روزنامه آرمان ملی
1399/08/21
جنجال‌های ترامپ تمامی ندارد
مــهم ترين دلايل شکست ترامپ در انتخابات رياست‌جمهوري آمريکا چه بود؟ پيروزي بايدن در انتخابات چه تحولاتي براي جامعه آمريکا به همراه خواهد داشت؟اقدامات ترامپ را همه مردم جهان مشاهده کرده‌اند. ترامپ در طول چهار سالي که رئيس‌جمهور آمريکا بوده وضعيتي به وجود آورده که تنها عده کمي از متعصبان دست راستي افراطي نژادپرست در ايالات متحده آمريکا را خشنود مي‌کرد. اين در حالي است که بقيه مردم آمريکا و جهان از اقدامات وي ناخشنود و مستأصل شده‌اند. پرده آخر حضور وي در کاخ سفيد نيز همراه با جنجال و هياهو شده است. وي رفتار کودک‌مآبانه خود را در طول چهار سال گذشته تکرار کرده و با ادعاهاي واهي عنوان کرده که آراي وي از صندوق‌هاي رأي دزديده شده است. رفتار امروز ترامپ نيز بازتابي است از رفتار وي در چهار سال گذشته. ادعاهاي امروز ترامپ در حالي مطرح مي‌شود که وي هيچ‌گونه سند و مدرکي براي ارائه به دادگاه ندارد. در چنين شرايطي وي به دنبال پيگيري حقوقي اعتلاي وضعيت آراي خود شده است.واقعيت اين است که اشتباهات کوچک انتخاباتي در کليه حوزه‌هاي همه انتخابات تمامي کشورهاي جهان اتفاق مي‌افتد.به همين دليل کسي نمي تواند چنين اشتباهاتي را به همه انتخابات تعميم بدهد و آن را اصل و اساس انتخابات قرار بدهد.ايالات متحده آمريکا داراي دموکراسي پذيرفته شده مشخص است.اگر‌چه بنده سيستم انتخاباتي دو مرحله‌اي آمريکا را نارسا مي‌دانم اما معتقدم همين سيستم نيز کار خود را به صورت دموکراتيک انجام مي‌دهد. اين سيستم همان سيستمي است که چهار سال پيش ترامپ را به عنوان رئيس‌جمهور آمريکا معرفي کرده است. در حال حاضر نيز همين سيستم ترامپ را از کاخ سفيد کنار گذاشته و بايدن را به عنوان رئيس‌جمهور انتخاب کرده است. من به واقع از شکست ترامپ خوشحال هستم و زماني که اعلام شد ترامپ در انتخابات شکست خورده است به ياد سياه‌پوستي افتادم که زير زانوي پليس نژادپرست دولت ترامپ فرياد مي‌کشيد «نمي توانم نفس بکشم».در اين لحظه من به ياد کودکان شيرخواره‌اي افتادم که به دستور ترامپ که به آنها ويزا نمي‌داد از مادران خود جدا شدند. من در آن لحظه به ياد ناله پيرمردان و پير‌زنان بي‌بضاعت ايراني افتادم که ديگر توان خريدن گوشت و نان را از دست داده‌اند ترامپ جنايت‌هاي زيادي نسبت به بشريت مرتکب شده است.
بايدن چه تغيراتي در روند مديريت جامعه آمريکا ايجاد خواهد کرد؟
بايدن يا هر کس ديگري که در آمريکا به قدرت مي‌رسد نمي‌تواند آثار خرابکاري‌هايي را که ترامپ انجام داده به آساني از بين ببرد. ترامپ يک فرد استثنايي بود. اين در حالي است که بايدن ظاهرا يک رئيس‌جمهور منطقي است. کار به جايي رسيده که جورج بوش که عضو حزب جمهوري‌خواه و هم حزب ترامپ است، به صراحت عنوان کرده در انتخابات به ترامپ رأي نخواهد داد و پس از پيروزي بايدن نيز به وي تبريک گفت. جورج بوش حتي عدم‌پذيرش نتيجه انتخابات توسط ترامپ را محکوم کرده است. اين مسأله نشان مي‌دهد ترامپ به چه ميزان استثنايي کجروي داشته است که هم‌حزبي‌هاي برجسته وي نيز حاضر به حمايت از او نبوده‌اند. اين در حالي است که ترامپ امروز مدعي است آراي وي را در انتخابات دزديده‌اند. نکته جالب براي من رفتار و موضع‌گيري‌هاي برخي ايراني‌تبارهاي مقيم آمريکا و دوستان آنها در داخل ايران است که بيشتر از ترامپ، خود به جوش و خروش افتاده‌اند. اين افراد نيز با ترامپ هم‌صدا شده‌اند که آراي ترامپ را دزديده‌اند. يکي از همان افراد به طنز نوشته که اگر قرار بوده از ايراني‌ها هم در اين انتخابات راي گرفته شود جمع اين ايراني‌ها تبديل به ايالت 51 آمريکا با نام ايالت «آويزون‌ها» مي‌شد.... سوال اينجاست که چه اتفاقي در مديريت کشور ما رخ داده که عده‌اي را تا به اين اندازه نسبت به اصليت و هويت ملي و منافع خود و کشور خود بيگانه کرده است.بايد در اين زمينه تأمل و تفکر کرد و اگر در جايي مشکلي وجود دارد به آن رسيدگي کنيم.
