گران‌فروشی ۱۰۰ درصدی تایر در بازار

سرویس اقتصادی جوان آنلاین: ماه هاست که رسانه‌ها از نوسان قیمتی لاستیک سبک و سنگین سخن می‌گویند و خواستار رسیدگی وزارت صمت، انجمن تولیدکنندگان و واردکنندگان تایر به اوضاع تولید و واردات و توزیع آن هستند، اما آشفتگی‌های موجود در بازار حاکی از آن است که متولی این کالای پرمتقاضی همچنان نسبت به بازار و مصرف کنندگان بی‌تفاوت است. براساس آمار، نیاز کشور به لاستیک سنگین حدود ۵/۳ میلیون حلقه است که ۷۸۰هزار حلقه در داخل تولید و مابقی وارد می‌شود. همچنین در لاستیک سبک نیز حدود ۱۹میلیون حلقه در داخل کشور تولید می‌شود، اما آمار تولید و توزیع شفاف نیست. معاون دفتر خدمات بازرگانی وزارت صمت در گفت وگوی ویژه خبری با اشاره به اینکه ارز لاستیک‌های سبک از سال ۹۷ نیمایی بود، افزود: «ارز لاستیک‌های سنگین ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی بود، اما اخیراً به ارز نیما تبدیل شده است. از سال ۹۷ همه لاستیک‌های سنگین از طریق حواله‌ها با قیمت مصوب به دست مردم می‌رسد.»
حمید محله‌ای گفت: «متأسفانه تولیدکنندگان داخلی لاستیک‌های سنگین، همکاری لازم را ندارند و از ۷ میلیون حلقه تولید، فقط ۶۰۰ هزار لاستیک را در بازار فروختند و بقیه در بازار آزاد عرضه می‌شود. وی افزود: سامانه‌ای که وزارت صمت راه‌اندازی کرده تکمیل کننده سامانه راهداری بوده است، زیرا وزارت راه نمی‌توانست بخشی از نیاز را پشتیبانی کند. حمایت از تولید در رأس امور ماست، اما حمایت ما باید متعارف و دو طرفه و اطلاعات باید شفاف باشد.»
عدم ثبت تایر‌های یارانه‌ای در سامانه
داریوش باقرجوان، مدیرکل دفتر مسافری سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای هم گفت: «در سال ۱۳۹۷ بنا بر مشکلاتی که در شبکه توزیع لاستیک ایجاد شد، مسئولان تصمیم گرفتند سامانه‌ای را برای عرضه لاستیک سنگین جاده در نظر بگیرند و سازمان راهداری را موظف کردند در این زمینه اقدام لازم را جهت ارتباط راننده و مالک وسیله نقلیه با فروشنده انجام دهد.»


وی ادامه داد: «روال کار بر این اساس است که وزارت صمت براساس اظهار واردکنندگان و تولیدکنندگان و ثبت لاستیک در سامانه، لاستیک فروشان و انبار‌ها عمل می‌کند و سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای به هیچ وجه در این زمینه دخالتی ندارد و رانندگان براساس میزان پیمایش می‌توانند مراجعه کنند و بر آن اساس، لاستیک را تحویل بگیرند.»
باقرجوان افزود: «این سامانه در سال‌های ۹۷ و ۹۸ به خوبی وظیفه خود را انجام داده است و اکنون ۲۸۰ هزار حلقه با ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی در سامانه موجود داریم که پاسخگوی نیاز بازار نیست.»
وی با اشاره به اینکه قیمت لاستیک در حواله کاملاً مشخص است، گفت: «ناگزیر شدیم براساس میزان موجودی، محدودیت‌هایی را در سهمیه بندی قائل شویم و میزان پیمایش را به حدی بالا ببریم تا بتوانیم پاسخگوی حداقلی این نیاز‌ها باشیم.»
باقرجوان با بیان اینکه حدود ۲۵۰ تا ۳۰۰ هزار حلقه لاستیک فعلاً در این سامانه نیامده در حالی که با ارز یارانه‌ای وارد کشور شده است، اضافه کرد: «این لاستیک‌ها در گمرک موجود یا در حال ورود به کشور هستند.» وی افزود: «مجموعه ۳ میلیون و ۸۰ هزار حلقه لاستیک وارد سامانه شده است که از این تعداد، ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار حلقه در طول سال‌های ۹۷ و ۹۸ امسال حواله شده و ۲۸۰ هزار حلقه لاستیک باقیمانده در سامانه به تدریج در حال حواله شدن است.»
