ایم که سیستان و بلوچستان در اولویت باشد و به صورت رایگان توزیع ماسک و مواد ضدعفونی و کار‌هایی که مورد نیاز است، انجام شود. حتی شهرستان‌های بسیار دور از مرکز استان نیز باید به وسایل بهداشتی مجهز شوند تا از شیوع بیماری پیشگیری شود؛ لذا در قضیه کرونا باید از همکاران و مراجعین صیانت شود.» گرچه به نظر می‌رسد منظور ابراهیم رئیسی از توزیع ماسک رایگان بین مردم تنها اقشار نیازمند است اما هیچ کدام از افرادی که این پیشنهاد را ارائه کرده‌اند درباره چگونگی نحوه توزیع ماسک و حتی امکانپذیر بودن این پیشنهاد سخنی نگفتهاند. اگرچه توزیع ماسک رایگان میان مردم و حتی اقشار ناتوان می‌تواند اقدامی موثر باشد اما این سوال مطرح است که آیا تضمینی وجود دارد که در شرایط اقتصادی کنونی پای این ماسک‌های رایگان به بازار آزاد باز نشود؟
سایر اخبار این روزنامه
آیا امکان توزیع ماسک رایگان بین ایرانیان وجود دارد؟
بار گران ماسک مجانی
علیرضا صدقی
بازگشت عوام‌فریبی و تجربه مخاطرات تجربه شده
سخنگوی شورای نگهبان در نشست خبری مطرح کرد
دریافت ۳۳۴۶ مصوبه از سوی مجلس در 40 سال فعالیت شورای نگهبان
مدیرعامل سازمان آتشنشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران خبر داد
شناسایی 100 ساختمان ناایمن قرمز و نارنجی در پایتخت
تکلیف آغاز به کار مجدد موزه هنرهای معاصر تهران چه خواهد شد؟
وارهول و پیکاسو پشت دیوار کرونا!
«ابتکار» مزایا و معایب بازگشت کالابرگ به اقتصاد ایران را بررسی می‌کند
صدای پای کوپن
اولین جلسه دادگاه رسیدگی به فساد اقتصادی برخی از مدیران سابق بانک مرکزی برگزار شد
رئیس‌جمهوری: هیچ کشوری نمی‌تواند شش ماه فعالیت‌های اقتصادی‌اش را تعطیل کند
واکنش روحانی به پیشنهاد قرنطینه سراسری علیه کرونا
وزیر نفت: جریمه ترکمن‌گاز از بدهی ایران کسر میشود
وعده زنگنه برای ساماندهی همه میادین نفتی تا پایان کار دولت
مصطفی‌معین:
هیچ ملاحظه سیاسی اقتصادی نباید در اولویت سلامت مردم قرار گیرد
اولین جلسه دادگاه رسیدگی به فساد اقتصادی برخی از مدیران سابق بانک مرکزی برگزار شد
