کاهش درآمد ملی در دولت روحانی هم فقر را افزایش داد و هم نابرابری را

سرویس سیاسی جوان آنلاین: حجت‌الاسلام غلامرضا مصباحی‌مقدم عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و سخنگوی جامعه روحانیت مبارز است که سابقه سه دوره نمایندگی مجلس شورای اسلامی را در کارنامه خود دارد. وی که اقتصاددان است و در دانشگاه امام صادق (ع) به تدریس این رشته اشتغال دارد در بخشی از گفت‌وگوی تفصیلی خود با خبرگزاری تسنیم، می‌گوید: بی‌اعتمادی گسترده در سطح جامعه نسبت به دولتمردان می‌تواند در انتخابات سال آینده هم تاثیر خودش را بگذارد و آنچه می‌تواند تغییر و تحول ایجاد کند، تحول مثبت اقتصادی ا‌ست. مشروح این گفتگو را می‌خوانید.
با توجه به اینکه در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ قرار داریم، به نظر شما مشکلات اصلی و اساسی کشور که در انتخابات آینده تاثیرگذار خواهد بود، چیست و فکر می‌کنید کاندیدا‌ها سال آینده برای اینکه بتوانند اقبال مردم را به دست بیاورند و هم بتوانند آن‌ها را در رأس برنامه‌هایشان قرار بدهند، روی چه مسائلی تمرکز می‌کنند؟
مسائلی که در حال حاضر از اهمیت فوق‌العاده‌ای در کشور برخوردارند، نخست شرایط اقتصادی و مشکلاتی است که عامه مردم ما از آن رنج می‌برند که هم عامل داخلی و هم عامل خارجی دارد. مسئله دیگر موضوع کاهش اعتماد عمومی به دولتمردان است و همچنین تحریم‌های شدیدی که امریکا علیه ما اِعمال کرده، از دیگر مسائل حائز اهمیت کنونی است.
مهم‌ترین مشکل داخلی ما برای انتخابات آینده، مسئله بی‌اعتمادی گسترده در سطح جامعه نسبت به دولتمردان است، این بی‌اعتمادی اثر خودش را در انتخابات خواهد گذاشت و اگر تا زمان انتخابات تحول مثبتی در ابعاد اقتصادی کشور رخ ندهد، احتمال دارد که شاهد مشارکت باشکوه و بالای مردم در انتخابات نباشیم، البته انتخابات ریاست‌جمهوری از انتخابات مجلس متفاوت است و تعداد بیشتری از مردم در انتخابات ریاست‌جمهوری مشارکت می‌کنند که این موضوع تا حدی هم به این برمی‌گردد که جریان‌های سیاسی چگونه عمل کنند و واکنش نشان دهند؛ اینکه آیا جریان‌های سیاسی خصوصاً دو جریان سیاسی بزرگ کشور، در مردم برای اقبال در انتخابات، شور ایجاد می‌کنند یا خیر؟


اما در مورد اینکه کاندیدا‌ها با توجه به شرایط حاضر چه وعده‌هایی خواهند داد، نمی‌توانم خیلی روشن بگویم، چون هر کاندیدایی ممکن است اید‌ه‌های مختلفی داشته باشد، اما باید به این نکته توجه کرد که با دست‌فرمانی که کشور طی این سی و چند سال بعد از دفاع مقدس اداره شده است، نمی‌شود از این به بعد هم کشور را اداره کرد. طی این سال‌ها ما همواره تورم دورقمی داشته‌ایم، همواره دچار کسری بودجه‌های بزرگ بوده‌ایم و همواره بیکاری دورقمی داشته‌ایم. علاوه بر این مسائل، اتفاق دیگری که رخ داده است، افزایش شکاف ثروت و فقر است، به عبارت دیگر یک عده خیلی ثروتمند و یک عده بسیار گسترده فقیرتر شده‌اند، به طوری که برای تأمین حداقل‌های معیشت‌شان دارند دست و پنجه نرم می‌کنند و واقعاً به سختی زندگی را می‌گذرانند. در حال حاضر هم که دچار تحریم‌های شدید و مشکلات اقتصادی ناشی از کاهش فروش نفت شده‌ایم، می‌بینیم به جای اینکه به ظرفیت‌های داخلی توجه شود و دولت از ظرفیت‌های داخلی استفاده کند و سرمایه‌گذاری در این قسمت صورت بگیرد، باز هم نوعی رویکرد حل مشکل از سوی خارج را دنبال می‌کند و نتیجه آن این شده که با خروج امریکا از برجام، برنامه‌ها و ایده‌ها به شکست انجامید و فرصت‌ها از دست رفت و آن کاری که باید انجام شود، انجام نشد. حالا هم در این مخمصه گرفتار شده‌ایم. در واقع می‌توانستیم کاری کنیم که در این مخمصه نیفتیم و ملت راحت‌تر این دوران سختی و شدت را پشت سر بگذارند.
