سازمان زیباسازی از زیر بار مسئولیت شانه خالی می‌کند

آفتاب یزد- گروه اجتماعی:سالانه حوادث گوناگونی رخ می‌دهد که برخی از آن‌ها در مجامع شهری اتفاق می‌افتد و بدون شک ما حصل سهل انگاری‌هایی است که برخی مدیران شهری یا پیمانکاران انجام می‌دهند. همین چند روز پیش یک نوجوان 14 سال در پارک لاله تهران دچار برق گرفتگی شد و جان خود را
از دست داد و در این بین پیمانکار مقصر شناخته شد اما هیچ کس از سازمان زیبا‌سازی شهرداری نپرسید وظیفه شما در این خصوص چه بوده است؟ سازمان زیبا‌سازی به عنوان بخشی از سازمان مدیریت شهری هر شهر وظیفه نظارت بر مجامع شهری را برعهده دارد اما در هر حادثه‌ای با مقصر شناختن پیمانکاران وظایف شهرداری‌ها به فراموشی سپرده می‌شود.
>مرگ نوجوان ۱۴ساله در پارک لاله تهران
بامداد یکشنبه مورخ ۱۹ مردادماه، در پارک لاله تهران شاهد یک حادثه غم انگیز بودیم که طی آن یک نوجوان ۱۴ ساله بر اثر برق گرفتگی جان باخت،این نوجوان ۱۴ ساله در پارک لاله با پدر خود مشغول بازی پینگ پنگ بود که در حین بازی، توپ او به داخل نهر آب پارک پرتاب شد و پسر بچه در حالی که می‌خواست توپ پینگ پنگ خود را از داخل جوی آب بردارد، کمکی از تیر برق کنار نهر آب گرفت؛ اما نه تنها تیربرق کمکی به او نکرد، بلکه به خاطر جریان برق موجود در آب دچار برق گرفتگی شده و در بیمارستان امام خمینی جان باخت.


این اولین بار نیست که شاهد چنین اتفاقاتی هستیم، فوت فاطمه کودکی پنج ساله بر اثر سقوط در آبنمای پارک کوهسار شهرک خاوران تا کشته شدن کودک 6 ساله عماد صفیاری در استادیوم آزادی در اثر برق گرفتگی، فوت نوجوان سیزده ساله در حوضچه بوستان الغدیر، فوت کودک دیگری در یکی از بوستان‌های مجاور بیمارستان شهید فهمیده به دلیل برق گرفتگی در درون حوضچه بوستان و فوت دو تن از عابران پیاده در حادثه واژگونی یک دستگاه جرثقیل سنگین در پیاده رو و خیابان اطراف شهربازی پارک بسیج و حالا فوت نوجوان ۱۴ ساله در پاک لاله از جمله این اتفاقات است که در همه آنها نیز پیمانکار مقصر شناخته شده است و وظیفه مدیریت شهری و شهرداری تهران در خصوص آن‌ها مشخص نیست. با این همه سوال این است که به طور کلی در چنین حوادثی شهرداری چه مسئولیتی بر عهده دارد؟
>ورود شورای شهر به حادثه برق‌گرفتگی نوجوان ۱۴ ساله
روز گذشته زهرا صدراعظم، رئیس کمیسیون سلامت، محیط‌زیست و خدمات شهری شورای شهر تهران از عملکرد شهرداری در حوزه ایمنی فضاهای شهری انتقاد کرد و گفت:« در سال‌های اخیر متاسفانه شاهد حوادث تلخ و ناگواری از این دست در بوستان‌ها و فضاهای عمومی تهران یا کشور هستیم که داغی جانسوز بر دلمان گذاشته است، در حال حاضر نارسایی در آگاهی و ضعف در تخصیص بودجه کافی برای دستیابی به اهداف مدیریت سلامت، ایمنی و محیط زیست، وجود مراکز متعدد تصمیم‌گیری و فقدان هماهنگی در ساختار مدیریتی موجود، فقدان روشی کارآمد جهت نظارت منطقی بر نحوه عملکرد پیمانکاران و مهمتر از همه ضعف در بازرسی‌ها و پایش‌های ادواری از وضعیت بهداشت، ایمنی و محیط زیست، از عمده‌ترین چالش‌های پیشرو است.»
