روزنامه شهروند
1399/05/15
دستت را به من بده
[ ملیحه محمودخواه ] پای پلاستیکی را روی پایی که حالا نیمه شده، گذاشته دسته ویلچر را می‌چرخاند، از اول این‌طور نبود. دیابت خیلی چیزها را از او گرفت، حتی پای چپش را. سال‌هاست به این پای مصنوعی عادت کرده اما پای قبلی که در یک کلینیک خصوصی برایش ساخته بودند دیگر قابل استفاده نبود. پای مصنوعی قبلی خیلی اذیتش کرد و حالا به مرکز جامع توانبخشی آمده تا پای جدید بسازد. بار قبل کلی قرض کرد تا توانست هزینه 18 میلیونی پای مصنوعی‌اش را بپردازد، اما این‌بار مرکز جامع توانبخشی را به او معرفی کردند و با پرداخت مبلغ بسیار کمتری پروتز مصنوعی ساخت و از خانه‌نشینی نجات پیدا کرد. حالا وقتی فرز پای مصنوعی را روی پایش محکم می‌کند، می‌تواند بدون ویلچر و بدون کمک عصا راه برود. نیم‌قرنی میشود که مرکز توانبخشی هلال احمر جای خالی اندام‌های از دست‌رفته معلولان را پر کرده می‌کند. این یکی از داستان‌های مرکز جامع توانبخشی هلال احمر است، یکی از مجهزترین مراکز توانبخشی که به بخش‌های مختلف تجهیز شده تا افراد معلول و کسانی که به خدمات توانبخشی نیاز دارند با مراجعه به آن مشکلات خود را برطرف کنند. این مرکز سال‌هاست در جنب بیمارستان خاتم‌الانبیا(ص) به این دسته از بیماران خدمت‌رسانی می‌کند.سعید دلجویی یک دست مصنوعی دارد، برقکار است و وقتی برای تعمیرات بالای تیر برق رفت برق دستش را برای همیشه از آرنج قطع کرد. او معتقد است پروتز هر چه که باشد باز هم جای دست طبیعی را برایش نمی‌گیرد، اما همین پروتز می‌تواند زندگی را برایش آسان‌تر کند. حتی با همین دست رانندگی می‌کند، زیرا برخی از پروتز‌ها هوشمند هستند و می‌توانند به وسیله عصب‌های دست حرکت کنند. هزینه خرید این پروتز ۱۸۰میلیون است که او در این مرکز با یک‌سوم این قیمت توانسته آن را تهیه کند.
به گفته پریسا رشیدزاده، کارشناس مسئول توانبخشی فیزیکی مرکز جامع، خدمات ارایه‌شده در این مرکز کاملا منطبق بر نیازهای مراجعان بوده و بر رفع همه‌جانبه مشکلاتی که به دلایل مختلف از قبیل بیماری، حوادث و سبک زندگی ناسالم گریبانگیر آنها شده، متمرکز است؛ مثلا در کنار ارتوزی که برای دانش‌آموزانی که اشتباه نشسته‌اند یا حمل ناصحیح کیف کار دست‌شان داده و کمرشان را دچار انحراف کرده است، ساخته میشود تا به مرور زمان انحراف ستون فقرات‌شان را برطرف کند، ورزش‌ها و حرکات اصلاحی نیز به آنها آموزش داده میشود تا با انجام آن روند بهبودشان سریع‌تر شود. یا در حالی که برای افراد دچار آسیب نخاعی یا قطع عضو ناشی از تصادفات شدید که تعداد زیادی از مراجعان را تشکیل می‌دهند اروتز و پروتزهایی ساخته میشود تا مهارت‌های حرکتی آنها را به بهترین و صحیح‌ترین شکل ممکن به آنها بازگرداند، خدمات توانبخشی کاردرمانی و فیزیوتراپی نیز برای آموزش راه‌رفتن به آنها ارایه میشود. تفاوت از زمین تا آسمان است
مرکز توانبخشی هلال احمر با همه کلینیک‌های تخصصی خود کاملا متفاوت به نظر می‌رسد. در گوشه‌ای از طبقات گچ و سوهان و چسب است که کمک‌حال بیمار میشود. در گوشه‌ای دیگر کفش‌های طبی با سایزهای مختلف در کمدی چیده شده و کاملا مشهود هستند؛ کفش‌هایی که برای افرادی ساخته شده‌اند که به هر دلیل دچار مشکلات راه‌رفتن هستند و این کفش‌ها می‌توانند اشکالات حرکت آنها را اصلاح کنند. برخی دست‌ساخته‌ها مانند اروتزهای شنو که نوع جدیدی از اروتزها هستند برای نخستین‌بار در کشور به وسیله کارشناسان ماهر این مرکز ساخته شده و در اختیار متقاضیان قرار می‌گیرند. در گوشه‌ای دیگر از طبقات دستگاه‌هایی برای بررسی وضع تعادلی سالمندانی که دچار ترس از سقوط و زمین‌خوردن هستند به چشم می‌خورد و در گوشه‌ای دیگر وان‌هایی برای تمرین بیماران در آب وجود دارد.
