هزارتوی بحران در قره باغ

خادم-شعله های آتش جنگ در قره باغ در حال زبانه کشیدن است.سربازان ارتش آذربایجان و ارمنستان به همراه نیروهای داوطلب‌، در حالی به منطقه مورد مناقشه قره‌باغ-ناگورنو اعزام می‌شوند که تعداد قابل توجهی از آن ها هنگام نبرد خونین سه دهه پیش هنوز به دنیا نیامده بودند. آتش نبرد جدید در حالی زبانه می کشد که دو کشور همدیگر را به برافروزی این آتش متهم می کنند.  ارمنستان و آذربایجان، از سال‌ها پیش بر سر منطقه قره‌‌باغ کوهستانی با هم اختلاف دارند. این منطقه با اکثریت ارمنی به‌طور رسمی بخشی از خاک جمهوری آذربایجان است اما از زمان پایان جنگ در سال ۱۹۹۴ در کنترل ارمنستان قرار دارد. الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور آذربایجان اعلام کرده: «اجازه پایمال شدن خون شهدایمان را نخواهیم داد. خودروهای نظامی متعلق به ارتش ارمنستان را منهدم کردیم. ما از خاک خود دفاع می‌کنیم و قره‌باغ متعلق به آذربایجان است.» رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه نیز با موضع گیری در خصوص درگیری‌های جدید میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان گفت: «ترکیه به ایستادن در کنار برادران آذربایجانی با تمام امکانات خود ادامه می‌دهد. فقط با عقب‌نشینی فوری ارمنستان از مناطق اشغال شده آذربایجان است که منطقه روی صلح و ثبات را خواهد دید.» این سخنان در حالی بود که سفیر ارمنستان در روسیه دیروز (دوشنبه) گفت ،ترکیه حدود چهار هزار نیرو از شمال سوریه برای جنگ در منطقه به آذربایجان فرستاده است. وزارت خارجه ارمنستان در بیانیه‌ای گفت: کارشناسان نظامی ترکیه «دوشادوش» نیروهای جمهوری آذربایجان می‌جنگند و «از سلاح‌های ترکیه، از جمله هواپیماهای بدون سرنشین و هواپیماهای جنگی نیز استفاده می‌کنند.» جمهوری آذربایجان اما این ادعاها را رد کرده است. به گزارش الجزیره حکمت قاضی‌اف، یکی از دستیاران الهام علی‌اف رئیس جمهوری آذربایجان گفته است: «این شایعه یک تحریک دیگر از سوی طرف ارمنی و مزخرف محض است.» آذربایجان در سال‌های اخیر به لطف درآمد نفت ارتش خود را تقویت کرده و تحت حمایت ترکیه قرار دارد. در مقابل، ارمنستان که کشوری کم درآمدتر است عضو یک پیمان امنیت منطقه‌ای موسوم به «سازمان پیمان امنیت جمعی» است که رهبری آن را مسکو برعهده دارد. روسیه دارای یک پایگاه نظامی در خاک ارمنستان است. مسکو به هر دو کشور اسلحه می‌فروشد و در عین حال نقش میانجی را بازی می‌کند. درگیری ها در حالی ادامه دارد که وزارت دفاع ارمنستان اعلام کرده از آغاز درگیری با جمهوری آذربایجان در منطقه «قره باغ کوهستانی»، ۳۰ سرباز این کشور کشته و نزدیک به 200 تن زخمی شده اند. در مقابل ، وزارت دفاع آذربایجان از کشته شدن شش نیروی خود و زخمی شدن ۲۶ تن خبر داده است. به گزارش خبرگزاری اینترفاکس ارتش آذربایجان دیروز چندین بخش از ارتفاعات مهم و استراتژیک را در نزدیکی روستای تالیش در قره‌باغ پس گرفته است. درگیری های نظامی فعلی، ناتوانی کامل گروه میانجی «مینسک» سازمان امنیت و همکاری اروپا که آمریکا، فرانسه و روسیه  از سال ۱۹۹۷ میلادی ریاست مشترک آن را بر عهده دارند، به اثبات رسانده است. اکنون برخی از کارشناسان بر ضرورت حضور فعال کشورهای منطقه در این روند تاکید دارند.اما علاوه بر این مسئله، مقامات سیاسی دو کشور ارمنستان و آذربایجان از بحران در قره‌باغ به عنوان عاملی برای کسب مشروعیت برای خود بهره می‌گیرند. از یک سو، رهبران سیاسی دو طرف  از بحران قره‌باغ به عنوان ابزاری برای سرپوش گذاشتن بر ناکامی‌های خود در انتخابات بهره می‌گیرند و از سوی دیگر، بحران قره‌باغ عاملی برای کسب مشروعیت و محبوبیت برای سیاستمداران است. مناقشه میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان بر سر منطقه قره باغ کوهستانی در سال ۱۹۸۸ میلادی آغاز شد و در سال ۱۹۹۲ به درگیری نظامی کشید، در نتیجه این مناقشه منطقه قره باغ کوهستانی جمهوری آذربایجان و هفت شهرستان همجوار آن تحت نفوذ و کنترل نیروهای ارمنستان درآمد.