روزنامه کيهان
1399/08/22
شکست ترامپ و نگرانی در اردوگاه متحدان
محمدرضا مرادی1. بنیامین نتانیاهو
شاید بتوان نتانیاهو را برنده چهار سال ریاست‌جمهوری ترامپ در آمریکا دانست. چرا که ترامپ سیاست‌های تندروانه زیادی را علیه فلسطینی‌ها اتخاذ کرده بود. ترامپ در دوران ریاست‌جمهوری خود امتیازات بی‌سابقه‌ای که حتی بر خلاف قوانین بین‌المللی و مواضع کشورهای متحد آمریکا است به نتانیاهو داده است. برجسته‌ترین و دردناک‌ترین تصمیم ترامپ در مورد فلسطین، به رسمیت شناختن قدس به عنوان پایتخت رژیم صهیونیستی و انتقال سفارت آمریکا از تل‌آویو به قدس در دسامبر ٢٠١٧ بود.
مهم‌ترین امتیازات بی‌سابقه ترامپ به نتانیاهو:
- به‌رسمیت شناختن قدس به‌عنوان «پایتخت اسرائیل»: ترامپ در تاریخ ۶ دسامبر ۲۰۱۷ گفت آمریکا قدس‌اشغالی را پایتخت اسرائیل می‌داند و دستور سفارت انتقال کشورش از تل‌آویو به آن شهر را صادر کرد و در تاریخ ۱۴ مه ۲۰۱۸ این اتفاق افتاد.
- کاهش کمک مالی به آژانس امداد آنروا: آمریکا در تاریخ ۱۶ ژانویه ۲۰۱۸ کمک ۳۰۰ میلیون دلاری خود (از مجموع ۳۶۵ میلیون دلار) به آژانس امداد و کار سازمان ملل برای آوارگان فلسطینی «آنروا» را قطع کرد. این آژانس به حدود ۵.۹ میلیون پناهنده و آواره در کرانه باختری، نوار غزه، اردن، لبنان و سوریه کمک می‌کرد.
- قطع کامل کمک‌های مالی آمریکا به آنروا: آمریکا در اواخر اوت ۲۰۱۸ حمایت مالی از آنروا را کاملا متوقف کرد. مقامات وزارت امور خارجه آمریکا گفتند که حمایت از «آنروا» را کاملا قطع کرده و پس از کمک ۶۰ میلیون دلاری ماه ژانویه دیگر بخش اعظم این هزینه را نمی‌پذیرند.
- قطع کامل کمک مالی به دولت فلسطین: رامی حمدالله در تاریخ ۲ اوت ۲۰۱۸ گفت که واشنگتن تمام کمک‌های خود به فلسطین را متوقف کرده است. این کمک‌ها در ۱۰ سال اخیر سالانه بین ۶۰۰ میلیون دلار تا ۸۰۰ هزار دلار بوده که توسط وزارت خزانه‌داری آمریکا و آنروا میان نهادهای غیردولتی توزیع شده است.
- توقف کمک به بیمارستان‌های قدس: آمریکا در سال ۲۰۱۸، ۲۵ میلیون دلار از کمک مقرر خود به ۶ بیمارستان در قدس را قطع کرد. اهالی قدس، کرانه باختری و نوار غزه در این بیمارستان‌ها درمان می‌شدند.
- بسته شدن دفتر سازمان آزادی‌بخش فلسطین (ساف) در واشنگتن: صائب عریقات، دبیر کمیته اجرایی سازمان آزادی‌بخش فلسطین سال ۲۰۱۸ اعلام کرد: «آمریکا دفتر ما در واشنگتن را تعطیل کرد. این تصمیم دور جدید مجازات جمعی فلسطینیان توسط دولت ترامپ و ضربه به صلح و عدالت است. این اقدام مجازات فلسطین بابت همکاری با دادگاه کیفری بین‌المللی علیه جنایات جنگی اسرائیل است.»
