بازی سیاست شاه عباس مرگ شیخ میانجی و بازگشت سلطان سریال پلیسی


 
 
«صباح الاحمد الصباح» امیر کویت در 91سالگی درگذشت 


مرگ« شیخ میانجی » 
 
شیخ صباح احمد جابر الصباح، امیر کویت در   ۹۱ سالگی درگذشت.امیر کویت از مدتی پیش به دلیل بیماری و وخامت حال تحت درمان و برای معالجه به آمریکا سفر کرده بود.اندکی پیش از اعلام رسمی این خبر تلویزیون کویت برنامه‌های معمول خود را قطع و پخش قرآن را آغاز کرد.سپس شیخ علی جراح الصباح، وزیر امور دربار در پیامی تلویزیونی اعلام کرد «در نهایت تاثر و تاسف ما عزادار درگذشت شیخ صباح احمد جابر الصباح، امیر کشور کویت هستیم.» چند ماه پیش که خبر بستری شدن امیر کویت اعلام شد شیخ نواف احمد صباح، برادر ۸۳ ساله او و ولیعهد کویت به صورت موقت بخشی از وظایف مربوط به اداره کشور را به عهده گرفت.دیشب نیز کابینه کویت او را به عنوان امیر جدید تعیین کرد.شیخ احمد جابر الصباح ۱۴ سال امیر کویت و پیش از آن نخست وزیر و چند دهه وزیر امور خارجه بود. او به عنوان چهره‌ای شناخته می‌شد که به سیاست خارجی این کشور حاشیه خلیج فارس شکل داد. شیخ صباح مدتی هم وزیر دارایی کویت بود.حالا دولت کویت به برکت تولید و صادرات نفت خام به یکی از ثروتمندترین دول جهان با اقتصاد رانتی مبتنی بر صدور نفت و واردات نیازهای عمومی و معیشتی تبدیل شده است و بخشی از این درآمد سرشار صرف توزیع یارانه و راضی نگاه داشتن جمعیت بسیار اندک این کشور ( چهار میلیون نفر که 5/1 میلیون آن بومی است ) می شود. به نوشته بی بی سی،امیر درگذشته کویت که به دلیل تلاش‌هایش در احیای روابط با کشورهای عربی که در جریان جنگ اول خلیج فارس و حمله عراق به کویت در حدود 30 سال پیش، طرف عراق و صدام حسین را گرفته بودند، با عنوان «بزرگ دیپلماسی جهان عرب» شناخته می‌شد. شیخ صباح بارها به عنوان میانجی در مناقشه‌های منطقه‌ای از جمله تنش جاری میان عربستان و متحدانش با قطر هم نقش ایفا کرد.         بازگشت آقای سریال‌های پلیسی به تلویزیون مهدی فخیم‌زاده پس از 6 سال، در مقام سازنده با یک مجموعه پلیسی در تلویزیون همکاری خواهد کرد نویسنده: مصطفی قاسمیان    با گذشت شش سال از آخرین مجموعه تلویزیونی پلیسی به کارگردانی مهدی فخیم‌زاده، این سریال‌ساز برجسته قرار است با نویسندگی یک مجموعه پلیسی دیگر به تلویزیون بازگردد. او حتی ممکن است کارگردانی این سریال را برعهده بگیرد. نگاهی به کارنامه حرفه‌ای مهدی فخیم‌زاده در تلویزیون، ما را به این تجربه جدید، امیدوار می‌کند. پلیسی‌های جذاب فخیم‌زاده سابقه مهدی فخیم‌زاده در تلویزیون درخشان است. مجموعه «خواب و بیدار» در ابتدای دهه 80، یکی از پربیننده‌ترین و جذاب‌ترین سریال‌های پلیسی تاریخ تلویزیون است که پخش آن از شبکه آی‌فیلم، همچنان با استقبال مخاطبان همراه است. با گذشت نزدیک به دو دهه از این سریال، نام رویا نونهالی برای بسیاری از مخاطبان مترادف «ناتاشا» است. فخیم‌زاده تا هشت سال بعد، «هم‌نفس»، «حس سوم»، «بی‌صدا فریاد کن» و «ساختمان 85» را ساخت که همگی به موفقیت‌های