قصه پر غصه کمبود دارو در دوران تحریم

مانیا شوبیری
این روزها فقط کافیست هشتگ #کمبود_ دارو، #کمبود_انسولین، #کمبود_شیرخشک و... یا هر کمبود دیگری را در دنیای مجازی سرچ کنید؛ درد دل‌ها و غصه‌هایی پیش چشم شما نمایان می‌شود که غم و غصه خودتان را فراموش می‌کنید.
 به گزارش «مردم سالاری آنلاین» این روزها غصه کمبود‌ها در جامعه بیداد می‌کند، اما جنس کمبود دارو با هر چیز دیگری فرق می‌کند. سلامت و حیات و ممات یک انسان گاهی در گرو یک دارو است. این انسان گاهی نوزادیست که برای بقا به شیرخشک‌های مخصوص نیاز دارد، گاهی مادر یا پدر یک خانواده است که به انسولین نیاز دارد، گاهی کودکیست که گرفتار بیماری خاص است و حالا باید درد بی‌داوریی را به درد بی‌درمان بیماریش اضافه کند. این داروها به شدت کمیاب و حتی نایاب شده‌اند، اگر هم جایی پیدا شود به قیمت جان انسان معامله می‌شود. سایه تحریم این روزها به قدری سنگین شده که بسیاری از این بیماران داروهای خود را قطع کرده و ترجیح می‌دهند رنج بیماری را تحمل کنند.
کدام داروها کمیاب و نایاب شده است؟


وضعیت برخی داروها و بیماران در این وانفسای کمبود دارو از بقیه بحرانی‌تر است. بیماران خاص، کودکان، بیماران مبتلا به دیابت و حتی کرونایی‌ها در شرایط بحرانی روزگار می‌گذرانند. اما کدام داروها کمیاب شده است؟
- یکی از این داروها وارفارین است. عدم مصرف این دارو توسط بیماران به لخته شدن خون منجر می‌شود و جان بیمار را به خطر می‌اندازد.
- متوهگزال از دیگر داروهایی است که به منظور پیشگیری از حملات قلبی و درمان برخی از بیماری‌های قلبی مثل آنژین (درد قفسه سینه) و تپش قلب مورد استفاده قرار می‌گیرد و این روزها خبر کمبود آن به گوش می‌رسد.
- ۲۴ شهریور جمعی از خانواده‌های بیماران مبتلا به ام.پی.اس روبروی سازمان غذا و دارو تجمع کردند. این تجمع در اعتراض به کمبود داروی مورد نیاز کودکانشان صورت گرفت. خانواده این کودکان طی سه سال گذشته بارها در اعتراض به این موضوع تجمع کرده‌اند. سال گذشته مسئولان وزارت بهداشت اعلام کردند که تحریم‌ها جان حداقل ۳۳۵ بیمار مبتلا به ام.پی.اس را به خطر انداخته است.
- واکسن آنفولانزا نیز که از مدت‌ها پیش گفته می‌شد تزریق آن برای گروه‌های حساس حیاتی است، جایی یافت نمی‌شود! دوره طلایی تزریق این واکسن همین روزها به پایان می‌رسد اما هنوز خبری از دریافت واکسن نیست! یک روز در خبرها می‌آید که با کارت ملی از داروخانه خریداری کنید، روز بعد میگویند به خانه‌های بهداشت بروید، یک روز خبر می‌رسد تزریق رایگان شروع شد و روز دیگر مردم می‌گویند داروخانه‌ها مبلغی بیش از 300 هزار تومان را برای هر واکسن درخواست می‌کنند. 
- از طرف دیگر واکسن پنوموکوک که مختص بیماران فاقد طحال است در دسترس این بیماران قرار ندارد. بیمارانی که گرفتار بیماری‌های خاص و مزمن هستند با استرس تامین داروهای خود درست به گریبانند که همین امر موجب شده است تا علائم بیماری آنها در برخی موارد شدیرتر شود.
- انسولین و داروهای مربوط به بیماران دیابتی که شرایط وخیم‌تری دارد. بسیاری از شهروندان در شبکه‌های مجازی از یکدیگر درخواست می‌کنند که اگر داروخانه‌ای انسولین یا نوار تست قند خون دارد آن را اطلاع رسانی کنند. کاربری به نام امیر در صفحه توئیتر خود نوشته: «برای پیدا کردن انسولین تو این وضعیت کرونا باید تمام داروخانه‌ها رو بگردی شاید دوتا که نیاز بیست روزت هست رو بهت بدن». علیرضا کاربر دیگری است که اینگونه از نبود انسلین و قیمت بالای آن گلایه کرده است: «انسولين با نرخ دولتي تو داروخانه‌ها مي شه هر كدوم ٣٥٠٠ تومن. رفتم  انسولين بخرم ميگن نيست ولي اگه ميخواي بايد دونه اي  ٦٠ هزار تومن بخري. تمام شهر رو گشتم. به ‎خدا انسولين نيس یکي به داد ما برسه... .» مادر دیگری در صفحه خود نوشته است که: «هر دو پسر من به دیابت مبتلا هستند، یکی 17 ساله و دیگری 21 ساله. مدتی است که انسولین برایشان پیدا نمی‌کنم! از طرف دیگر نوار تست قند خون نیز نایاب شده است تا حداقل با رژیم غذایی میزان قند آنها را کنترل کنم!» 