این نماینده شورای شهر تهران با بیان اینکه در سند برنامه پنج ساله سوم توسعه شهر تهران، شهرداری به عنوان مسئول اصلی حفظ ایمنی در فضاهای عمومی شهر است، تاکید کرد: «شهرداری موظف است به منظور پیشگیری از وقوع حوادث و افزایش ایمنی تردد شهروندان در فضاهای عمومی شهر، ساختار مدیریت ایمنی و بحران و HSE شهر تهران را بازنگری و شیوه‌نامه نظام مدیریت و بازرسی و نظارت بر عملکرد و فعالیت کلیه پیمانکاران را با هدف پیشگیری و کاهش حوادث تدوین کند. متاسفانه علی‌رغم پیگیری‌های مستمر من و کمیسیون و برگزاری جلسات بسیار با شهردار محترم، معاونت برنامه ریزی، توسعه شهری و امور شورا و اداره کل تشکیلات و بهبود روش‌ها این مهم همچنان مغفول مانده است.»
نوری اضافه کرد: «در نتیجه بررسی‌های به عمل آمده و خروجی جلسات برگزار شده و با توجه به این که سلامت، ایمنی و محیط زیست در عین قرابت با یکدیگر، اموری تخصصی هستند و نظر به نوع نقش آفرینی شهرداری تهران در مدیریت شهری در قبال شهروندان، ضرورت دارد که در ساختار شهرداری تهران، واحدی مجزا به صورت یکپارچه و تخصصی به مقوله سلامت، ایمنی و محیط زیست بپردازد و به این نکته توجه شود که قرار گرفتن HSE در زیر مجموعه یکی از واحدهای مرتبط با سلامت، ایمنی و یا محیط زیست کارایی و اثرگذاری لازم و کافی را در اجرایی شدن الزامات و ضوابط HSE نخواهد داشت. در جلسات کمیسیون برنامه و بودجه با شهردار تهران بنا شده ساختار HSE زیر نظر اداره کل محیط زیست شهرداری تهران اداره شود، این کار اشتباه است و HSEباید واحدی مستقل برای اثرگذاری هرچه بیشتر باشد. از
این رو به عنوان نماینده مردم شریف تهران، مجدد از شهردار محترم می‌خواهم که احکام پیش‌بینی شده در برنامه پنج ساله سوم در حوزه ایمنی و افزایش تاب‌آوری شهری به ویژه ماده 89 برنامه را که بر بازنگری در ساختار HSE شهرداری تهران تاکید دارد، در اولویت توجه و اقدام قرار دهند تا بتوان در آینده از تکرار وقوع حوادث تلخی از این دست جلوگیری کرد.
>کوتاهی در نظارت‌ بر مسائل ایمنی
افشین حبیب‌زاده رئیس کمیته نظارت شورای اسلامی شهر تهران نیز در این خصوص گفت:« عدم رعایت مسائل حفاظت و ایمنی محیط کار و نظارت دقیق و جدی بر آن متاسفانه موجب بروز حادثه تلخ و ناگوار آتش سوزی کلینیک درمانی در منطقه یک شد.
پس از آن شاهد بودیم که بخش‌های مختلف نظارتی در گزارش‌های خود بر لزوم برخورد قاطعانه با قصورکنندگان در رعایت مسائل حفاظت ایمنی تاکید کردند تا دیگر شاهد چنین حوادث تلخی نباشیم. با گذشت چند روز از آن حادثه، گویا حساسیت نسبت به رعایت مسائل ایمنی فروکش کرده که همچنان در سطح شهر تهران شاهد بروز حوادث ناگواری هستیم، بامداد یکشنبه مورخ ۱۹ مردادماه، پسر نوجوانی که به همراه پدر خود در پارک لاله در حال ورزش کردن بود، به دلیل تکیه به پایه چراغ برق، دچار برق گرفتگی شده و متاسفانه جان خود را از دست داده است که در این خصوص سهل‌انگاری پیمانکار در نگهداشت و قصور در رعایت نکات ایمنی و عدم رسیدگی به موقع به تاسیسات در اختیار و نیز قصور در نظارت ناظر مستقیم فضای سبز و مدیر بوستان در بازدیدهای روزانه مشهود است. در هفته گذشته نیز متاسفانه شاهد جانباختن یکی از کارگران خدمات شهری منطقه هفت در حین رفت و روب بزرگراهی بر روی پل سید خندان بودیم که در آن حادثه نیز پیمانکار برخلاف شرایط پیمان که بایستی برای رفت و روب از تجهیزات خودرویی استفاده کند، بر خلاف مفاد قرارداد از نیروی انسانی بهره برده است که در این خصوص نیز شاهد عدم رعایت مفاد شرایط پیمان و نکات ایمنی از سوی پیمانکار و قصور ناظران بر عملکرد پیمانکاران هستیم.