نسبی رسیدند، با این حال هیچ‌کدام «خواب و بیدار» نشد. او در نهایت در سال 93 سریال «فوق سری» را جلوی دوربین برد که تجربه ناموفقی از آب درآمد. «فوق سری» و دوری 6 ساله مجموعه پلیسی «فوق سری» که با رگه‌های کمدی، به عنوان سریال نوروزی شبکه یک در سال 94 انتخاب شده بود، در رقابت سریال‌های نوروزی آن سال فروغ چندانی نداشت و شکست خورد. فخیم‌زاده که کارگردانی و بازی در نقش اصلی این سریال را بر عهده داشت، یک شب مانده به آخرین قسمت، در یک پست مجازی درخصوص تغییرات سریال ابراز نارضایتی کرد و با بیان این که سریالش «سلاخی» شده، نوشت: «دوستان عزیز سریالی که این روزها به نام «فوق سری» از شبکه یک سیما پخش می‌شود، سریال من نیست، بلکه لاشه‌ای لت‌وپارشده از سریالی است که من ساختم.» هرچند هیچ‌گاه به طور رسمی، دلخوری مهدی فخیم‌زاده از این اتفاقات، به عنوان دلیل جدایی او از تلویزیون مطرح نشد، اما او پس از این سریال، تا امروز در فهرست خالقان هیچ محصول تلویزیونی قرار نگرفت و در این فاصله شش ساله، تنها به عنوان بازیگر در مجموعه نوروزی «علی‌البدل» حضور یافت و تا امروز دیگر با سیما همکاری نکرد. سال‌های ناموفق دوری از سیما مهدی فخیم‌زاده در این سال‌های دوری از قاب تلویزیون، در مجموعه «دندون طلا» اثر داوود میرباقری حضور داشت که موفقیت نسبی را برایش رقم زد. او سپس با سه فیلم سینمایی به جشنواره و سینماها آمد که یکسره ناموفق بود. «به وقت خماری» به کارگردانی محمدحسین لطیفی، «سوءتفاهم» ساخته احمدرضا معتمدی و در نهایت «مشت آخر» که خودش کارگردانی کرد، آثار ضعیفی از آب درآمدند و نه منتقدان و نه مخاطبان را راضی نکردند. این بازیگر و کارگردان در صحنه فیلم برداری «مشت آخر» در حالی که مشغول موتورسواری بود، آسیب دید که مدتی کارش را متوقف کرد. در انتظار بازگشت قدرتمندانه حالا مهدی فخیم‌زاده قرار است با شبکه پنج سیما برای نگارش فیلمنامه یک مجموعه پلیسی معمایی همکاری کند. هنوز کارگردان این سریال که «کارآگاهان جوان» نام دارد، مشخص نشده است، اما این احتمال وجود دارد که خود فخیم‌زاده کارگردانی آن را بر عهده بگیرد. با این حال حتی اگر این اتفاق نیفتد، این برای نخستین بار در شش سال اخیر است که سازنده شماری از شاخص‌ترین سریال‌های پلیسی تلویزیون، در جمع عوامل اصلی یک سریال پلیسی قرار می‌گیرد. فخیم‌زاده اگرچه ورزشکار است و نسبت به 78 سالگی، شرایط جسمی بسیار خوبی دارد، اما به هر حال کارگردانی یک مجموعه تلویزیونی و حداقل شش ماه کار مداوم پر از استرس و فشار، شرایط خاصی می‌طلبد. با این حال او چه در قامت نویسنده و چه در قامت کارگردان، برای هر سریال پلیسی یک برگ برنده است و با توجه به انگیزه‌ای که به دلیل دوری طولانی از ژانر مورد علاقه‌اش دارد، می‌تواند با استفاده از تجربیات موفق خود در این عرصه، بازگشتی قدرتمندانه به عرصه اکشن‌های پلیسی داشته باشد.         بازی انگلیس و هلند در زمین شاه عباس! فرمانروای مقتدر صفویه چگونه از دشمنی کشورهای اروپایی با یکدیگر، برای رونق اقتصادی ایران بهره می‌برد؟   