- معضل دیگر شیر خشک‌های مخصوص برخی کودکان است که این روزها جایی پیدا نمی‌شود و بسیاری از پدرها و مادران را دچار استیصال کرده است. کاربر احمد در این خصوص نوشته است که: « ‏جناب دولت، جناب ‎وزیر بهداشت، جناب معاون ‎غذاودارو، نمایندگان ‎مجلس که طرح ‎تشویق فرزندآوری تدوین می‌کنید، ‎شیرخشک رژیمی همچنان کمیاب و گاها نایاب است. ... بگذارید عیب و هنرتان نهفته باشد.»
- این روزها که بسیاری از افراد جامعه با بیماری کووید 19 دست به گریبان هستند، تهیه داروی این بیماران دردسرهای زیادی به دنبال دارد. امیررضا از تجویز آمپولی برای برادرش که به کرونا مبتلا شده است برایمان گفت، آمپول recigen که پزشک توصیه کرده است در صورت تنگی نفس در بیمار سریع تزریق شود. او می‌گوید  بعد از اینکه به داروخانه‌های زیادی سر زدم این آمپول را به مبلغ 250 هزار تومان خریداری کردم.
رضا از خرید آمپول رمدسیویر برای پدرش که به کرونا مبتلا شده می‌گوید. به گفته این شهروند این آمپول تا 50 میلیون تومان در بازار به فروش می‌رسد و او بعد از جستجوهای زیاد و از طریق چند آشنا توانسته به مبلغ 10 میلیون تومان این دارو را خریداری کند!
داروی دیگری که می‌گویند می‌تواند بهبود بیماران کرونای به ویژه کسانی را که در وضعیت شدید بیماری هستند سرعت ببخشد آمپول IvIg است، داروی که مفید است از اما موجود نیست!
تحریم‌ها گریبان دارو را گرفته است
سال 2017 سازمان بهداشت جهانی اعلام کرد که ایران در این سال از لحاظ مصرف دارو در میان 10 کشور نخست دنیا قرار دارد و در آسیا بعد از چین در رده دوم قرار دارد. حالا تحریم‌ها و کمبود دارو با وجود این میزان از نیاز کشور به دارو  مشکلات جدی را به وجود آورده است. دارو مانند بسیار دیگری از نیازهای جامعه نیست که برای آن نسخه مقاومت و صبر و تحمل پیچیده شود. نمی‌توان به بیمارانی که حیات آنها به دارو وابسته است بگوییم مقاومت پیشه کن! مقاومت برای بیمار نیازمند انسولین کما و بعد از مرگ است! 
اواخر خرداد ماه عضو اتاق بازرگانی تهران گفته بود که در ماه‌های گذشته، بانک مرکزی عملا برای دارو ارز دولتی تخصیص نداده است. ناصر ریاحی در گفت‌وگو با «ایسنا» توضیح داده بود که تزریق ارز برای دارو از سوی بانک مرکزی بسیار محدود شده است. عملا از دو ماه پیش از عید تا ماهها پس از عید، ارز دولتی برای دارو دریافت نکرده‌ایم و ارز صرفا برای داروهای کمیاب و اضطراری اختصاص یافته است. در ابتدای اردیبهشت بانک مرکزی اعلام کرد که برای تخصیص ارز اقدام می‌کند اما این سیاست نیز تغییر کرد. به نظر می‌رسد سیاست فعلی تنها تخصیص ارز به داروهای خیلی ضروری و داروهایی است که به‌طور مطلق امکان ساخت آنها در داخل وجود ندارد.اما بعد از گذشت سه ماه از این اظهارات آیا تولید داخل توانسته است نیاز بیماران را تامین کند؟ آیا داروهایی که وارد شده به اندازه نیاز بیماران بوده است؟  دو هفته پیش سیما سادات لاری سخنگوی وزارت بهداشت گفته بود که با خروج دولت آمریکا از برجام و نقض یکجانبه و آشکار قوانین بین‌المللی، سخت‌ترین تحریم‌های تاریخ معاصر علیه کشورمان اعمال شده و با مسدود سازی دسترسی ایران به کانال‌های مالی جهانی، فعالیت‌های مهم تجاری از جمله خرید دارو و ورود تجهیزات پزشکی به کشور با مشکلات جدی روبرو شده است. کسانی که معتقد بودند برجام سود و فایده‌ای برای کشور نداشته است این روزها و شرایط حاد بیماران را می‌بینند؟
آمریکا بارها مدعی شده است که ایران در زمینه دارو تحریم نیست، اما، تحریم‌های گسترده‌ای که علیه بانک‌های ایرانی وضع شده توانایی ایران را در پرداخت هزینه واردات بشردوستانه به شدت محدود کرده است. تحریم کنندگان خارجی از یک سو و تحریم کنندگان داخلی از سوی دیگر هر روز دردی بر درد مردم اضافه می‌کنند و کمبود‌ها را بیشتر و بیشتر.