- انسداد حساب‌های بانکی سازمان آزادی بخش فلسطین در آمریکا: احمد مجدلانی عضو هیئت اجرایی ساف در سال ۲۰۱۸ اعلام کرد، تصمیم به بستن دفتر ما در واشنگتن همزمان با انسداد حساب‌های بانکی آن اتخاذ شده است. این اقدام مغایر اصول انسانی و عرف دیپلماتیک است و آن را محکوم می‌کنیم.
- توقف کمک مالی به پروژه اسرائیلی- فلسطینی: جیسون‌گرینبلات معاون رئیس‌جمهور آمریکا در سال ۲۰۱۸ اعلام کرد: «کمک ۱۰ میلیون دلاری واشنگتن برای ایجاد رابطه میان جوانان فلسطینی و اسرائیلی متوقف شده است. این اقدام برای فشار بر فلسطینیان است.»
- اخراج سفیر فلسطین از آمریکا: مقامات واشنگتن در سال ۲۰۱۸ اجازه اقامت حسام زملط نماینده سازمان آزادی‌بخش فلسطین (ساف) و خانواده وی در آمریکا را لغو و حساب‌های بانکی آن را مسدود کردند.
- اعطای جولان به اسرائیل: در ۵ فروردین ۹۸ (۲۵ مارس ۲۰۱۹) ترامپ طی حکمی مناطق اشغالی جولان وابسته به سوریه را به عنوان بخشی از سرزمین رژیم صهیونیستی به رسمیت شناخت. مهم‌ترین هدف ترامپ از این اقدام انتخابات پارلمانی اسرائیل بود که وی برای افزایش شانس موفقیت نتانیاهو، جولان را بر خلاف تمام قطعنامه‌های بین‌المللی به اسرائیل منضم کرد.
- قانونی کردن شهرک‌سازی: آمریکا در ۱۸ نوامبر ۲۰۱۹ اعلام کرد که شهرک‌سازی اسرائیل در کرانه باختری قانونی است. این مسئله در حالی روی داده که حتی دولت‌های پیش از ترامپ، شهرک‌سازی را امری غیر قانونی می‌دانستند و سازمان عفو بین‌الملل نیز اخیرا این اقدام را جنایت جنگی خوانده است.
- معامله قرن: رئیس‌جمهور آمریکا سال 98 پس از چند بار تاخیر از بندهای معامله قرن رونمایی کرد. معامله قرن به عنوان طرح ترامپ برای حل کردن مسئله فلسطین مطرح شده است. در طرح 181 صفحه‌ای معامله قرن، فلسطین باید از تمام آرمان‌های خود دست بردارد و حاکمیت اسرائیل بر خاک خود را به رسمیت بشناسد. طبق معامله قرن میزان خاکی که فلسطین در اختیار خواهد داشت 15 درصد فلسطین خواهد بود در حالی که این درصد در سال 1967 حدود 22 درصد و در سال 1947 حدود 44 درصد بود. همچنین قدس به عنوان «پایتخت یکپارچه اسرائیل» به رسمیت شناخته شده است. ۳۰ درصد از اراضی کرانه باختری و غور اردن به اراضی اشغالی ملحق میشود. این بند در حالی است که یکی از درخواست‌های حامیان سازش در مورد مسئله فلسطین عقب‌نشینی اسرائیل به مرزهای 1967 است. در حالی که طبق معامله قرن نه تنها این اتفاق نیفتاده بلکه 30 درصد دیگر از کرانه باختری قرار است به اسرائیل ملحق شود. علاوه‌بر این فلسطینی‌ها می‌توانند دولت مستقل داشته باشند اما ارتش نخواهند داشت و شروط آن خلع سلاح غزه و حماس است. این بند مضحک‌ترین بند معامله قرن است. چرا که اگر قرار به پذیرش این شرط بود مقاومت فلسطین در 8 دهه گذشته باید تسلیم می‌شد و اساسا مبارزه یک امر‌اشتباه تلقی می‌شد.
- عادی‌سازی روابط: عادی‌سازی روابط اسرائیل با کشورهای عربی نیز خدمت بزرگ دیگر ترامپ به نتانیاهو بود. در ابتدا امارات و اسرائیل روابط خود را عادی کردند و 21 شهریور ماه نیز بحرین و رژیم صهیونیستی به توافقی برای عادی‌سازی روابط دست پیدا کردند. در نهایت نیز سودان و اسرائیل هم روابط خود را عادی کردند. این مسئله باعث شد تا ترامپ به عنوان ناجی نتانیاهو معرفی شود.
