از مرگ چاپخانه همشهری جلوگیری کنید

آفتاب یزد- گروه سیاسی: تولد صنعت چاپ در ایران بنا به گفته مورخان به عصر ایلخانیان باز می‌گردد و پیدایش اولین چاپخانه در این سرزمین به دوران زمام داری قاجاریان در سال 1233 هجری قمری. اما مرگ آن پس از 210 سال حیات و گذر از طوفان حوادث سیاسی و اجتماعی، در عصر حاضر رقم خواهد خورد. شاید همین امروز که آفتاب یزد و سایر نشریات کاغذی روی دکه‌های روزنامه فروشی قرار گرفته‌اند، برخی‌ها در حال نوشتن سناریوی قتل برای صنعت چاپ باشند. شنیده‌ها حاکی از آن است که پس از واگذاری چاپخانه موسسه همشهری (روزتاب سابق)، به فروشگاه‌های زنجیره‌ای شهروند قرار است طی چند روز آینده دستگاه‌های آلمانی این چاپخانه که ارزشی حدود 10 میلیون یورو دارد به یک خریدار آهن آلات قراضه به مبلغ یک میلیارد و 500 میلیون تومان فروخته شد که در صورت رخ دادن این رویداد می‌توان شاهد تدفین تدریجی نشریات کاغذی و پس از آن صنعت چاپ در کشورمان بود چراکه بنا به گفته اعضاء شورای شهر تهران، این دستگاه‌های چاپ علاوه بر تولید نشریات همشهری به چاپ سفارشات 20 نشریه دیگر هم می‌پرداختند.
>معاوضه یک صنعت با 570 تن آهن‌قراضه
سال 1386، یک چاپخانه با دو دستگاه چاپ از نوع KBA از نوع NEWS راه‌اندازی شد. از آن زمان به بعد می‌توان اذعان کرد که روزنامه‌ها و هفته‌نامه‌ها با کیفیت بهتری در معرض دید افکار عمومی قرار گرفت. کیفیت چاپ دستگاه‌های KBA به گونه‌ای است که نشریات کاغذی علاوه بر آلمان، در آمریکا و ترکیه نیز توسط این دستگاه‌ها چاپ می‌شوند. چاپگرهایی که گفته می‌شود طول عمری بیش از 50 ساله دارند و هر دستگاه از توانایی چاپ 30 هزار نسخه روزنامه 16 صفحه‌ای در ساعت را دارد. از همین رو سازندگان چاپگر‌های KBA محصولات خود را به بالاترین قیمت عرضه می‌کنند. حال قرار است این دستگاه‌هایی که در ایران تنها 14 سال عمر کرده‌اند و ارزشی معادل با 10 میلیون یورو دارند، به آوار آهن پاره‌هایی تبدیل و به یک خریدار آهن آلات فروخته شوند. آنطور که یک منبع آگاه به آفتاب یزد گفته است فروشگاه شهروند مالک جدید چاپخانه تصمیم به تغییر کاربری چاپخانه به یک مجتمع تجاری دارد و 570 تن آهن حاصل از تخریب دستگاه‌های چاپ را نیز قرار است به قیمت یک میلیارد و 500 هزار تومان بفروشد. اتفاقی که اگر روی دهد امکان جبران آن وجود ندارد چرا که بنا به گفته کارشناسان رسانه، در شرایط تحریم و کسری بودجه دولت، پرداخت 10 میلیون یورو برای خریداری مجدد دستگاه‌های چاپ امکان پذیر نیست.
>نابودی یک سرمایه


برخی اهالی رسانه از واگذاری چاپخانه و فروش دستگاه‌های چاپ آن هم به قیمت آهن قراضه به عنوان آسیب جدی به صنعت چاپ یاد می‌کنند از جمله پژمان موسوی، روزنامه نگار و سردبیر مجله مروارید. او در این باره به آفتاب یزد می‌گوید:«همشهری از زمانی که به عنوان یک روزنامه منتشر شد، همواره نسبت به سایر نشریات کاغذی از نظر گرافیک، رنگ و کیفیت مطالب تولیدی در حوزه شهر پیشگام بوده است به همین جهت هم در خصوص کیفیت چاپ نشریاتش دارای یک برتری نسبت به سایرین بوده. بالطبع چاپخانه همشهری مثل روزنامه خراسان یک چاپخانه بزرگ و بسیار مدرن بوده است هم خود محصولات موسسه همشهری هم سایر نشریاتی که می‌خواستند تولیدات خود را با کیفیت عرضه کنند، چاپخانه همشهری را همواره به عنوان یک ملاک و الگو قرار می‌دادند. به همین منظور اتفاقاتی که در حال رخ دادن است برای چنین موسسه‌ای را می‌توان نابودی یک سرمایه فرهنگی دانست. »
>آسیب به بدنه روزنامه نگاری
این روزنامه نگار ادامه می‌دهد: «نمی توانیم به صرف چاپخانه دانستن این موسسه هر بلایی که بخواهیم بر سر آن بیاوریم و نابودی دستگاه‌های آن را اقدامی فنی و مکانیکی بپنداریم. خارج کردن این دستگاه‌های مدرن از چرخه مطبوعات آسیب‌های بسیار زیادی به وجود می‌آورد و این سوال مهم را در ذهن‌ها ایجاد می‌کند که اگر به چنین تجهیزاتی نیاز نبوده است چرا خریداری شده‌اند و برای آن‌ها پول داده اند. اگر بر اساس نیاز خریداری شده‌اند که هم اکنون هم روزنامه همشهری و سایر نشریاتش به آن نیاز دارند و این روزنامه و باقی مجلات همچنان در حال انتشار هستند حال با تیراژ کمتر که باز هم نسبت به سایر روزنامه‌ها همشهری همچنان پرتیراژترین است.»