بنده معتقدم اکنون برای دوره بعد ریاست‌جمهوری کسی باید روی کار بیاید که نگاه او نگاهِ مستقل ملی باشد نه نگاه وابستگی به سرمایه‌گذاری خارجی که هیچ‌گاه محقق نشده و نمی‌شود، چراکه اصولاً کشور‌ها با اقتصاد ضعیف تعامل خوبی ندارند، مگر اینکه با استفاده از ظرفیت‌های داخلی، اقتصادمان را قوی کنیم تا دیگران برای سرمایه‌گذاری در کشور ما اقبال کنند، لذا مشکلات باید به این شکل حل شود که ابتدا ظرفیت‌های داخلی اقتصاد ایران فعال شود. ۸۰ درصد اقتصاد ایران در داخل است و ۸۰ درصد هم اهمیت کمی ندارد! پس باید از این ظرفیت استفاده و مصرف‌ها به ویژه مصرف انرژی بهینه شود و صرفه‌جویی جدی صورت بگیرد تا در کنار سایر صادرات‌ها، صادرات انرژی، فرآورده‌های انرژی، گاز و پتروشیمی را بیشتر از این داشته باشیم. اگر این اتفاق بیفتد، اقتصاد ایران جان تازه‌ای پیدا می‌کند و موجب می‌شود که مشکلات آن هم در کوتاه‌مدت بهتر حل شود و کسری بودجه بزرگ نداشته باشیم و به دنبال آن هم تورم دورقمی را نخواهیم داشت.
با توجه به اینکه آبان ماه انتخابات ریاست‌جمهوری امریکا و خردادماه سال آینده انتخابات ما برگزار می‌شود، انتخابات آبان ماه امریکا چقدر روی انتخابات خردادماه ما تاثیر می‌گذارد؟
من تصور می‌کنم فعالان سیاسی کشور نباید به انتخابات امریکا دل ببندند. نتیجه انتخابات در امریکا هر چه باشد، نباید روی آن خیلی حساب باز کرد، چون تفاوت سیاست در امریکا بین دو جریان دموکرات و جمهوریخواه نیست، تفاوت روش در اِعمال این سیاست‌ها وجود دارد، روش یکی جنگ‌طلبانه و خشن و روش دیگری نرم است، بنابراین هر دو جریان سیاسی امریکا یک هدف را دنبال می‌کنند. از این جهت کاندیدا‌های ریاست‌جمهوری و کسانی که می‌خواهند وارد عرصه انتخابات شوند، نباید به این دل ببندند که چه شرایطی در انتخابات امریکا پدید می‌آید، باید گفت یا بد می‌شود یا بدتر، چیز دیگری نیست.
در شرایطی که ما در آن به سر می‌بریم، بهترین راه برای خروج از تنگنا‌ها و سختی‌ها نخست تقویت روابط با همسایگان است و این اولویت دارد، در وهله دوم هم تقویت روابط با قدرت‌هایی مثل چین، هند و روسیه است که تاکنون با ما مناسبات و رفتار بهتری داشته‌اند و برای پیمان‌های بلندمدت اعلام آمادگی کرده‌اند، لذا این ظرفیت‌ها، ظرفیت‌های ممکنی هستند که می‌شود از آن‌ها استفاده کرد. حتماً باید نوعی جدیت و پیگیری در دولت آینده نسبت به پیمان‌های همکاری بین ایران و چین و ایران و روسیه وجود داشته باشد تا یک منفذی برای معاملات بین‌المللی ما به وجود آید. متأسفانه طی دوران هفت ساله این دولت رقم درآمد ملی ما، اگر معادل‌سازی کنیم از ۴۰۰ میلیارد دلار به ۱۶۵ میلیارد دلار رسیده است و این خیلی وحشتناک است! این منشأ فقر مردم و توزیع آن هم ناعادلانه‌تر شده است. شما می‌بینید دهک‌های ثروتمند، ثروت‌شان به شدت مضاعف شده و دهک‌هایی که متوسط به پایین هستند و حتی متوسط‌ها، دچار وخامت وضعیت شده‌اند و این قابل قبول نیست. عامل و علت آن هم روشن است، علت آن تورم است و تورم توزیع درآمد را غیرعادلانه می‌کند و موجب می‌شود منابع ثروت به جایی که باید به کار گرفته و سرمایه‌گذاری شود، نرود و در بخش غیرمولد به کار گرفته شود و این کارکرد‌های تورم است.
ملتی که دچار فقر و فلاکت است، ظرفیت توسعه‌یافتگی را نمی‌تواند پیدا کند، انسان‌های توسعه‌یافته توسعه را رقم می‌زنند، انسانِ دچار فقر و فلاکت و بیماری و گرفتاری ذهنی نمی‌تواند توسعه را رقم بزند، بنابراین باید توسعه همراه با عدالت مبنا قرار گیرد.