حبیب‌زاده به تذکر خود در سال ۹۷ درباره فوت یکی از پاکبانان اشاره کرد و گفت : «در آبان ماه سال ۹۷ نیز حادثه مشابهی رخ داد که در آن زمان ضمن تذکری درخواست شد از سوی شهرداران مناطق نظارت جدی و کاملی بر رعایت نکات ایمنی و عملکرد پیمانکاران صورت پذیرد که متاسفانه نتیجه اینگونه کوتاهی ها، وقوع چندباره حوادث تلخ شده است.»
>شهرداری‌ها نظارت نمی‌کنند
اعضای شورای شهر همواره بر وظیفه شهرداری تهران در زمان وقوع حوادث در مجامع شهری تاکید دارند اما باز هم نظارتی در این خصوص صورت نمی‌گیرد.
محمدعلی پورنیا، کارشناس ارشد مدیریت شهری در خصوص وظایف شهرداری در این گونه حوادث به آفتاب یزد گفت:« ما اگر بگوئیم که پارک‌ها اماکنی عمومی هستند که متعلق به شهرداری بوده و سازمان زیباسازی شهرداری تهران مسئولیت آن را برعهده می‌گیرد آن وقت است که باید بر این مسئله تاکید کنیم یکی از ملاک‌های این مسئله امنیت است. همانطور که در خصوص شهربازی‌ها می‌گوییم امنیت خیلی ملاک است، قطعا در خصوص بوستان ها، پارک‌ها و سایر مجامع تفریحی و ورزشی امنیت بسیار مهم است. اما متاسفانه در طی سال‌های اخیر با حوادث گوناگونی در جوامع شهری مواجه هستیم که موجب مرگ افراد می‌شود. برخی از افراد دچار برق گرفتگی می‌شوند و برخی دیگر در استخر‌ها و حوضچه‌ها غرق می‌شوند و در نهایت همه این‌ها نشان می‌دهد امنیتی در این مجامع تفریحی وجود ندارد، فرق ندارد که آن مکان پارک باشد یا ورزشگاه آزادی، در همه این مناطق جان شهروندان تهدید می‌شود.»
او در ادامه تاکید کرد:« ایجاد امنیت بر عهده شهرداری است که به هر دلیلی شهرداری این وظیفه خود را به خوبی انجام نمی‌دهد. مشکل اینجاست که شهرداری به صورت دقیق و مستمر نظارت ندارد، فرق ندارد که ارگان مورد نظر وابسته به شهرداری باشد و یا این سازمان خصوصی باشد، شهرداری هیچ نظارت مستمری بر آن ندارد و این موضوع بسیار نگران‌کننده است چرا که در زمان نظارت ضعیف است که چنین اتفاقاتی رخ می‌دهد. البته از شهرداری که طی 3 سال، 3شهردار عوض می‌کند و با این همه چالش مواجه است نمی‌توان بیش از این توقع داشت!»
این کارشناس ارشد مدیریت شهری درباره این موضوع که چطور می‌توان از بروز مجدد چنین رخداد‌هایی جلوگیری کرد گفت:« تنها راه چاره نظارت درست، دقیق و مستمر شهرداری‌ها بر ارگان‌های داخلی یا خصوصی است. اصلی‌ترین کار شهرداری در پروژه‌ها اعمال نظارت است و اگر بتواند این نظارت را درست انجام دهد دیگر با چنین حوادثی رو به رو نخواهیم بود. متاسفانه دربرخی مواقع در اعمال نظارت‌ها شاهدیم که رابطه‌ها و ضابطه‌ها به میان می‌آید و حتی ما شاهدیم که در برخی موارد نظارتی صورت نمی‌گیرد اما امضای آن وجود دارد! وقتی نظارت درست رخ نمی‌دهد در نهایت با جان انسان‌ها بازی می‌شود. ما حتی ارگانی هم که بر عملکرد شهرداری نظارت داشته باشد نداریم، اگر هم وجود داشته باشد نظارت درستی بر عملکرد شهرداری ندارد. همین هم سبب شده تا پروژه‌ها در شهرداری با رابطه و ضابطه پیوند بخورد حاصلش هم چیزی است که امروز شاهد آن هستیم.»
شهرداری‌ها با عدم نظارت بر عملکرد ارگان‌های داخلی و خصوصی در امر مدیریت شهری، با جان انسان‌ها بازی می‌کنند و در نهایت هم تقصیر را بر گردن پیمانکاران می‌اندازند و خودشان از زیر بار مسئولیت شانه خالی می‌کنند.