پریسا رشیدزاده، کارشناس مسئول توانبخشی فیزیکی مرکز جامع، به «شهروند» توضیح می‌دهد که بیماران مختلفی برای دریافت خدمات توانبخشی به این مرکز مراجعه می‌کنند؛ کودکان، نوجوانان، بزرگسالان یا سالمندانی با بیماری‌هایی مانند ام‌اس، پارکینسون، فلج مغزی، انواع دیستروفی‌های عضلانی یا دچار آسیب‌هایی نظیر آسیب‌های نخاعی، سکته‌های مغزی، آسیب‌های تاندونی. اما نباید فراموش کرد که حداکثر بهبودی هنگامی صورت می‌گیرد که فرد در زمان طلایی پس از بیماری یا آسیب به مرکز مراجعه کرده باشد. در این صورت است که می‌توان امیدوار بود که با امکانات موجود، بهبودی جسمی-حرکتی فرد رقم بخورد. گذر از این زمان طلایی می‌تواند شانس درمان آنها را کاهش دهد اما برای مستقل‌شدن استفاده از توانمندی‌های جسمی موجود مشارکت فعال در اجتماع و تغییر سبک زندگی همواره فرصت باقی است. آنچه اهمیت دارد این است که فرد استقلال خود را به دست آورده و برای انجام فعالیت‌های روزمره زندگی فردی، اجتماعی، تحصیلی و حرفه‌ای کمترین نیاز را به دیگران داشته باشد.
او معتقد است که ارایه خدمات جامع و چندتخصصی توانبخشی به بیماران یکی از مهم‌ترین مزایای درمان در این مرکز است که ضمن فراهم‌کردن امکان بهره‌مندی از خدمات متنوع وکارآمد این مرکز منجر به کاهش تحمیل هزینه‌های سنگین و مشکلات فراوان رفت‌وآمد این افراد به مرکز شده است. رشیدزاده از وجود کلینیک توانمندسازی مغز، ذهن و روان در مرکز جامع هم صحبت می‌کند و می‌گوید افرادی که بر اثر سانحه یا بیماری دچار آسیب، اختلال و معلولیت می‌شوند علاوه بر مشکلات جسمی عموما دچار آسیب‌های روحی-روانی، درکی و شناختی نیز می‌شوند. به همین دلیل نیاز به مشاوره روانشناسی و توانبخشی‌شناختی پیدا می‌کنند.
