آخرین میانجی؟


آفتاب یزد- گروه سیاسی: وزیر خارجه سوئیس امروز در تهران با مقامات ایرانی گفتگو خواهد کرد. بر مبنای برنامه ریزی‌های قبلی او با رئیس جمهور، وزیر خارجه و دبیر شورای امنیت ملی دیدار و مذاکره می‌کند. سفر او بیش از آنکه به عنوان وزیر سوئیس مهم باشد از این حیث مهم است که سوئیس حافظ منافع ایالات متحده در تهران است! از زمانی که سفارت آمریکا در تهران از سوی برخی فتح شد و روابط دو کشور رسما پایان یافت سوئیسی‌ها به طور نیابتی موضوعات مربوط به ایالات متحده در ایران را دنبال می‌کنند! آخرین مورد از اقدامات سوئیس به آزادی و تبادل
دو زندانی میان تهران و واشنگتن با کمک سوئیسی‌ها برمی‌گردد.
در خرداد 99 مجید طاهری زندانی ایرانی در آمریکا با مایکل وایت مبادله شد. در همان زمان ترامپ در این ارتباط گفت:«خوشحالم اعلام کنم که کهنه سرباز مایکل وایت که ۶۸۳ روز در ایران در
بازداشت بود، حال با هواپیمایی سوئیسی ایران را ترک کرده و ما انتظار داریم که او به زودی به خانواده‌اش در آمریکا ملحق شود.» سوئیس بارها اعلام کرده حاضر است برای کاهش تنش میان واشنگتن و تهران پادرمیانی کند! به همین دلیل است که در حالی که در چند ماه اخیر معمولا وزرای خارجه اروپایی کمتر به تهران سفر می‌کنند حضور وزیر سوئیسی شائبه‌هایی را مطرح کرده که او حامل پیامی برای ایران است. به ویژه اینکه دقیقا پیش‌از این سفر در خبرها آمد که مایک پومپئو وزیر خارجه ایالات متحده با همتای سوئیسی خود تلفنی گفتگو کرده است. به نقل از


پایگاه اینترنتی وزارت امور خارجه آمریکا، مورگان اورتاگوس
سخنگوی این وزارتخانه در بیانیه‌ای به گفتگوی اخیر مایک پمپئو وزیر امور خارجه این کشور با ایگنازیو کاسیس همتای سوئیسی‌اش اشاره کرده و نوشت: وزیر امور خارجه پمپئو از وزیر امور خارجه کاسیس به خاطر نقش مداوم سازنده به عنوان حافظ منافع مان در ایران و کمک به محافظت و بازگردانی شهروندان آمریکایی که به‌گونه‌ای نادرست در ایران زندانی شده‌اند، تشکر کرد. علاوه بر این،
طبق پیامی که وزیر امور خارجه سوئیس در صفحه توییترش منتشر کرده است، آن‌ها همچنین درباره کانال تبادل کالاهای بشردوستانه به ایران نیز صحبت کردند.
یک رسانه سوئیسی در واکنش به سفر وزیر خارجه این کشور به ایران در بحبوحه تنش میان ایران و آمریکا، این سفر را مهم توصیف کرده است.نویه زوریشر سایتونگ نوشت: «خدمات خوب سوئیس برای آمریکا در ایران مهم‌تر از همیشه هستند»
از سوی دیگر سخنگوی وزارت امور خارجه ایران گفت:‏«محمدجواد ظریف روز دوشنبه ۱۷ شهریورماه در تهران میزبان «ایگنازیو کاسیس»، وزیر امور خارجه سوییس و هیئت همراه وی خواهد بود. سعید خطیب زاده با اعلام این خبر در صفحه توییترش نوشت: روابط دوجانبه، تحولات منطقه و موضوع‌های بین‌المللی از محورهای مهم گفتگوهای دوطرف است.