جواد نوائیان رودسری – مورخان شاه‌عباس را دومین مؤسس سلسله صفویه می‌دانند و این سخن، به هیچ‌وجه گزافه نیست. دوران پس از مرگ شاه تهماسب‌یکم تا آغاز اقتدار شاه‌عباس‌یکم، یعنی بین سال‌های 955 تا 970 خورشیدی، چیزی حدود 15 سال، دورانی سراسر آشوب و بلوا بود؛ دورانی که مرزهای شرق و غرب، آماج حملات ازبک و عثمانی قرار گرفت و امنیت از کشور رخت بربست. شاه‌عباس توانست با تکیه بر توانمندی ذاتی و البته چاشنی‌کردن خشونت و بی‌رحمی کم‌نظیر، قدرت خود را در کشور تثبیت و به‌تدریج، بر رقبای داخلی و خارجی غلبه کند. بااین‌حال، او تنها در کشورگشایی مهارت نداشت، بلکه در کشورداری هم، از کیاست و سیاست فراوان بهره‌مند بود که در این نوشتار، برآنیم تا این مسئله را در عرصه اقتصادی بررسی کنیم. خسیس یا زرنگ؟! یکی از ویژگی‌های مهم شاه‌عباس‌یکم، توجه‌اکید وی به مقوله اقتصاد بود؛ تا آن‌جا که برخی از مورخان وی را به خسّت متهم کرده‌اند. در این تردیدی نیست که شاه صفوی، هر امتیاز ثروت‌آوری را در کشور، متعلق به خود می‌دانست. احتمالاً درگیری او با خان‌احمد گیلانی(درگذشته به سال 975 خورشیدی)، شوهرعمه‌اش، بر سر انحصار تجارت ابریشم خطه گیلان بود که در مغرب‌زمین مشتریان فراوانی داشت. بااین‌حال، روش شاه‌عباس در تسهیل تجارت با خارجی‌ها، فقط برای خود او سود نداشت؛ بلکه چرخه اقتصاد ایران را به گردش درمی‌آورد و شکوفایی اقتصادی، زمینه‌ساز شکوفایی فرهنگی و... نیز می‌شد. ازاین‌رو باید دیپلماسی اقتصادی و تجاری فرمانروای مقتدر صفوی را، برای عامه ایرانیان مفید بدانیم. در این‌بین، آگاهی شاه‌عباس از چگونگی روابط میان دولت‌های اروپایی، نقش مهمی را در شکل‌گرفتن طرح‌های تجاری وی ایفا می‌کرد. دنیای به‌هم ریخته پشت مرزها دورانی که از آن صحبت می‌کنیم، دوران آغاز رقابت‌های استعماری میان دولت‌های اروپایی است. مدتی پیش از آن‌که شاه‌عباس قدرت خود را در ایران تثبیت کند، نبردهای بزرگ دریایی در اقیانوس اطلس میان ناوگان کشورهای اروپایی آغاز شده بود. در سال 1588 میلادی(967 خورشیدی)، نبرد بزرگ دریایی میان ناوگان اسپانیا از یک‌سو و بریتانیا و هلند از سوی‌دیگر، با پیروزی دو دولت متحد اروپایی پایان یافت. این نبرد که برخی به یادبود نام ناوگان اسپانیایی، آن را «آرمادا» می‌نامند، تکلیف تجارت دریایی اسپانیایی‌ها را یکسره کرد و آن‌ها را از عرصه رقابت، به‌طور جدی بیرون راند. اما رفاقت میان انگلیس و هلند، بعد از جنگ «آرمادا» زیاد پایدار نماند؛ فرمان مشهور الیزابت اول، مبنی بر اجازه به کشتی‌های انگلیسی برای حمله به ناوگان هر کشور بیگانه، کار را به جاهای باریک کشاند. این درگیری‌ها به‌ویژه در منطقه خلیج‌فارس که انگلیسی‌ها پس از اخراج پرتغالی‌ها در سال 1621 میلادی (1000 خورشیدی)، توانسته بودند در آن موقعیت خوبی کسب کنند، بسیار جدی بود. رقابت تجاری میان کمپانی هندشرقی انگلیس با کمپانی هندشرقی هلند نیز، مزید بر علت شد تا کشتی‌های این دو دولت اروپایی، سایه یکدیگر را با تیر بزنند. طبق گزارش