روزنامه آرمان ملی
1399/07/27
پيروزي بايدن مذاكرات برجام را احيا مي‌كند
آرمــان مــلـــي - عليـــرضا پورحسين: آنچه اين روزها و در برهه‌اي از زمـان کـــه تـــحريم‌هاي تسليحاتي ايران لغو شده است بسيار تکرار مي‌شود اين است که برجام چه دستاوردهايي براي کشور داشته است. در وهله اول ايران پيش از انعقاد برجام، موضوع چندين قطعنامه تحريمي شوراي امنيت ذيل فصل هفتم منشور ملل متحد بود، قطعنامه‌هاي تحريمي که نه‌‌تنها توسط چين و روسيه وتو نشدند، بلکه راي مثبت اين کشورها را دريافت کردند اما پس از انعقاد برجام و متعاقب آن تصويب قطعنامه 2231 شوراي امنيت، تمامي تحريم‌هاي ملل متحد عليه ايران، به يک‌باره خاتمه پيدا کردند که اين خود امري کم‌سابقه در نظام ملل متحد به شمار مي‌رفت. با وجود اين در سال 2018، ايالات‌متحده به‌صورت يک‌جانبه از برجام خارج شد و به صورت غيرقانوني تمام تحريم‌هاي خود عليه ايران را بازگرداند. در اين برهه از تاريخ شاهد آن هستيم که براي اولين‌بار، يک عضو دائم شوراي امنيت ملل متحد، يعني ايالات‌متحده آمريکا، خود ناقض قطعنامه شوراي امنيت بوده و اقدامات غيرقانوني آمريکا و نقض‌هاي فاحش اين کشور بر رويه‌هاي بعدي شوراي امنيت تاثير داشته و شوراي امنيت تاکنون توانسته جلوي اقدامات غيرقانوني و قلدرمآبانه اين کشور مقاومت کند. آنچه اين روزها نيز موجب نگراني شده اين است که آيا ايالات‌متحده که نتوانسته در عرصه حقوقي مانع لغو تحريم‌هاي تسليحاتي شود آيا در ميدان عمل به مانع‌تراشي براي ايران خواهد پرداخت يا در اين عرصه نيز همانند شوراي امنيت در جهان تنها خواهد ماند. در راستاي بررسي اين مساله «آرمان ملي» گفت‌وگويي با محسن جليلوند، کارشناس روابط بين‌الملل داشته است که در متن آن را مي‌خوانيد.
تقابل ايـــران و ايــالات‌متحده پس از لغو تحريم‌هاي تسليحاتي چگونه خواهد بود و آيا شاهد کارشکني آمريکا در اين عرصه خواهيم بود؟
ايالات‌متحده بارها عنوان کرده است که با ايران پس از لغو تحريم‌هاي تسليحاتي مقابله خواهد کرد و چندين مرتبه هم ايران را تهديد کرده و هم ساير کشورها را از معامله تسليحاتي با ايران برحذر داشته است. آنها در آخرين تهديد عنوان کردند که هر کسي که از ايران تسليحات خريداري کند يا به ايران اسلحه بفروشد با تحريم‌هاي ثانويه تنبيه خواهد شد. ايران غالبا با ارکان دولتي در عرصه تسليحات همکاري مي‌کند و هدف تحريم‌هاي آمريکا بيشتر شرکت‌هاي خصوصي است و شايد در اين عرصه نتواند دولت‌هاي چين و روسيه را خيلي تحت فشار قرار دهد. در عرصه فروش اسلحه ايران مشتريان خاص خود را دارد و کشورهايي وجود دارند که خواهان خريد برخي از تسليحات منحصربه‌فرد ايران هستند. نکته قابل توجه اين است که پس از لغو تحريم‌هاي تسليحاتي ايران مي‌تواند بدون مجازات شدن به کشورهاي نزديک به خود اسلحه بفروشد. در عرصه سياسي ايران به يک موفقيت رسيده است و اين موفقيت بعيد به نظر مي‌رسد در عرصه امنيتي مختل شود. ايران به علت مشکلات اقتصادي که دارد نمي‌تواند تسليحات سنگين و گران‌قيمت را خريداري کند و اين شايد يکي از عللي باشد که منجر به فروکش کردن تنش‌ها حول محور لغو تحريم‌هاي تسليحاتي شود. امروزه براي خريد جنگنده‌هاي پيشرفته‌تر از آنچه ايران در اختيار دارد به چندين ميليارد دلار بودجه نياز است و يک پروسه زمان‌بر نيز خواهد بود.
