بستن دست ِقرمز بازها در بورس

معاملات بازار سرمايه روز گذشته شکل متعادل‌تري به خود گرفت و پس از مدت‌ها بازار سهام توانست روي خوش را به معامله‌گران نشان دهد. اين در حالي است که پس از مرداد ماه تا کنون و تحت تاثير برخي اتفاقات و تصميمات نادرست گوناگوني که پيش‌تر به آن اشاره شده بود، التهاب فروش بيش از 90 درصد نمادها را در بر مي‌گرفت و معامله‌گران با بي‌اعتمادي کامل سعي در خروج پول از بازار را داشتند. به علاوه وعده‌هاي حمايتي که مکرر توسط مسئولان بورس کشور اعلام مي‌شد، آنچنان که بايد و شايد جامه عمل نمي‌پوشيد و همين امر عاملي است تا روند بازار سهام همچنان وضعيت نزولي را پشت سر بگذارد. در ادامه بسياري از سهامداران که به تبع تبليغات گسترده از سوي دولتي‌ها و به اميد کسب سود، سرمايه‌هاي خود را روانه بورس کردند و متحمل ضررهاي سنگين شدند، تاب نياورند و با تجمع اعتراضي مقابل مجلس خواستار ورود نمايندگان و قوه قضائيه براي برخورد با متخلفان شدند.
تصميمات جديد براي برخورد با متخلفان
معاملات در هفته اول آبان در حالي پايان يافت که شاخص کل نزديک به 9 درصد ديگر افت کرد و نماگر بورس تهران تمام هفته گذشته را قرمزپوش بود و شکل‌گيري صف‌هاي فروش چندصد ميليوني در نمادهاي تاثيرگذار تداوم‌ يافت. گرچه در پايان آخرين روز معاملاتي هفته قبل(چهارشنبه) شرايط کمي بهتر شد، اما دماسنج با تنزل سنگين به کانال يک ميليون و 200 هزار واحد رسيد. بايد اشاره کنيم از زمان شروع ريزش بازار (19 مرداد) تاکنون بسياري از نمادهاي معاملاتي بيش از 60 تا 70 درصد افت قيمت داشتند و در اين ميان معامله‌گران حقيقي بيش از همه متحمل زيان‌هاي هنگفتي شدند. همچنين در جريان معاملات دو ماهه اخير، شاهد تخلف‌هايي از سوي حقوقي‌ها بوديم که در نهايت نمايندگان مجلس در جلسه‌‌اي با آنها، اتمام حجت کردند و توصيه شد در صورت مشاهده هرگونه تخلف، مجلس و قوه قضائيه برخورد خواهند کرد و لذا جاي هيچ‌گونه گله‌اي نخواهد ماند. به رغم تمامي اين تذکرات، در چند روز گذشته بازهم شاهد آن بوديم که در برخي نمادها صف فروش‌هاي ساختگي براي ايجاد ترس شکل مي‌گرفت و به تبع آن، هيجان فروش بار ديگر افزايش پيدا کرد. بر اساس گزارش‌هاي ميداني و به گفته بسياري از سهامداران، حقوقي‌هاي تعدادي از نمادهاي تاثيرگذار بر شاخص، در مرحله پيش‌گشايش اقدام به خريد اندک براي پرکردن حجم مبنا و کاهش قيمت پاياني مي‌کردند و اين مساله تا چند روز متوالي ادامه دار بود. نکته قابل ذکر آن است که فعالان بازار سهام لزوم وجود پيش‌گشايش 30 دقيقه‌اي پيش از زمان شروع معاملات را مفيد نمي‌دانند و آن را عامل مهمي در ايجاد هيجان و تخلف تلقي مي‌کنند. به هر جهت آنچه از شواهد و قرائن پيداست، اعتراض و گله‌هاي مختلف سهامداران در نهايت به گوش مسئولان رسيد و سازمان بورس هفته گذشته، در اطلاعيه‌اي برخي اقدامات در مرحله پيش‌گشايش را مصداق بازار تخلف عنوان کرد. بر همين اساس، ثبت سفارش با قيمت بالاتر يا پايين‌تر از نرخ تعيين شده يک نماد در روز جاري، تغيير قيمت بازگشايي نماد و حذف سفارش از پيش‌گشايش و اقدام به سفارش‌گذاري در سمت مقابل، ارسال سفارش با حجم‌هاي نامتناسب، مظنه‌چيني گسترده و انجام معاملات هماهنگ در راستاي تغيير قيمت‌ها، تخلف محسوب مي‌شود و همچنين تاکيده شده، سفارشات روزانه توسط واحدهاي نظارتي بورس و کارگزاري‌ها رصد مي‌شود و در صورت انجام چنين اقداماتي که مغاير با قوانين و مقررات است و باعث ايجاد مخاطره و اختلال در جريان معاملات مي‌شود، کد معاملاتي متخلف براي مدتي مسدود خواهد شد. بسياري از سهامداران معتقدند گرچه نياز بود تا نهادهاي نظارتي کمي زودتر با متخلفان برخورد کنند، اما اين مهم در شرايط کنوني مي‌تواند اقدام مفيدي براي بهبود معاملات باشد و مانع استفاده برخي سودجويان خواهد شد. به هرحال اميدواريم علاوه بر جلوگيري از تخلف در روند بازار سهام که بايد ادامه‌دار هم باشد، وعده‌هاي حمايتي از قبيل (بازارگرداني و اختصاص يک درصد از صندوق توسعه براي بهبود بازار سرمايه) به شکل گسترده عملياتي شود تا سهامداران با امنيت خاطر نسبت به سرمايه‌گذاري اقدام کنند. همچنين خبر ديگري که در برخي از کانال‌هاي تلگرامي دست به دست شد، دستگيري برخي از متخلفان بازار سهام توسط مقامات قضايي است که تا لحظه نگارش اين خبر، جنبه رسمي نيافته است. با تمام اين اوصاف اگر بورس از نابساماني کنوني رها شود، بهترين محل براي جمع‌آوري نقدينگي است که به نفع اقتصاد کشور نيز خواهد بود.
شاخص کل کانال يک ميليون و 300 هزار واحد را پس گرفت


معاملات روز شنبه در حالي پايان يافت، که نماگر بورس تهران با 17 هزار واحد رشد، به قله يک ميليون و 305 هزار واحدي رسيد. در ميان نمادهاي معاملاتي هم «فولاد»، «فملي» و «کگل» بيشترين تاثير مثبت را دماسنج داشتند و برخي نمادهاي مهم گروه پالايشي و خودرويي، همچون «شپنا»، «شتران»، «خساپا» و «خودرو» روز پرتراکنشي را پشت سر گذاشتند. در فرابورس هم آيفکس 142 واحد ارتقاء يافت و نمادهاي «آريا» و «وسپهر» بيشترين تاثير مثبت و در مقابل «دي» هم بيشترين اثر منفي را بر شاخص کل فرابورس داشتند. بسياري از کارشناسان بازار، اقدامات سازمان بورس در خصوص مقابله با فعاليت‌هاي تخلف‌آميز را عامل مهمي در بهبود اوضاع در روز گذشته دانستند.