عبدالرضا هوشنگ مهدوی در کتاب «تاریخ روابط خارجی ایران»، ناوگان هلند در کرانه‌های شمالی خلیج‌فارس، همواره موردحمله انگلیسی‌ها قرار می‌گرفت. شوخی‌های جدی شاه‌عباس! شاه‌عباس کاملاً از اختلافات میان رقبای تجاری اروپایی آگاه بود. او مهمانی‌های بزرگ برگزار می‌کرد، سفرای اروپایی را فرا می‌خواند و به قول نصرا... فلسفی، در کتاب «شاه‌عباس اول»، آن‌ها را زیر نظر می‌گرفت تا ببیند کدام یک با دیگری حرف نمی‌زند یا رو برمی‌گرداند. افزون بر این، با جهانگردان اروپایی، ساعت‌ها گپ می‌زد و ثمره این گفت‌وگوها، آشنایی بیشتر فرمانروای صفویه با اوضاع آن سوی عالم بود. ساختار دیپلماسی تجاری شاه‌عباس، دقیقاً بر اساس توجه به این اختلافات بنا شد. اسکندربیگ ترکمان در «عالم آرای عباسی»، حتی از شوخی‌های شاه‌عباس با سفرای اروپایی سخن گفته‌است که بر اساس اختلافات میان دولت‌های آن‌ها و با هدف دوبه‌هم‌زنی انجام می‌گرفت! وقت کاسبی است! در چنین موقعیتی، ایران به عنوان مرکز مهم تولید ابریشم و البته، کشوری با جمعیت بالا، درآمد مناسب و موقعیت جغرافیایی خوب، بسیار موردتوجه تاجران اروپایی قرار داشت و آن‌ها، به قول معروف، برای ورود به بازار ایران سر و دست می‌شکستند. شاه‌عباس با آگاهی از مسائلی که برشمردیم، تصمیم گرفت رقبای بزرگ اروپایی را برای کسب سود بیشتر، به بازی در زمین خود وادارد. او با این‌که از ناوگان انگلیسی‌ها برای اخراج پرتغالی‌ها از گمبرون(بندرعباس فعلی) و جزایر خلیج‌فارس بهره برده‌بود، اما حاضر نشد به آن‌ها اجازه ورود کالا، بدون عوارض گمرکی را بدهد؛ انگلیسی‌ها با فرمان مشهور «ابریشم» حق خرید این کالا را در داخل ایران به دست آورده‌بودند؛ حقی که البته انحصاری نبود! مدتی بعد، شاه‌عباس بدون این‌که انگلیسی‌ها را در جریان امر قرار دهد، به هلندی‌ها هم اجازه فعالیت اقتصادی و گشایش تجارت‌خانه را در بنادر ایران و اصفهان داد. انگلیسی‌ها که به‌شدت از این کار شاه صفوی شاکی شده بودند، کوشیدند او را وادارند که رقیب قَدَر را از بازار ایران براند؛ اما شاه‌عباس به این تقاضا وقعی ننهاد. به این ترتیب، دعوای میان هلند و انگلیس به رقابت در بازار ایران کشید و از آن‌جا که آن‌ها نمی‌توانستند داخل خاک ایران به روی هم اسلحه بکشند، مجبور شدند برای تصاحب بازار به رقابت تجاری از طریق پایین‌آوردن قیمت رو آورند؛ موضوعی که باعث پایین‌آمدن قیمت‌ها در بازار ایران و رونق تجارت در کشور شد. شاه‌عباس از این رهگذر، سود فراوانی به جیب می‌زد و تجار ایرانی هم می‌توانستند به کسب و کار خود رونق بدهند. این وضع تا سال 1007 خورشیدی و درگذشت شاه‌عباس ادامه داشت؛ اما انگلیسی‌ها بعد از آن هم نتوانستند تا مدت‌ها در ایران کاری را از پیش ببرند؛ انقلاب اولیور کرامول در بریتانیا و گردن‌زدن چارلز اول، پادشاه انگلیس توسط او در سال 1648 میلادی(1027 خورشیدی)، شاه صفی صفوی را که پس از شاه‌عباس به قدرت رسیده بود، سخت خشمگین کرد و با دستور او، ورود کالای انگلیسی به ایران محدود شد و در عوض، هلندی‌ها را تحویل گرفتند!