روزنامه خراسان

سنگ‌های‌ پیش پای‌معادن

بنا بر اذعان متولیان حوزه صنعت ومعدن استان، 482 معدن استان به دلیل نبود بهره‌بردار و مشکلاتی مانند نبود بازار ، هزینه‌های بالای ماشین‌آلات فرسوده و حضور دلالان مواد معدنی، راکد و غیرفعال‌اند. به گزارش خراسان رضوی، ذخایر و ظرفیت معادن استان با توجه به این که از 67 ماده معدنی شناسایی‌شده، 46 ماده از معادن استان استخراج می‌شود بیانگر آن است که استان خراسان رضوی علاوه بر ظرفیت‌هایی مانند زائرپذیری و اقتصاد کشاورزی، در حوزه منابع خدادادی یکی از قطب‌های اصلی کشور است. وجود معادن سنگ‌آهن و دیگر فلزات از یک‌سو و ظرفیت‌های بالای معادن استان در تولید مصالح ساختمانی این حقیقت انکارناپذیر را بازگو می‌کند که در شرایط کنونی که تقریباً تمام حوزه‌های اقتصادی کشور و استان با مشکل مواجه شده‌اند، معدن می‌تواند موتور محرک اقتصاد استان باشد.  بااین‌حال بر اساس گزارشی که سازمان صمت استان در اختیار تحریریه خراسان رضوی قرار داده است، هم اکنون 906 معدن در پهنه‌ای به مساحت 5453  کیلومترمربع در حال بهره‌برداری از ذخایر زیرزمینی استان هستند. همان طور که  در نقشه شماره یک ملاحظه می کنید بیشترین معادن استان در شهرستان مشهد مستقر شده و تعداد آن‌ها 164 معدن است و بیشتر این معادن که  روباز هستند در حوزه مصالح ساختمانی فعالیت می‌کنند. دومین پهنه دارای تعداد زیاد معادن، شهرستان سبزوار است که 111 معدن در این شهرستان فعالیت می‌کنند. شهرستان‌های چناران، نیشابور، فریمان و تربت‌حیدریه در رده‌های بعدی تعداد معدن در استان هستند. شهرستان‌های شمال و شمال شرقی مانند سرخس، کلات، درگز و قوچان نیز تعدادی معدن در استان دارند. 82 معدن استان غیرفعال‌اند بر اساس داده‌های سازمان صمت استان، هم اکنون 82 معدن استان از مجموع 906 معدنی که از ذخایر زیرزمینی استان بهره‌برداری می‌کنند غیرفعال هستند که شامل 10 درصد کل تعداد معادن استان می شوند. پهنه این معادن غیرفعال استان 7/475کیلومترمربع است که حدود 9 درصد پهنه معدنی استان را دربر می‌گیرد.بیشترین معادن غیرفعال استان در شهرستان سبزوار مستقر هستند. درواقع 80 کیلومترمربع  از پهنه 794 کیلومترمربعی معادن شهرستان سبزوار غیرفعال هستند. شهرستان مشهد نیز 12 معدن غیرفعال دارد و شهرستان‌های بجستان و گناباد در رده‌های بعدی قرار دارند. مدیر یکی از معادن غیرفعال در شهرستان سبزوار در گفت وگو با خراسان رضوی می‌گوید: معدن ما به دلیل سنگ‌اندازی‌های منابع طبیعی اکنون غیرفعال است. ما نمی‌دانیم متولی حوزه معدن سازمان صمت است یا منابع طبیعی؟ درحالی‌که معدن ما پروانه بهره‌برداری دارد اما منابع طبیعی اعلام می‌کند باید در یک سین کار فعالیت کنیم اما این کار شدنی نیست و برداشت کرومیت و منگنز در یک سین کار قرار نمی‌گیرند. این معدن کار می‌افزاید: سازمان صمت هم هیچ کاری برای ما نمی‌کند و سالانه بیش از 100 میلیون حق و حقوق دولتی برای ما تعیین می‌کنند ولی قدمی برای ما برنمی‌دارند. مثلاً امسال که حتی یک کیلوگرم از معدن برداشت نکرده‌ایم باید حدود 120 میلیون تومان حق و حقوق دولتی پرداخت کنیم و اگر این کار را نکنیم سلب صلاحیت می‌شویم و پروانه ما ابطال می‌شود. معدن کاران چه می‌گویند؟ معدن کار دیگری که در شهرستان نیشابور، معدنش به دلیل مشکلات و اختلافات مدیریتی بیش از هفت سال غیرفعال شده است به خراسان رضوی می‌گوید: معدن ما از سال 92 به دلیل مشکلات حقوقی غیرفعال است و ما درگیر دادگاه هستیم و نمی‌توانیم از معدن برداشت کنیم. وی می‌افزاید: در شرایطی که هیچ درآمدی از این معدن ندارم باید حق و حقوق دولتی را پرداخت کنم. بعضی سال‌ها تا 15 میلیون تومان حق و حقوق دولتی از بنده دریافت می‌کنند. یکی از معدن کاران شهرستان باخرز که اکنون معدنش غیرفعال است درباره مشکلات معدن خود به خراسان رضوی می‌گوید: اکنون بیشتر معادن به خاطر مسائل پیش‌آمده در حوزه صادرات کم‌کار شده‌اند، ماده معدنی باریت که بیشتر کاربردش در حوزه نفت و چاه‌های نفتی است به دلیل مشکلات فعلی صادرات نفت متقاضی کمتری دارد و ما هم با مشکل روبه رو شده‌ایم. این معدن کار باخرزی می‌افزاید: در شرایطی که ما درآمدی از معدن نداریم و کرایه‌های ماشین‌آلات افزایش زیادی داشته است، دولت هم حق و حقوق خود را افزایش داده و حمایتی از ما نمی‌شود. البته سال گذشته معدن فعال بوده است اما بعد از شیوع ویروس کرونا به دلیل افزایش هزینه‌ها معدن غیرفعال شده است. معدن و دلالی! اما معدن کار گنابادی وجود دلالان و واسطه‌ها در حوزه معدن را دلیل غیرفعال شدن معدن خود می‌داند و به خراسان رضوی می‌گوید: در معدن ما خاک نسوز تولید می شود، برداشت انجام می‌شود و انبار  شده اما فروش نداریم دلیلش هم وجود دلالان است. وی می‌افزاید: فروش خاک نسوز در دست مافیاست و این افراد مسئولان آزمایشگاه‌های تایید کننده محصولات را هم می خرند. چند سال پیش بنده تاییدیه ماده معدنی استخراجی خود را گرفتم اما کارخانه طرف قرارداد 20 درصد سهم فروش و مبالغی دیگر را درخواست کرد. معدن کار گنابادی می‌گوید: به دلیل حضور همین دلال‌ها و مافیا خاک بدون کیفیت در کارخانه‌ها به فروش می‌رسد اما خاک استخراج‌شده ما که کیفیت خوبی دارد خریدار ندارد. دولت هم تنها حقوق دولتی خود را از ما دریافت می‌کند و تفاوتی نمی‌کند معدن کار فروش داشته باشد یا خیر. یکی از معدن کاران مشهدی که بر اساس گزارش سازمان صمت، معدنش جزو معادن غیرفعال استان است در گفت وگو با خراسان رضوی درباره مشکلات معدن خود می‌گوید: معدن ما به‌طور کامل غیرفعال نیست اما به دلیل مشکلاتی ازجمله اختلاف با بومیان ساکن اطراف معدن و رکود در بازار فروش سنگ گرانیت، کار ما نیمه فعال‌شده است 400 مزایده معدنی در انتظار پاسخ منابع طبیعی رئیس خانه معدن استان نیز با تایید گلایه معدن کاران، به خراسان رضوی می‌گوید: یکی از مشکلات عمده حوزه معدن استان اکنون بحث پاسخ گو نبودن برخی دستگاه‌ها به استعلام‌هاست که اصلی‌ترین مشکل منابع طبیعی است. طبق آن چه که بنده شنیدم حدود 400 محدوده به دلیل پاسخ گو نبودن منابع طبیعی به استعلام‌ها بلاتکلیف هستند و قابل احیا نیستند. مشکل این جاست که منابع طبیعی قوانین مربوط به خودش را اجرا می‌کند و صنعت و معدن هم قوانین خودش را.  نازپرور درباره گلایه‌های مطرح‌شده از سوی معدن کاران نیز می‌گوید: ما به معدن کاران اعلام کردیم مشکلات شان را به خانه معدن اعلام کنند تا پیگیری‌های لازم انجام شود. اگر معدن کار نتواند تولیدش را بفروشد مقصر خودش است، برخی معدن کاران قوانین را نمی‌دانند مثلاً درباره حق‌وحقوق دولتی اگر درآمدهای معدن به دلایل مشخص مانند حکم قضایی خلع شوند، پرداخت حقوق دولتی معنی نخواهد داشت. علاوه بر این معدن کاران امروز گرفتار افزایش بی‌ضابطه کرایه حمل‌ هستند که کسی بر این موضوع نظارت نمی‌کند. فرسودگی ماشین‌آلات معدنی رئیس خانه معدن استان ادامه می‌دهد: یکی دیگر از مشکلات حوزه معدن فرسودگی ماشین‌آلات است. الآن معدن کاران ما