روزنامه آفتاب یزد
1399/07/27
خاموشی حافظه زنده جامعه شناسی
«غلامعباس توسلی» جامعه‌شناس برجسته ایرانی، فعال سیاسی و مولف بیش از ده‌ها کتاب در حوزه علوم اجتماعی در ۸۵ سالگی بر اثر ایست قلبی درگذشت. به گزارش ایرنا،«آزاده توسلی» دختر مرحوم غلامعباس توسلی در این باره گفت: تاریخ تشییع و خاکسپاری مرحوم توسلی هنوز مشخص نیست. دختر مرحوم توسلی خاطرنشان کرد: بعد از چهار ماه بیماری، مرحوم توسلی دچار ایست قلبی شد و در منزل شخصی فوت کرد. آزاده توسلی با بیان اینکه مرحوم توسلی در دوره بیماری قدرت تکلم را از دست داده بود و بسیار کم صحبت می‌کرد، افزود: مرحوم توسلی تا لحظه آخر هوشیار و به ادامه
زندگی امیدوار بود.
>غلامعباس توسلی که بود؟
غلامعباس توسلی جامعه‌شناس برجسته ایرانی و عضو فرهنگستان علوم اجتماعی ایران بود که بیش از ده‌ها کتاب و طرح پژوهشی در حوزه علوم اجتماعی از خود به یادگار گذاشت و علاوه بر این وی در عرصه‌های مختلف علمی و فرهنگی منشا خدمات ارزشمندی بود. غلامعباس توسلی در دوران پس از انقلاب اسلامی نقش تعیین کننده‌ای در حفظ، تداوم و تثبیت رشته‌های علوم اجتماعی و جامعه‌شناسی داشت و علوم اجتماعی ایران از این رو وامدار تلاش‌های مسئولانه این استاد فرزانه است. توسلی از نیمه دهه ۴۰ تا نیمه دهه ۹۰ خورشیدی در کسوت استادی در موسسه تحقیقات اجتماعی و دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران و دیگر دانشگاه‌ها به تدریس نظریات و حوزه‌های جامعه شناسی به آموزش و پژوهش اشتغال داشته، آثار ارزشمندی تالیف و ترجمه کرده و بسیاری از دانش آموختگان علوم اجتماعی افتخار شاگردی وی را داشته اند. توسلی همچنین از موسسان و نخستین رئیس انجمن جامعه شناسی ایران بوده و نقش تعیین کننده‌ای در ایجاد و تثبیت جایگاه انجمن ایفا کرد. این بخشی از پیام و اعلامیه انجمن جامعه شناسی ایران، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات و انجمن انسان شناسی ایران انجمن جمعیت شناسی ایران در خصوص نقش توسلی در ارتقای دانش جامعه‌شناسی است. در حقیقت باید گفت نام غلامعباس توسلی با علم جامعه‌شناسی در ایران عجین است. احسان شریعتی، فیلسوف معاصر ایرانی و فرزند علی شریعتی درباره او می‌گوید: «غلامعباس توسلی حافظه زنده جامعه‌شناسی است.»
>بیوگرافی و تحصیلات
غلامعباس توسلی در ۱۳۱۴خورشیدی در رشتخوار خراسان رضوی دیده به جهان گشود. وی مراحل مقدماتی تحصیل را در رشتخوار و دوره دبیرستان را در تربت حیدریه و مشهد به پایان رساند، سپس وارد دانشسرای عالی تهران شد. او همزمان در سه رشته زبان فرانسه، ادبیات و فلسفه قبول شد اما چون در کنکور زبان و ادبیات فرانسه اول شده بود، مجبور شد در آن رشته مشغول تحصیل شود اما همزمان با ورود او به این رشته، جایگاه زبان فرانسه متزلزل شد و او نیز مطالعه انگلیسی را در کنار فرانسه آغاز کرد.
توسلی با استفاده از امتیاز شاگرد اولی دانشگاه‌ها در ۱۳۳۹خورشیدی جهت ادامه تحصیل در دوره دکترا به فرانسه اعزام شد و در آنجا تصمیم گرفت جامعه‌شناسی بخواند. در آن زمان در فرانسه جامعه‌شناسی به تازگی از فلسفه جدا شده بود و اساتید به نامی در دانشگاه‌های آنجا مشغول تحصیل بودند. وی در خصوص علت گرایش به رشته جامعه شناسی در پاریس گفته بود: داستان ادامه تحصیل من در رشته جامعه‌شناسی طولانی است. زمانی که به پاریس مهاجرت کردم نخست مشغول تحصیل در رشته «ادبیات فرانسه» شدم، ولی این رشته چندان ایده‌آل من نبود که بخواهم مدت ۴سال اقامت در پاریس فقط ادبیات فرانسه بخوانم. از این رو، تصمیم گرفتم، تغییر رشته بدهم و در رشته اقتصاد تحصیل کنم. در آن چهار سال نمی‌توانستم هم موفق به اخذ دکتری شوم و هم لیسانس در رشته دیگری را بگیرم. در آن سال‌ها دکتر علی شریعتی هم در پاریس بودند با ایشان و دیگر دوستان که مشورت کردم به این نتیجه رسیدم که در رشته علوم اجتماعی ادامه تحصیل دهم. این رشته
به تازگی در دانشگاه‌های پاریس تاسیس شده بود و علاقه‌مندان زیادی داشت. دانشمندان زیادی از دیگر کشورها به پاریس می‌آمدند و در این حوزه سخنرانی می‌کردند. طولی نکشید که من شیفته این رشته شدم؛ این بود که تصمیم گرفتم، غیر از دکتری ادبیات فرانسه یک لیسانس دیگر هم بگیرم. بنابراین در پاریس ۲ رشته را به صورت همزمان خواندم، علوم‌اجتماعی را در سطح کارشناسی و زبان فرانسه را در سطح دکتری تحصیل
کردم.