داود سعادتی نژاد رئیس اتحادیه فروشندگان لاستیک هم با اشاره به اینکه اختلاف قیمت لاستیک‌های سنگین در بازار آزاد و حواله زیاد است، گفت: «از سال ۹۷ برای عرضه لاستیک‌های سنگین، سامانه را طراحی کردند، اما متأسفانه این سامانه کاربرد کامل نداشته و موفق نبوده است. لاستیک‌های برند و لاستیک‌های چینی به مقدار زیاد وارد و بازار اشباع شد و پایانه‌ها نتوانستند حواله‌های برند را برای واحد‌های صنفی بدهند.»
وی ادامه داد: «واحد‌های صنفی ما در سال‌های ۹۷ و ۹۸ لاستیک‌های ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی را در انبارهایشان نگهداری کردند، اما هنوز توزیع آن‌ها را تمام نکردند و ارز نیمایی شد و اکنون لاستیک‌های با ارز نیمایی هم در انبار‌ها انباشته شده است. اکنون واحد‌های صنفی فروشندگان لاستیک به انباردار سازمان راهداری و وزارت صمت تبدیل شده‌اند.»
سعادتی نژاد اضافه کرد: «واردات لاستیک‌های چینی، بازار را اشباع کرد و، چون ارزان بود مردم سراغ این لاستیک‌ها رفتند و لاستیک‌های برند روی دست واحد‌های صنفی فروشندگان لاستیک باقی مانده است.»
تفاوت ۱۰۰ درصدی قیمت تایر پراید در بازار و کارخانه
وحید خراسانی کارشناس صنعت لاستیک نیز گفت: «در بازار لاستیک و در سایز‌های بزرگ (کامیونی، اتوبوسی و...) بیشترین وابستگی را به واردات داریم و تولید داخل در بهترین حالت حدود ۳۰ درصد از بازار را تأمین می‌کند. در سایز‌های کوچک لاستیک که مختص سواری است تولید داخل تولید بیشتری دارد و حدود ۹۰ درصد نیاز بازار را تأمین می‌کند.»
خراسانی ادامه داد: «در سایز‌های بزرگ‌تر که نیاز به واردات وجود دارد، شرایط آرام تری داریم و تفاوت قیمت در بازار و قیمت مصوب حدود ۴ درصد است، ولی در سایز‌های کوچک اختلاف قیمت بسیار بالا می‌رود؛ مثلاً لاستیک خودروی پراید اختلاف قیمت بیش از ۱۰۰ درصدی را تجربه کرده است.» وی گفت: «تولیدکنندگان به صورت شفاف در سامانه، تولید و فروش خود را اعلام نمی‌کنند.»
این کارشناس صنعت لاستیک درباره ثبت تولید آمار لاستیک در سامانه توسط تولیدکنندگان هم افزود: «براساس مصوبه ستاد تنظیم بازار، در سایز‌های سنگین و نیمه سنگین تمام تولیدکنندگان و وارد کنندگان موظف به ثبت در سامانه بودند تا به صورت حواله‌ای توزیع شود، ولی تولیدکنندگان حتی یک حلقه رینگ ۱۶ (نیمه سنگین) را در سامانه به فروش نرساندند.»
خراسانی اضافه کرد: «شرکت‌های تولیدی باید تمام تولید رینگ ۱۶ خود را در سامانه وارد می‌کردند.» وی با اشاره به اینکه در رینگ ۱۶، سال گذشته بحران داشتیم اضافه کرد: «سال گذشته این سایز لاستیک تا دو برابر قیمت در بازار خرید و فروش می‌شد و شرکت‌های تولیدکننده رینگ نیسانی، وانتی و کامیونی میزان تولید و فروش خود‌را در سامانه‌های توزیع اعلام نکردند.»
محله‌ای معاون دفتر خدمات بازرگانی وزارت صمت در ادامه این برنامه گفت: «با مجوزی که وزیر وقت صادر کرد، تولیدکنندگان مجاز شدند تا ۲۰ درصد از تولیدات خود را در جهت کمک به بخش تولیدی در سامانه ثبت نکنند، ولی هیچ وقت این کار تحقق پیدا نکرد.»
وی با اشاره به اینکه اگر فراوانی در لاستیک وجود دارد قیمت‌ها نمی‌تواند در بازار دو برابر باشد، افزود: «لاستیک سنگین که در سامانه عرضه شده تفاوت قیمت زیادی نداشتیم و در مواردی که لاستیک‌ها در سامانه ثبت شده اختلاف قیمت اندک بوده است.»