هزینه‌های زیادی را برای تعمیر ماشین‌آلات فرسوده خود متحمل می‌شوندو باید دولت اجازه دهد ماشین‌آلات جدید موردنیاز معدن کاران وارد شود. در شرایطی که حدود 85 درصد سرمایه‌گذاری انجام‌شده در حوزه صنعت و معدن استان در سال 98 مربوط به صنایع معدنی بوده است باید پیگیری و توجه بیشتری به این حوزه وجود داشته باشد. سرپرست امور معادن و صنایع معدنی سازمان صمت استان نیز در گفت وگو با خراسان رضوی با تایید غیرفعال بودن 82 معدن در استان درباره عمده‌ترین دلایل غیرفعال بودن این معادن می‌گوید: بخش بزرگی از  پروانه‌های بهره‌برداری صادرشده در حوزه صنایع معدنی استان مربوط به حوزه مصالح ساختمانی و سنگ لاشه است که در شرایط کنونی همه آن‌ها نمی‌توانند فعالیت کنند و غیرفعال هستند اما معادن مربوط به سنگ‌آهن کاملاً فعال‌اند. محمد توکلی می‌افزاید: برخی از معادن استان هم مانند معادن کرومیت تحت تأثیر قیمت ماشین‌آلات و هزینه‌های مربوط به آن غیرفعال شده‌اند. طی یک سال اخیر قیمت ماشین‌آلات حوزه معدن تا 80 درصد افزایش یافته است، علاوه بر این هزینه کار این ماشین‌آلات مثلاً در پایان سال گذشته 85 هزار تومان بوده اما امروز به 350 هزار تومان رسیده است و معدن کار ما توان پرداخت این هزینه‌ها را ندارد. چرا ماشین‌آلات وارد نمی‌شود؟ وی ادامه می‌دهد: در پایان سال گذشته بخشنامه‌ای از وزارت صمت ابلاغ شد که فعلاً برای ارسال درخواست واردات ماشین‌آلات به تهران اقدام نشود و قرار است طی یک ماه این اختیار به استان‌ها تفویض شود و الآن شش ماه گذشته و هنوز بخشنامه‌ای دراین‌باره به استان‌ها ابلاغ نشده است. اما یک حقیقت هم وجود دارد که اگر ما بخواهیم همه معادن را برای واردات ماشین‌آلات معدنی معرفی کنیم مسبوق به سابقه است که برخی از این وضعیت سوءاستفاده می‌کنند و واردات را جای دیگر به کار می‌گیرند به همین دلیل فعلاً فقط معادن معتبر بزرگ را معرفی می‌کنیم. متولی امور معادن سازمان صمت استان، درباره پرداخت حق و حقوق دولتی معادن غیرفعال نیز می‌گوید: طبق قانون معدن چه فعالیت داشته باشد چه نداشته باشد باید حق و حقوق دولتی را پرداخت کند.این کار ازنظر بنده بد نیست زیرا اگر دولت معدن کار را مجبور نکند حق‌وحقوق پرداخت کند با  این فکر که مالک معدن است هیچ فعالیتی انجام نمی‌دهد درحالی‌که معدن باید فعال باشد و برای کشور ثروت آفرینی کند. مبلغ حقوق دولتی در نهایت 10 درصد فروش معادن است و ‌یک اهرم فشار است تا معادن فعال باشند که اگر نبود وضعیت معادن اسفناک می‌شد. البته سلب صلاحیت معادن هم یکی دیگر از اهرم‌هاست. اگر بهره‌بردار مقصر نباشد ما کمک می‌کنیم اما در بسیاری از موارد ایراد از خود بهره‌بردار است. متأسفانه در برخی موارد بهره‌بردار نمی‌خواهد کار کند و آن را هم واگذار نمی‌کند. قفل منابع طبیعی بر مزایده 400 معدن استان سرپرست معاونت امور معادن سازمان صمت استان درباره مشکل  پاسخ گو نبودن منابع طبیعی به استعلام‌ها و معطلی 400 معدن آماده مزایده می‌گوید: منابع طبیعی به استعلام‌ها پاسخ منفی می‌دهد، امروز ما 400 معدن آماده مزایده داریم  اما اکثر آن‌ها پاسخ منفی می‌گیرند درحالی‌که این معادن قبلاً پروانه بهره‌برداری گرفته‌اند و لزومی نداشته از منابع طبیعی استعلام گرفته شود. حالا یک تفاهم‌نامه‌ای امضا و گفته‌شده یک استعلام از منابع طبیعی هم گرفته شود اما همه استعلام‌ها پاسخ منفی می‌گیرند. 