بايدن با ميراث ترامپ چه خواهد کرد؟ آيا بازگردان مديريت جامعه آمريکا به مسير صحيح، انرژي و زمان بايدن را نمي‌گيرد؟
بايدن عنوان کرده ايالات متحده آمريکا را به معاهداتي که ترامپ از آنها خارج شده بر مي‌گرداند. واقعيت اين است که اين کار ساده نخواهد بود.ترامپ در مسير سياست‌هاي خطا و ضد بشري خود شرايطي را به وجود آورده که منافع بسياري از راه‌هاي زندگي بين‌المللي را پر چاه و چاله و بسيار پيچيده کرده است. براي مثال، اگر بايدن قصد دارد به توافق محيط‌زيستي پاريس بازگردد در مرحله نخست بايد آسيب‌هاي خروج ترامپ از اين توافق را براي مردم آمريکا تببين کرده و زيان‌هاي بزرگش به جامعه بشري را تشريح کند. برخي گمان مي‌کنند آسيب‌هاي ترامپ تنها مختص به ايران بوده است. اين در حالي است که سياست‌هاي ترامپ به بسياري از کشورهاي جهان آسيب زده است. احتمالا بايدن در دراز‌مدت تلاش خواهد کرد مشکلات و چالش‌هاي به وجود آمده در دوران دولت ترامپ را مرتفع کند. اين در حالي است که بايدن راه دراز و کار مشکلي پيش‌روي خود خواهد داشت. بايدن براي اينکه بتواند آمريکا را به دنياي قبل از ترامپ ببرد راه دشواري خواهد داشت. دنيايي که داراي توازن منطقي‌تري بود و مردم جهان زندگي آرام‌تري داشتند. از مواضع بايدن در انتخابات و پس از آن چنين برمي‌آيد که وي بتواند اين راه دشوار را با موفقيت سپري کند. در شرايط کنوني هنوز جنجال‌آفريني‌هاي ترامپ پايان نپذيرفته و وي به دنبال اين است که نتيجه انتخابات را در دادگاه مشخص کند. اين در حالي است که آمريکا يک دموکراسي است و نه «دادگاه کراسي»؛ در حالي که وي هيچ مدرک قابل توجهي نيز در اختيار ندارد که به دادگاه ارائه دهد. البته بنده فکر نمي‌کنم اين دوره به راحتي بگذرد و همراه با هياهو و جنجال‌هاي زيادي خواهد بود که از طرف ترامپ و سرسپردگانش ايجاد خواهد شد. در اين زمينه برخي شاهد هستيم هواداران دست‌راستي متعصب نيز وي را همراهي مي‌کنند و سطح تنش‌ها را افزايش مي‌دهند. با اين وجود اگر جامعه آمريکا بتواند از اين مرحله به سلامت عبور کند و بايدن قدرت را در اختيار بگيرد مي‌توان نسبت به آينده اميدوار بود.پس از پيروزي بايدن در انتخابات همه رهبران سياسي جهان به وي تبريک گفتند. نخست‌وزير اسرائيل نيز براي اينکه منافع خود را در خاورميانه در دولت جديد حفظ کند به بايدن تبريک گفت. اين اتفاق چنان سبب عصبانيت ترامپ شد که فورا نتانياهو آن را از توئيتر خود حذف کرد. در شرايط کنوني نخبگان آمريکا به کمک بايدن خواهند آمد و جامعه آمريکا در نهايت از اين مراحل عبور خواهد کرد. همان‌گونه که جورج دبليو بوش با اينکه در حزب مقابل بايدن قرار دارد اما پيروزي وي در انتخابات را تبريک گفت. بدون‌ترديد ترامپ به يک نقطه سياه در تاريخ سياسي آمريکا تبديل خواهد شد، در حالي که اميد مي‌رود بايدن بتواند روند زندگي عادي را به جامعه آمريکا بر‌گرداند.