درحالی که گمانه زنی‌هایی مطرح می‌شود که طرف سوئیسی به دنبال ایجاد فرصتی برای مذاکره است اما رئیس دفتر رئیس جمهور نظر منفی ایران را نسبت به هر نوع میانجیگری برای مذاکره اعلام کرده است. این درحالی است که هفته گذشته وزیر خارجه روسیه نیز خواستار مذاکره مستقیم ایران و آمریکا برای کاهش تنش‌ها شده بود. محمود واعظی رئیس دفتر رئیس‌جمهور در خصوص پیشنهاد سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه مبنی بر ایفای نقش میانجی‌گری بین ایران و آمریکا برای مذاکره مستقیم، گفت:‌ ما با آمریکایی‌ها بنای مذاکره نداریم و ما خیلی روشن موضع‌مان را اعلام کردیم. وی افزود: ما اعلام کردیم که اگر آمریکایی‌ها به اشتباهات خود پی بردند و فهمیدند که در قبال ایران راه غلطی را از طریق تحریم‌ها پیش رفتند، این را با شهامت اعلام کنند، بگویند ما اشتباه کردیم. رئیس دفتر رئیس‌جمهور با بیان این مطلب که تنها آقای لاوروف نبوده که این پیشنهاد را داده و کشورهای دیگری نیز تلاش کردند تا برای این مسئله راه حلی پیدا کنند، تصریح کرد:‌ آمریکایی‌ها باید به برجام برگردند و در چارچوب برجام صحبت کنند درغیر اینصورت، هر اقدام دیگری باشد نتیجه نمی‌دهد.
> معجزه نمی‌کند
با این وجود همچنان باید منتظر ماند و دید وزیر خارجه سوئیس آیا حامل پیامی هست که به تغییر بازی بیانجامد یا خیر! یک نماینده مجلس معتقد است این سفر نمی‌تواند کاری از پیش ببرد! احمد علیرضا بیگی گفت: این سفرها بعد از شکست دیپلماتیک آمریکا در شورای امنیت و نرمش ایران دربرابر آژانس گامی به پیش ازجانب غرب محسوب می‌شود. نماینده مردم تبریز، اسکو و آذرشهر در مجلس ادامه داد: سفر وزیر خارجه سوئیس به تهران فرصتی است که بتوانیم موضوعات خود را صریح و روشن با غرب مطرح کنیم، هر چند اگر تصور کنیم می‌توانیم با این نشست‌ها اعتماد افزایی را بیشتر کنیم یا اعتماد غرب را به سمت خود را جلب کنیم، نادرست است، این راهی است که یکبار تجربه کردیم و شاید تکرار مجدد آن مطلوب نباشد و به نتیجه آن چشم دوختن حتما نمی‌تواند باب میل باشد، با این حال فرصتی است که پیش آمده و ما از این فرصت برای اثبات صلح آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای ایران، روندهای اجرای برجام و تلاش برای منزوی کردن آمریکا می‌توانیم استفاده کنیم. وی با تاکید براینکه با این سفر بنا نیست معجزه‌ای رخ دهد، اظهار داشت: این سفرها و رفت و آمدها اتفاق می‌افتد، اما حداقل این است که بازتاب‌های آن در جهان می‌تواند برای ایران مفید واقع شود. این نماینده مجلس در خصوص احتمال میانجیگری سوئیس برای شکل گرفتن توافق با مذاکره‌ای بین ایران و آمریکا به دلیل حافظ منافع بودن آمریکا، بیان کرد: سوئیس جایگاه رسمی حافظ منافع آمریکا را دارد و می‌تواند در این سفر از این جایگاه با ایران صحبت کند، این نقش با نقشی که شینزوآبه رئیس جمهور ژاپن ایفا کرد و حامل پیامی از سوی ترامپ بود متفاوت است چرا که ما پذیرفته‌ایم که سوئیس حافظ آمریکا است همانطور که آمریکا پذیرفته پاکستان به عنوان حافظ منافع ایران اقدام می‌کند. عضو کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها در مجلس شورای اسلامی گفت: در عرصه روابط بین‌الملل هر چیزی امکان پذیر است و از هر بابی می‌توان صحبت کرد، ایران با اطمینان که نسبت به مواضع خود دارد از هر فرصتی برای ابراز آن استفاده می‌کند.