400تا نه، 10تا! اما مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان به‌طورکلی منکر قضیه 400 معدن می‌شود و در گفت وگو با خراسان می‌گوید: 400 معدن نیست و کلاً به 10 مورد هم نمی‌رسد که در جلسه اخیر تعیین تکلیف شدند. این 400 مورد که همه مشکل ندارند، 95 درصد استعلام‌هایی که از ما می‌شود پاسخ «مثبت» می‌گیرند و تنها 5 درصد در مناطق مشکل‌دار قرار می‌گیرند. از سویی اگر قرار بود همه استعلام‌ها مثبت باشد که به استعلام نیازی نبود. علیرضا صحرایی می‌افزاید: مشکل این جاست که مثلاً در مزایده یک‌باره 200 معدن را استعلام می‌کنند، پاسخ گویی به 200 استعلام زمان‌برتر خواهد بود. اگر هم بحث مزایده 400 معدن مطرح است به این معنی نیست که 400 معدن جواب منفی گرفته‌اند، 10 مورد مشکل داشتند که در جلسه اخیر آن‌ها را مطرح کردند و ما به 90 درصد استعلام‌ها پاسخ مثبت داده‌ایم. امکان ندارد 400 معدن مشکل داشته باشند، مگر کل معادن استان چه تعداد است که 400 مورد آن مشکل داشته باشند؟ 400 معدن راکد هستند مدیرکل امور اقتصادی استانداری جزئیات بیشتری از پرونده 400 معدن مذکور را بیان می‌کند و به خراسان رضوی می‌گوید: 400 معدن مورداشاره هم پروانه بهره‌برداری و هم پروانه اکتشاف دارند که اکنون به‌نوعی «راکد» هستند البته از گذشته این‌ها راکد بوده‌اند و برای راه‌اندازی مجددشان آن‌ها را برای مزایده معرفی کرده‌اند. اشرفی می‌افزاید: از مجموع 400 معدن، 280 معدن در پهنه مطالعاتی معادن استان در مناطقی مانند بردسکن و  سنگان خواف قرار دارند که توسط شرکت ایمیدرو در حال انجام است، این معادن را بر اساس  قانون نمی‌توان به مزایده گذاشت. از 120 معدن باقی‌مانده که شرایط مزایده را داشتند، اداره کل منابع طبیعی به 16 مورد پاسخ مثبت و تأییدیه داده است و بقیه نیز در حال بررسی هستند. اگر اختلافی در نحوه تایید یا رد وضعیت معادن بین سازمان صمت و منابع طبیعی وجود داشته باشد در کمیسیون ماده 24 مکرر معادن موردبررسی و صدور رأی قرار خواهد گرفت. 482 معدن استان راکد و غیر فعال هستند سرپرست معاونت امور معادن سازمان صمت استان با تایید سخنان مدیرکل امور اقتصادی استانداری، برای شفاف‌سازی وضعیت 400 معدن به خراسان رضوی می‌گوید: 400 معدن مذکور درواقع معادن « فاقد بهره‌بردار» هستند. یعنی این معادن اگرچه پروانه اکتشاف و بهره‌برداری‌ دارند اما اکنون یا به دلیل تخلفات سلب صلاحیت شده‌اند یا برداشتی نداشته و فاقد بهره‌بردار هستند به همین دلیل آن‌ها را به مزایده گذاشته‌ایم. توکلی می‌افزاید: این 400 معدن علاوه بر 906 معدن فعال و دارای بهره‌برداری‌اند که بخشی از آن‌ها در محدوده پهنه مطالعاتی قرارگرفته‌اند. از سویی 82 معدن غیرفعال معادنی هستند که بهره‌بردار دارند ولی به دلیل مشکلاتی که قبلاً ذکر شد فعلاً غیرفعال شده‌اند.  بدین ترتیب هم اکنون 482 معدن استان یا به دلیل فقدان بهره‌بردار راکد شده‌اند یا به دلیل مشکلاتی مانند نبود بازار، افزایش هزینه‌ها و امثال آن غیرفعال شده‌اند.
لینک منبع خبر
سایر اخبار این روزنامه
سنگ‌های‌ پیش پای‌معادن موتور سیکلت سرقتی فقط ۲۰۰ هزارتومان! جزئیات طرح مجلس برای حمایت معیشتی از مردم شوی تکراری برای فرار از افتضاح ماشه راه های پیشگیری از افتادن سالمندان دفاع مقدس از ابتدا تا انتهاعقلانی ترین حرکت ملت خط قرمز نقدینگی کجاست؟ احداث 7 گرمخانه تا‌پایان‌آبان در مدرسه شوهران چه خبر است؟ تعرفه مشاوران املاک تغییر می کند مردی که 35 سال نخوابیده است! ‌«بی عدالتی‌آموزشی»درکنکور مراکز‌استان‌ها‌ ۸۳ درصد، شهرستا ن ها 17 درصد!