ايالات‌متحده و هم‌پيمانانش مي‌توانند مانع تجارت تسليحاتي ايران شوند؟
از نظر حقوقي هيچ کشوري از امروز نمي‌تواند مانع معاملات تسليحاتي ايران شود. هر کشوري که بخواهد در اين عرصه براي ايران مانع‌تراشي کند مرتکب يک اقدام غيرقانوني شده است. از نظر سياسي نيز کشورهاي مختلف تهديدات ايالات‌متحده را نپذيرفته‌اند اما شايد در راستاي ايجاد تنش ايالات‌متحده در اين عرصه مانع ايران شود. براي مثال، اگر ايران بخواهد با ونزوئلا وارد معامله تسليحاتي شود احتمال دارد ايالات‌متحده در اين عرصه مانع‌تراشي کند و براي محموله‌هاي ايران در آب‌هاي بين‌المللي مزاحمت‌هايي ايجاد کند.
آيــا لغو تحريم‌هاي تسليحاتي مي‌تواند يک نقطه عطف در راســـتاي احيــاي ساير بندهاي برجام شود؟
مشکل اصلي ايران در برجام با ترامپ و دولت او است. اين ترامپ است که امروز در عرصه برجام کارشکني مي‌کند و اقدامات مثبت ساير کشورها را نيز خنثي مي‌کند. ترامپ امروز به هر شکلي به دنبال از بين بردن برجام است و در همين راستا امروز با لغو تحريم‌هاي تسليحاتي ايران مخالفت مي‌کند زيرا آن را به عنوان يک تهديد براي خود مي‌داند و بر اين باور است که شايد با اين مورد بار ديگر برجام زنده شود، به همين علت باز هم مانع‌تراشي خواهد کرد. در اين ميان بايدن اگر به رياست‌جمهوري برسد قطعا به برجام بازخواهد گشت و آن را حفظ خواهد کرد. چالش اصلي در اين ميان آن است که جو بايدن در خصوص نحوه سياست‌هايش پس از بازگشت به برجام شفاف‌سازي نمي‌کند و نمي‌گويد چگونه با ايران در آن عرصه تعامل خواهد کرد. اين نکته بسيار مهمي است. بايدن به برجام بازخواهد گشت اما برجام او با برجام اوباما متفاوت است. بايدن زماني که به برجام بازگردد مسائلي همچون حقوق بشر را نيز مطرح خواهد کرد و به صورت يکشبه مساله ايران با آمريکا با روي کار آمدن بايدن حل نخواهد شد. بايد توجه کرد که با روي کار آمدن جو بايدن به علت اينکه ايران تاکيد دارد صرفا از کانال برجام با آمريکا مذاکره مي‌کند اين امر تسهيل خواهد شد؛ مقوله‌اي که اگر مجددا ترامپ رئيس‌جمهور شود شايد سخت‌تر باشد و نتوان به اين سادگي مذاکره و ميانجي برقرار کرد. مذاکره ايران با بايدن پس از بازگشت او به برجام بلندمدت خواهد بود و در آن بده‌بستان‌هاي زيادي انجام خواهد شد و شايد از اين طريق برخي از مشکلات حل شود اما به چندين ديدار در قالب 1+5 نياز است.
سایر اخبار این روزنامه
جرم روحاني براي سخن صلح!
بدون الگوی توسعه به جايی نمی رسيم
بازار خودرو سر سازش ندارد
پيروزي بايدن مذاكرات برجام را احيا مي‌كند
تزريق پول برخورد با معلول است؛ نه علت
جامعه‌شناس بزرگ و اهل مدارا رفت
چرا«همه سوار يك كشتی هستيم» جا نمی افتد؟
جریمه، همه را ماسک‌پوش کرد!
چنبره دلالان روی بازار موبایل
آیا کشور به نرمش قهرمانانه نیاز دارد؟
هزینه‌های اخلاقی زندگی کردن را بالا نبریم
سوءتدبیر بخش عمومی
ایرانی‌ها چقدر در ترکیه خانه خریدند؟
در رثای استاد فقید جامعه‌شناسی