موسوی اضافه می‌کند:« یا از ابتدا خرید این دستگاه‌ها اشتباه بوده یا اکنون فروش آن‌ها اشتباه است. اما اکنون موضوع مهم آن است که حذف چاپخانه و فروش دستگاه‌های آن نابودی یک سرمایه ملی است و آسیب بسیار جدی خواهد زد به بدنه روزنامه نگاری مکتوب. شاید برخی توجیه کنند که تیراژ روزنامه کمتر شده است و مردم اقبال کمتری به آن نشان می‌دهند. این موضوع دلیل بر حذف و فروش چاپخانه نیست.»
>نابودی راه پرداخت بدهی‌ها نیست
این روزنامه نگار با بیان اینکه خریدار دستگاه‌های چاپ باید مطبوعات کشور باشد ادامه می‌دهد:« اگر حتی قرار است دستگاه‌های چاپ همشهری به مزایده گذاشته شود و فروشی اتفاق بیفتد باید به چرخه مطبوعات کشور بازگردد نه این که به شکل یک کالای بیزنسی به آن نگاه شود. لازم است که شورای شهر و سایر نهاد‌های نظارتی روی این اتفاق تمرکز کنند و ابهامات آن را برطرف نمایند. اگر بررسی‌هایی روی ماجرای فروش دستگاه‌های چاپ انجام گیرد یک سری اتفاقات خلاف قانون را هم می‌توان از دل آن بیرون کشید چراکه طریقه فروش این دستگاه متعارف و درست نیست.»
موسوی می‌افزاید: با این شرایط اقتصادی امکان بازگشت چنین دستگاه‌هایی به کشور وجود ندارد و تا فرصت هست باید جلوی فروش آن‌ها را بگیریم و به جایی نرسیم که حسرت بخوریم چرا زودتر پیگیری نکردیم. خوب است که این موضوع اطلاع‌رسانی شود چراکه خیلی‌ها نمی‌دانند برای یکی از مهم‌ترین صنایع کشور قرار است چه اتفاقی بیفتد و شفاف‌سازی پیرامون این موضوع می‌تواند باعث حفظ این سرمایه فرهنگی برای مطبوعات شود.»
>زمستان چاپخانه
امتداد روزهای پایانی زمستان 98 برای چاپخانه مذکور به بهار ختم نشد چراکه در اسفند ماه آن سال، بنا به موافقت اعضاء شورای شهر تهران، قرار شد تا چاپخانه موسسه همشهری توسط شهرداری پایتخت به فروش گذاشته شود. در همان روز بررسی لایحه، احمد مسجدجامعی عضو کمیسیون فرهنگی شورا با بیان اینکه در چاپخانه همشهری علاوه بر چاپ روزنامه همشهری، ۲۰ روزنامه دیگر نیز چاپ می‌شود، گفت: «در حال حاضر داریم چوب حراج می‌گذاریم بر این ملک که وسعت کمی هم ندارد.» ابراهیم امینی، نایب رئیس شورای شهر و دیگر عضو کمیسیون فرهنگی نیز با انتقاد از تصویب فروش چاپخانه اظهار داشت:« شهرداری آنقدر املاک دارد که حتی آمارش را نمی‌دانیم بنابراین باید آنها را بفروشیم.» اما در نقطه مقابل آن‌ها محسن هاشمی، رئیس شورای شهر تهران عنوان کرد که «اگر شهرداری این املاک را نفروشد باید بساز و بفروش باشد.» در نهایت نیز بنابر شنیده‌ها این چاپخانه به فروشگاه شهروند واگذار شد. لازم به ذکر است که هم اکنون این مکان، 5 هزار متر زمین و 730 متر زیر بنای بلااستفاده دارد که حتی در صورت تغییر کاربری آن به مجتمع تجاری هم لازم به فروش دستگاه‌های چاپ آن نیست.
>چوب حراج را بردارید!
صنعت چاپ یکی از مهم‌ترین ارکان اقتصادهای غیر نفتی است که علاوه بر تولید محصولات فرهنگی، بستری برای ارائه محصولات متنوع در سایر حوزه‌ها نیز ایجاد می‌کند و بنا به گفته بسیاری از کارشناسان حوزه چاپ و نشر موجب اشتغال زایی خیل عظیمی از مردم می‌شود از همین رو هم یازدهم شهریورماه در تقویم ملی ایران به نام روز « صنعت چاپ» ثبت شده است. حال آن که شهرداری و شورای شهر تهران، به دیواره‌های چاپخانه که امید اهالی رسانه است چوب حراج نصب کرده‌اند تا منبعی شود برای پرداخت بدهی‌های احتمالی و دستگاه‌های چاپ آن نیز قرار است به زودی به شکل قطعاتی از آهن قراضه به یک خریدار آهن آلات فروخته شود. شاید با ورود دستگاه قضائی و وزارت ارشاد طی چند روز آینده بتوان از مرگ یک صنعت جلوگیری کرد و مانع از یک پشیمانی بزرگ شد.