مواجهه بايدن با ايران به چه صورت خواهد بود؟ آيا بايد به بايدن به عنوان يک فرصت براي کاهش تنش‌ها بين ايران و آمريکا نگاه کرد؟
هنگامي که قراردادهاي بين‌المللي دچار خدشه حقوقي عمده شوند ترميم آن آسان نخواهد بود. اين وضعيت درباره برجام نيز وجود دارد. اينکه گمان کنيم بايدن کاري خواهد کرد که رابطه ايران و آمريکا به آساني به دوران قبل از ترامپ بازگردد خوش‌خيالي است. شايد بايدن بتواند آمريکا را به آساني به دوران قبل از ترامپ باز‌گرداند. با اين وجود حل مشکلات ناشي از خروج ترامپ از برجام نيازمند حوصله و هوشمندي است. بنده معتقدم بازگشت مجدد آمريکا به برجام نمي‌تواند به همان آساني انعقاد برجام باشد، بلکه بايد از مسيرهاي دشوارتري حرکت کرد. اين وضعيت درباره ايران نيز وجود دارد. ايران نيز پس از خروج ترامپ از برجام برخي مفاد برجام را ناديده گرفت و اقداماتي را در کاهش دادن تعهدات خود انجام داد که مورد اعتراض دوستان اروپايي و سازمان انرژي اتمي بين‌المللي قرار گرفت. به همين دليل نيز تعهد مجدد ايران به بازگشت به همه مفاد برجام نيز به راحتي گذشته نخواهد بود. ايران پس از ناديده گرفتن برخي مفاد برجام مسير جديدي را براي اهداف خود طراحي کرده است. در نتيجه اگر بخواهد دوباره به نقطه آغاز بازگردد نيازمند دليل يا دلايل جدي و مهمي است. در چنين شرايطي نقش کشورهاي اروپايي، روسيه و چين جدي و تأثيرگذار خواهد بود. بايدن حسن‌نيت‌هاي اوليه خود را نشان داده و به همين دليل نيز از طرف رهبران کشورهاي چهار به علاوه يک مورد استقبال قرار گرفته است. ايران نيز بايد اين واقعيت را بپذيرد که صلح و امنيت موجود در برجام تا قبل از ترامپ ممکن است نيازمند مذاکرات جديد باشد. به همين دليل ايران نبايد از مذاکرات جديد طفره برود. ايران نبايد به جهان نشان بدهد از مذاکره و توافق هراس دارد. اگر مذاکره‌کنندگان حرفهاي و مجرب در ايران وجود داشته باشند هيچ باکي از مذاکره وجود ندارد. در چنين شرايطي اگر بازگشت آمريکا و ايران به برجام ضرورت پيدا کند ما موظف هستيم از تجربيات گاهي ناخوشايند گذشته درس عبرت بگيريم. ضمن اينکه اين بار بايد چشم‌ها را باز کنيم و قدم‌ها را محکم‌تر از گذشته برداريم.
آيا انعطاف لازم در بين تصميم‌گيران ايران و آمريکا براي مذاکره مجدد وجــود دارد؟ در چــنين شرايطي مذاکــرات جديد چه مختصات و ويــژگي‌هايي خواهد داشت؟
يک دولت منطقي و غير‌تهاجمي بايد در هر شرايطي بهترين تصميم را براي آينده خود بگيرد. اگر قرار است مذاکره صورت بگيرد ما را چه باک از مذاکره؟ مذاکره به معناي ذکر کردن شرط و شروط است.به همين دليل نبايد از مذاکره طفره برويم. طفره رفتن از مذاکره متعلق به کشورها و دولت‌هاي ضعيف است.کشورهايي از مذاکره طفره مي‌روند که حرفي براي گفتن ندارند. اين در حالي است که ما حرفهاي زيادي براي گفتن داريم.در دولت ترامپ حق و حقوق ملت ايران به شکل وحشتناکي مورد حمله و هجمه قرار گرفت.به همين دليل نيز ملت ايران حرفهاي زيادي براي گفتن دارد و به همين دليل از مذاکره هراس ندارد.با اين وجود ما بايد از مذاکرات گذشته درس بگيريم و برخي اشتباهات را تکرار نکنيم. از برجام قبلي درس بگيريم و ديگر در توافقي شرکت نکنيم که هيچ تضميني در اجراي آن وجود ندارد. ما خطاکار و گناهکار نبوده‌ايم که از مذاکره هراس داشته باشيم. ما در موضوع هسته‌اي خطايي مرتکب نشده‌ايم. گناه را ترامپ مرتکب شده که تحت‌تأثير اغواگري‌هاي نتانياهو تلاش کرده برنامه هسته‌اي ايران را با فشار و تحريم متوقف کند. با اين وجود بنده توصيه مي‌کنم از پيروزي بايدن در انتخابات هيجان‌زده نشويم. در سياست نبايد عجله کرد و هيجان زده شد؛ بلکه بايد با آرامش جلو رفت. به همين دليل نيز بنده به کساني که در اين زمينه تصميم‌گير هستند توصيه مي‌کنم با حوصله و تأمل موضع‌گيري و اقدام کنند. نبايد بدون دليل تنش‌ها را افزايش بدهيم. به عنوان مثال اگر کشوري مانند امارات متحده عربي قصد دارد رابطه خود را با اسرائيل عادي کند به شکلي رفتار نکنيم که دخالت تلقي شود؛ بلکه با دقت بيشتري در اين زمينه موضع‌گيري کنيم. به همين دليل نيز اگر قرار به مذاکره جديد باشد ما با توجه به تجربيات گذشته خود مذاکره خواهيم کرد و در اين زمينه هيچ هراسي وجود ندارد. ما نبايد دوباره در تعهدهايي شرکت کنيم که هيچ تضميني بر اجراي آن وجود ندارد. اگر قرار است مذاکره جديدي صورت بگيرد اين مذاکرات بايد با تأمل و دقت بالاتري نسبت به گذشته صورت بگيرد.
