استفاده از ابزار نظارتی شرط نمایندگی
بابک نگاهداری
رئیس حوزه ریاست مجلس شورای اسلامی
مجلس شورای اسلامی در راستای انجام دو وظیفه اصلی "قانونگذاری
" و "نظارت"، براساس قانون اساسی دارای اختیارات و ابزارهایی است که به نمایندگان و مجلس امکان انجام این دو وظیفه را میدهد. ارائه طرح در راستای وظیفه قانونگذاری و تذکر، سوال، استیضاح، تحقیق و تفحص در راستای وظیفه نظارت بر اجرای قانون از اختیارات و ابزارهای نمایندگان مجلس در انجام وظایف نمایندگی است. مجلس و نماینده کارآمد، مجلس و نمایندهای است که بتواند از این ابزار به نحو شایسته و درست در جهت تصویب قوانین مورد نیاز کشور و نظارت دقیق و فعال بر اجرای قوانین بهره ببرد. تعدد طرحهای ارائه شده و فراوانی تذکر، سوال و تحقیق و تفحص هر چند میتواند شاخصی کمی برای سنجش میزان فعالیت نمایندگان باشد، اما توجه صرف و تک بعدی به شاخصهای کمی و عدم توجه به کیفیت و کارایی و منتج به نتیجه شدن این اقدامات، میتواند آفتزا و آسیب رساننده به عملکرد نمایندگان و مجلس باشد و سمت و سوی حرکت مجلس را از مسیر درست و واقعی آن دور کند.
این انگاره که نماینده و مجلسی کارآمدتر و مطلوبتر است که طرحهای بیشتری در آن ارائه شود و تذکر، سوال و تحقیق و تفحص بیشتری انجام دهد، انگاره نادرستی است که در اذهان بخشی از جامعه و برخی کارشناسان و حتی برخی از نمایندگان محترم مجلس در ادوار مختلف شکل گرفته است و موجب کاهش اثرگذاری مثبت اقدامات مجلس در وضعیت کشور شده است. بررسی آماری عملکرد مجلس دهم میتواند تصویر روشنی از وجود این انگاره نادرست و نتایج آن به ما نشان دهد. در مجلس دهم ۷۳۰ طرح و لایحه ارائه شده است که شامل ۵۰۰ طرح و ۲۳۰ لایحه بوده است. از مجموع ۷۳۰ طرح و لایحه، ۱۸۰ مورد به قانون تبدیل شده است که ۱۱۰ قانون بر اساس لوایح و ۷۰ قانون بر اساس طرحها بوده است.