> زمان مذاکره گذشته است
اما درباره اینکه در سطح تنش کنونی و با توجه به برهه زمانی که در آن قرار گرفته ایم، یعنی دو ماه مانده به انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا آیا اگر وزیر خارجه سوئیس حامل پیامی باشد می‌تواند شرایط را عوض کند یا خیر گفتگو کردیم با یک تحلیلگر مسائل بین‌الملل. فریدون مجلسی به «آفتاب یزد» گفت:«رابطه تهران و واشنگتن در وضعیت فعلی بیشتر بستگی به رئیس جمهور آینده دارد و با توجه به اینکه روشن نیست که آیا ترامپ قطعا در قدرت باقی خواهد ماند بعید به نظر می‌رسد تغییری به ویژه مثبت را در این رابطه در ماه‌های آتی شاهد باشیم.» او افزود:«با این حال دولت ترامپ در آخرین روزهای خود درحالی که شخص رئیس جمهور نیز نسبت به انتخاب مجدد مردد است سعی می‌کند با اقداماتی حاد به دنبال ایجاد تحولی در دستاوردهای دولت باشد و از این حیث از انجام تصمیماتی حاد با ریسک بالا نیز دریغ نورزیده اند.» این تحلیلگر مسائل بین‌الملل ادامه داد:«به عنوان نمونه تلاش آمریکا برای تمدید تحریم تسلیحاتی و همچنین فعال‌سازی مکانیسم ماشه که هر دو با اکثریت مخالف از سوی اعضای شورای امنیت مواجه شده از جمله سیاست‌هایی هستند که با ریسک بالا دولت ترامپ برگزید تا شرایط را تغییر دهد اما حتی متحدان غربی واشنگتن نیز حمایت نکردند.» مجلسی اظهار داشت:«در چنین شرایطی مقامات در تهران نیز آگاه هستند که در این برهه زمانی مذاکره با آمریکا نمی‌تواند راهگشا باشد، نخست اینکه معلوم نیست ترامپ شانسی برای پیروزی مجدد داشته باشد یا خیر و دوم اینکه حتی به فرض انتخاب مجدد او نیز شرایط با دور اول متفاوت است و گفتگوها بسیار پیچیده خواهد بود.» او در پایان گفت:«از اینکه وزیر خارجه سوئیس چه پیامی را برای ایران آورده آگاه نیستیم اما آنچه مشخص است اینکه تهران و واشنگتن برسر مسائل استراتژیک با یکدیگر اختلاف دارند و در این نوع موضوعات رسیدن به یک
نقطه نظر مشترک بسیار دشوار است.»
پیغام‌رسانی زیر سایه انتخابات نوامبر
محمدعلی بصیری- سفر وزیر خارجه سوئیس به تهران با گمانه زنی‌هایی درباره پیغام‌رسانی او از سوی ایالات متحده همراه شده است. به ویژه این موضوع از آن جهت مورد توجه قرار گرفته که مایک پومپئو نیز پیش از سفر وزیر خارجه سوئیس با او گفتگویی تلفنی داشته است. به طور طبیعی از آنجا که سوئیس به عنوان حافظ منافع آمریکا در ایران معرفی شده است انتقال پیام از واشنگتن به تهران از سوی سوئیسی‌ها دور از انتظار نیست. به نظر می‌رسد در شرایط فعلی درحالی که همزمان با فشار تحریم ها، انتخابات آمریکا نیز در دو ماه آینده برگزار خواهد شد، سوئیس آخرین پیام‌ها را از ایالات متحده منتقل خواهد کرد. البته روابط دو جانبه
میان برن-تهران نیز مورد بحث قرار خواهد گرفت، به ویژه اینکه سوئیس درصدد ایجاد کانال مالی بشر دوستانه بوده تا تبادلات بانکی برای واردات غذا و دارو را برای تهران میسر کند و در این زمینه گام‌هایی نیز برداشته شده است. به طور کلی با توجه به افزایش تنش میان ایران و آمریکا در سال‌های اخیر کشورهای مختلفی نظیر عمان، ژاپن، سوئیس و حتی فرانسه تلاش کردند میانجی گری کنند تا شاید مناقشات کاهش یابد که تا کنون به نتیجه‌ای نرسیده است. در شرایط فعلی نیز به نظر می‌رسد ایران تا انتخابات ریاست جمهوری آمریکا منتظر خواهد بود و هر نوع تصمیم درباره دیپلماسی تهران نسبت به واشنگتن را باید از انتخابات نوامبر شاهد باشیم. در واقع با استقرار یک رئیس جمهور چهار ساله در کاخ سفید فارغ از اینکه ترامپ باشد یا بایدن، تهران می‌تواند دورنمای بهتری را برای سیاست خود تنظیم کند. اگر تهران تمایلی به مذاکره با دولت ترامپ داشت می‌توانست دو سال پیش چنین اقدامی را انجام دهد و طبیعی است که در دقیقه 90 اتخاذ چنین تصمیمی در دستور کار نباشد چرا که القای ضعف خواهد بود و حتی می‌تواند در صورت پیروزی بایدن نیز موجب تضعیف موقعیت ایران در گفتگوهای احتمالی آینده باشد. راهبرد صبر که از سوی تهران نسبت به دولت ترامپ اتخاذ شد به نظر می‌رسد ادامه یابد و بعد از مشخص شدن رئیس جمهور بعدی ایالات متحده باید منتظر باشیم تا شاید سیاست گذاری‌های جدیدی را از سوی تهران شاهد باشیم.