>ورود به دنیای تدریس و دانشگاه
توسلی بعد از پایان دوره دکتری در سوربن پاریس در ۱۳۴۵خورشیدی به ایران بازگشت و با عنوان استادیار، کار تدریس را در دانشسرای عالی تهران که تعهد خدمت داشت از سر گرفت. همزمان به دعوت مدیر موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی داشگاه تهران در آن موسسه به کار تحقیق و پژوهش پرداخت و چندین طرح پژوهشی را سرپرستی کرد. این استاد برجسته به دلیل موفقیت‌های علمی خود به سرعت مدارج علمی را طی کرد و بنابر درخواست دانشگاه در ۱۳۵۰خورشیدی به طور تمام وقت به دانشگاه تهران منتقل شد و در ۱۳۵۱ خورشیدی به مرتبه دانشیاری و در ۱۳۵۶خورشیدی به مقام استادی دانشگاه ارتقا یافت. پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ۱۳۵۷ خورشیدی توسلی به مدت ۲ سال به عنوان ریاست دانشگاه اصفهان برگزیده شد و بعد به دعوت ستاد انقلاب فرهنگی، سرپرستی گروه‌ها برنامه‌ریزی علوم انسانی را بر عهده گرفت که در این مدت ۵۶ فقره برنامه درسی در سطوح کارشناسی و کارشناسی ارشد و دکتری با همکاری استادهای رشته‌های مختلف تهیه و تنظیم و مدون شد و در بازگشایی دانشگاه مورد
استفاده قرار گرفت.
>فعالیت‌های پژوهشی
این استاد نامدار در طول دوره‌های خدمت دانشگاهی خود بیش از ۲۰ جلد کتاب درسی و کمک درسی نظری و کاربردی تالیف، ترجمه و منتشر کرد که برخی از آنها چندین بار تجدید چاپ شده و بعضی از آنها مشمول تشویق و دریافت لوح سپاس شده است. از دیگر فعالیت‌های علمی و فرهنگی این استاد فرهیخته و همچنین از جمله افتخارات وی می‌توان به انتشار مجله «نامه علوم اجتماعی» پس از ۱۰ سال توقف، عضویت در انجمن بین‌المللی جامعه‌شناسی و جامعه‌شناسی دینی، رئیس انجمن فرهنگی مطالعات بین‌المللی جوامع فارسی زبان، نماینده شورای پژوهشی و هیئت ممیزه دانشگاه تهران، پژوهشگر برجسته ۱۳۸۰ و استاد برگزیده دانشگاه تهران در ۱۳۸۱ خورشیدی، موسس انجمن جامعه‌شناسی ایران و استاد نمونه ۱۳۸۳ کشوری اشاره کرد.
>خاموشی
سرانجام این جامعه شناس و استاد نمونه بعد از سال‌ها فعالیت دانشگاهی و علمی در ۲۵ مهر ۱۳۹۹خورشیدی بر اثر ایست قلبی، دیده از جهان بست.
سایر اخبار این روزنامه
ترانزیت غیرقانونی داروی غیرایرانی از مرزهای ایران به عراق
چین چگونه کرونا را مهار کرد؟
از «حق بهره‌مندی از خدمات حقوقی» تا «منع بازداشت غیرقانونی و خودسرانه»
اصلاح‌طلبان حاضر به عذرخواهی هستند
دولت بعدی با احساسات مردم کار دارد نه واقعیات!
افزایش ۵۳۳ درصدی قیمت مسکن از مرداد 92 تا شهریور 99
ما مشکل ارز نداریم؛ ما مشکل عقل داریم
دولتی‌ها نیز در توئیتر پاسخ او را دادند! چرا مجلس در میدان عمل به دنبال پاسخگویی روحانی نیست؟
خاموشی حافظه زنده جامعه شناسی
چالش «مو مو» چیست؟
چهار سناریو انتخابات آمریکا
مبارزه با کرونا با 2 روز خانه نشینی
ای مهربان‌تر از برگ در بوسه‌های باران!
مردم،قربانی واقعی تحریم ها
کاش خیلی زودتر این کار را می‌کردید
