آمريكا از شرايط دوازده گانه قبلي دست برنداشته است

آرمان ملي - عليرضا پورحسين: وزيــر امــور خارجـه کــشورمــان در جديدترين صــحبت‌هاي خـود در خــصوص تنش‌ها ميان ايران و ايالات‌متحده عنوان کرد که در برجام همه چيز به نفع ايران يا به نفع آمريکا نبوده است. رئيس‌جمهور آمريکا آنچه مي‌خواهد را در اختيار دارد و اگر مي‌خواهد آن را توافق ترامپ بنامد، اين کار را انجام دهد اما اين بهترين توافقي است که مي‌توان به آن دست پيدا کرد. ايران مي‌خواهد که اين توافق پابرجا بماند و تنها خواستار منافع تعهدشده در قبال ايران در اين توافق است که پيش از اين بر سر آن مذاکره شده است و ديگر قابل مذاکره نيست. او همچنين با اشاره به تعلل کشورهاي اروپايي در عمل به تعهداتشان در زمينه برآورده کردن منافع ايران از اين توافق و کاهش تاثير تحريم‌هاي آمريکا پس از خروجش از اين توافق در سال 2018 شرح داد که ايران در پي اين وضع طبق مکانيسم‌هاي محفوظ در برجام برخي تعهدات داوطلبانه‌اش در برجام را کاهش داد، اما طبق گفته او اقدامات اخير شوراي امنيت ثابت کرده که برجام هنوز زنده است. مقوله زنده بودن برجام همان چيزي است که در داخل کشور سبب شده است تا اما و اگرهاي زيادي در خصوص ادامه روابط با آمريکا ايجاد شود اما همان گروه که در اين خصوص شائبه ايجاد مي‌کنند نيز در رفتاري مشابه ترامپ به‌دنبال توافقي به نام خود هستند و اين موارد در اين روزها به نظر مي‌رسد مذاکره ميان ايران و آمريکا را وارد مرحله جديدي از خود کرده است. در راستاي بررسي اين مسائل «آرمان ملي» گفت‌وگويي با علي‌اصغر زرگر، کارشناس مسائل بين‌الملل داشته است که در ادامه مي‌خوانيد.
مذاکره ايران و ايالات‌متحده در اين برهه زماني تا چه ميزان از دسترس خارج شده است؟
دنياي ديپلماسي دنياي غيرممکن‌ها نيست و هر اتفاقي ممکن است در آن رقم بخورد و بيشتر آن را با دنياي ممکن‌ها شناخته‌ايم. با توجه به عملکرد ايالات‌متحده و خارج شدن آنها از برجام از يک‌سو و ايجاد تنش عليه ايران در منطقه از سوي ديگر نشان‌دهنده اين است که امروز اندکي از فضاي آرامش فاصله گرفته‌ايم. آمريکا همچنان شرايط 12گانه خود را کنار نگذاشته است و همواره حول محور موشک‌هاي بالستيک ايران نيز تنش‌آفريني مي‌کنند در صورتي که صرفا يک ابزار دفاعي براي کشور هستند. من معتقد هستم امروزه طرفين به مذاکره نياز دارند. ترامپ براي اينکه گليم خود را از باتلاقي که در آن گرفتار شده است به مذاکره نياز دارد حتي اگر آنچه تصور مي‌کند نباشد. مذاکره يک نماينده غير بلندپايه از طرفين در عمان يا در يکي از سازمان‌هاي بين‌المللي ممکن است به نوعي از مذاکره تبديل شود زيرا ايران نيز مشکلات اقتصادي زيادي دارد و به نحوي به يک روزنه براي بهبود وضعيت خود نياز دارد.
بـرخي بر اين باور بودند در مهرماه ميان ايران و آمريکا تنش جدي رخ خواهد داد، آيا اين احتمال همچنان وجود دارد؟


آمريکا به‌دنبال يک تنش کوچک با ايران است. براي مثال کشتي‌هاي بازي را مورد تفتيش قرار دهد و حتي دستور ايست به آنها دهد تا از عدم وجود سلاح مطمئن شوند. به‌طور کلي اين موضوع مطرح است که واشنگتن به سبب بالا بردن اعتبار رئيس‌جمهورش در آستانه انتخابات خواستار ايجاد تنش با ايران است تا اين بهانه را مطرح کنند که به سبب افزايش تنش‌ها در خاورميانه ترامپ بايد بار ديگر براي رياست‌جمهوري انتخاب شود. اگر آمريکا اين گزينه را انتخاب کند به درگيري‌هايي هر چند محدود خواهد انجاميد. در آن سو ايران نيز دست بسته نخواهد بود و مي‌تواند براي کشتي‌هايي که با پرچم آمريکا در آبراه‌هاي بين‌المللي حرکت مي‌کنند مشکل‌ساز شوند و آنها را مورد تفتيش قرار دهد. اطرافيان ترامپ به‌ويژه مايک پمپئو به دنبال متشنج کردن اوضاع هستند. همانطور که به‌طور غيرقانوني به خود اجازه مي‌دهند که با وجود مخالفت‌هاي بين‌المللي دست به اقدامات يکجانبه عليه ايران بزنند اين حق را به خود مي‌دهند که دست به اقداماتي در آب‌هاي بين‌المللي بزنند. هدف آنها هم چيزي جز تهيه خوراک براي انتخابات رياست‌جمهوري نيست. سناريوي ديگري که وجود دارد اين است که آمريکايي ممکن است مساله ايران را به صورت دلخواه به فصل هفتم منشور سازمان ملل متحد ببرند و ادعاهاي کذب درخصوص به خطر افتادن صلح و امنيت بين‌المللي را مطرح کنند و بگويند ما اين حق را داريم که درياهاي آزاد براي ايران مانع‌تراشي کنند.
اروپا در ايــن ميــان چـگونه مي‌تواند نقش‌آفريني کند؟
تــا بــه ايــن لحظه که با سياست‌هاي يکجانبه‌گرايانه آمريکا مخالفت کرده‌اند و به دنبال حفظ توافق هسته‌اي هستند. آنها به دنبال نابودي برجام نيستند. جمهوري اسلامي ايران با خروج از برجام قادر به پيشبرد اهداف خود نيست. از طرفي بايد در نظر داشته باشيم که اروپا مواضعي نزديک به ايران دارد. با توجه به مشکلات اقتصادي آنها و بحران کرونا در قاره اروپا، آنها رفع تحريم‌هاي ايران و فروش نفت کشورمان را فرصت خوبي براي تجارت تلقي مي‌کنند. از همه مهم‌تر اينکه جايگاه ايران در منطقه استراتژيک است و همين مساله اهميت موضوع را دوچندان مي‌کند، چراکه به‌هيچ‌وجه نمي‌توان ايران را از معادلات کنار گذاشت. براي ايجاد صلح در منطقه در هر کشوري که باشد ايران به‌عنوان بازيگري مهم و حياتي نقش‌آفريني مي‌کند و مي‌تواند زمينه‌هاي همکاري بيشتر ايران با کشورهاي اروپايي را پديد آورد. کشورهاي اروپا به‌خوبي به اين موضوع واقف هستند که ايران بيشتر ميل به همکاري با آنان دارد. آمريکا همچنان شرايط 12گانه خود را کنار نگذاشته است.