متخصصان حاضر در این کلینیک در این زمینه به بیماران و مددجویان کمک زیادی می‌کنند. همچنین حضور منظم تعدادی از پزشکان حاذق متخصص و فوق تخصص در کلینیک تخصصی پزشکان برای ویزیت بیمارانی که نیاز به معاینات پزشکی دارند خدمات این مرکز را تکمیل کرده است. به منظور پذیرش سریع و رفاه حال مراجعانی که از مسیرهای دور و نزدیک و گاه حتی از شهرهای مختلف کشور در اینجا حاضر شده‌اند، بسیاری از خدمات پزشکی و توانبخشی این مرکز در دو شیفت صبح و عصر ارایه میشود. مددکاری مرکز فعال است
با اینکه هزینه‌های خدمات در این مرکز نیمه‌خصوصی محاسبه میشود اما این به آن معنا نیست که افرادی که شرایط مالی خوبی ندارند نمی‌توانند از خدمات این مرکز بهره‌مند شوند. رشیدزاده توضیح می‌دهد که این مرکز ضمن اینکه با بسیاری از سازمان‌های بیمه‌گر قرارداد همکاری دارد واحد مددکاری نیز در آن بسیار فعال بوده و در صورت مراجعه بیماران کم‌درآمد تخفیف متناسبی با وضع مالی آنها در نظر می‌گیرد. همراهی خیرین و سازمان داوطلبان جمعیت نیز با واحد مددکاری مرکز گرهگشای مشکل مالی مراجعانی شده است که توان پرداخت هزینه درمان خود یا عزیزان‌شان را ندارند . جامع‌ترین خدمات توانبخشی را ارایه می‌کنیم
محمد حیدری، مدیر پلی‌کلینیک توانبخشی و رئیس مرکز جامع، به «شهروند» می‌گوید: «فعالیت‌ها و خدمات توانبخشی در جمعیت هلال احمر سابقه‌ای پنجاه‌وپنج ساله دارد که در کنار سایر فعالیت‌های بشردوستانه برای بازگشت افراد دارای معلولیت به زندگی و استقلال فردی و اجتماعی آنان در داخل و خارج از کشور انجام میشود. به طوری که در حال حاضر بیش از 120 واحد توانبخشی در سراسر کشور به خدمت‌رسانی به مددجویان مشغول هستند. مرکز جامع توانبخشی که در جنب بیمارستان خاتم‌الانبیا و در نزدیکی ساختمان صلح قرار گرفته، حدود 20 سال است که مشغول فعالیت‌های تخصصی در حوزه توانبخشی است. این مرکز یکی از مراکز پیشتاز در عرصه توانبخشی افراد دارای معلولیت بوده و به عنوان بازویی نیرومند سازمان‌های متولی امر خطیر توانبخشی را همراهی می‌کند.»
او ادامه می‌دهد: «وجود نیروهای متخصص، ماهر و باتجربه، بکارگیری تکنولوژی‌های روز دنیا و فناوری‌های نوین توانبخشی و تأمین مسیرها و فضاهای مناسب‌سازی‌شده با شرایط معلولان این مرکز را به یکی از جامع‌ترین و پیشرفته‌ترین مراکز توانبخشی در کشور تبدیل کرده به طوری‌که سالانه مددجویان بسیاری از اقشار مختلف جامعه را تحت پوشش خدمات متنوع، تیمی و جامع خود قرار داده و به مشارکت فعال در امر توانبخشی افراد دارای معلولیت پرداخته است.»
خانواده‌هایی که فرد معلولی داشته‌اند و برای نخستین‌بار گذرشان به خیابان رشید یاسمی افتاده است بار اول نمی‌دانستند که در این مرکز با مجموعه‌ای کامل از خدمات روبه‌رو می‌شوند؛ مجموعه‌ای متشکل از خدمات پلی‌کلینیک تخصصی و فوق تخصصی پزشکان، خدمات توانبخشی مکانیکی از ساخت کفش‌های مخصوص توانبخشی گرفته تا پروتزهای پیشرفته، خدمات توانبخشی فیزیکی از درمان‌های جسمی-حرکتی فیزیوتراپی، کاردرمانی و حرکات اصلاحی گرفته تا فعالیت‌های شنوایی‌شناسی، گفتاردرمانی، توانمندسازی ذهن و روان و تغذیه. اما هنوز بسیاری از مردم از وجود این مرکز و گستردگی خدمات آن اطلاعی ندارند.
او با اشاره به اینکه در مرکز جامع آموزش به دانشجویان رشته‌های مختلف توانبخشی اعم از توانبخشی فیزیکی و مکانیکی که از دانشگاه‌های علوم پزشکی اعزام می‌شوند نیز صورت می‌گیرد، افزود: «برای آموزش دانشجویان توانبخشی مکانیکی سالنی به عنوان کارگاه ساخت پروتز و ارتوز طراحی و ساخته شده تا دانشجویان این فرصت را پیدا کنند که از نزدیک و به صورت عملی ساخت وسایل کمکی توانبخشی را تجربه کنند.» تمام اینها دست به دست هم می‌دهد تا یونس شش ساله مهاجری که در افغانستان دستش را از دست داده تا آخر عمرش عکس هلال ماه را در سردر مرکز جامع توانبخشی فراموش نکند. او هنگام خروج از مرکز دستش مصنوعی‌اش را محکم چسبیده است و مدام تصور می‌کند دستش برای بار دوم جدا میشود. کمی زمان نیاز دارد که او به این دست جدید عادت کند اما حالا با کمک هلال احمر برای همیشه صاحب دست شده است.