در واقع، نتانیاهو به دلیل پرونده‌های فساد و سوء مدیریت در بحران کرونا با اعتراض‌های زیادی مواجه شده و در پنج ماه گذشته معترضان خواستار استعفای وی شده‌اند. خدمات ترامپ به نتانیاهو توانسته وی را با وجود تمام اعتراضات به عنوان نخست‌وزیر نگه دارد اما شکست ترامپ باعث خواهد شد تا رقبای نتانیاهو به راحتی بتوانند او را مورد پیگرد قانونی قرار داده و در انتخابات شکست دهند. به همین دلیل نتانیاهو به عنوان نخستین قربانی شکست ترامپ معرفی خواهد شد.
2. شیخ‌نشینان
نگرانی شیخ‌نشینان عرب از شکست ترامپ به حدی است که حتی رسانه‌های رژیم صهیونیستی نیز به آن اذعان کرده‌اند. در همین ارتباط، «اسرائیل هیوم» به نقل از یک دیپلمات اماراتی که آن را بلندپایه خوانده است، تأکید می‌کند: «ما نظاره‌گر انتخابات در آمریکا هستیم و آرزو می‌کنیم ترامپ پیروز شود، اما در عین حال، آمادگی لازم را در صورت تغییر رئیس‌جمهوری داریم.» از سوی دیگر، اسرائیل هیوم به نقل از یک کارمند دیپلماتیک در منامه، که وی را شخصیتی نزدیک به دستگاه حاکمه ریاض و ابوظبی معرفی کرد، گزارش داد: «بیم و هراس زیادی در محور کشورهای عربی نسبت به شکست ترامپ و پیروزی بایدن و در نتیجه تغییر سیاست در خاورمیانه وجود دارد». این مقام بحرینی اما اعلام کرده است که حتی با پیروزی بایدن نیز منامه برای توسعه روابط خود با واشنگتن تلاش می‌کند. در این میان اما یکی از نگران‌ترین طرف‌ها عربستان و «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی است. وی تاکنون در قالب امضای توافقنامه‌های تسلیحاتی باج‌های فراوانی را به دونالد ترامپ داده بود تا از این رهگذر بتواند موافقت آمریکا با پادشاهی خود پس از پدرش را جلب کند. در واقع، بن‌سلمان خود را برای تکیه زدن بر اریکه قدرت در دوره دوم ریاست‌جمهوری ترامپ آماده می‌کرد اما اکنون با پیروزی قریب‌الوقوع بایدن مواجه شده است و ممکن است در پروسه به قدرت رسیدنش وقفه ایجاد شود. با به قدرت رسیدن دونالد ترامپ در آمریکا محمد بن سلمان جانشین ولیعهد سعودی موفق شد خود را به عنوان گزینه‌ای مناسب در جهت منافع آمریکا معرفی کند و از این رو حمایت‌های ترامپ از وی باعث شد تا بن سلمان در کودتایی «محمد بن نایف» را از ولیعهدی برکنار و خود بر این پست تکیه کند. کتاب «آتش و خشم درون کاخ سفید ترامپ» نوشته «مایکل وُلف»، روزنامهنگار آمریکایی بخشی از این مسئله را افشا کرده است محمد بن سلمان از سال 2015 که در سلسله مراتب قدرت وارد شده است همواره نگران موقعیت خود است. چرا که وی جوانی بی‌تجربه بوده و استحقاق رسیدن به پست ولیعهدی را نداشته است. در واقع با برکناری مقرن بن عبدالعزیز ولیعهد اسبق و محمد‌بن‌نایف ولیعهد سابق، بن‌سلمان توانست به ولیعهدی برسد. بن سلمان خود نیز به خوبی می‌داند که وارث حقیقی تاج و تخت احمد بن عبدالعزیز و یا محمد بن نایف است. به همین دلیل همواره نگران بوده است که این پست از وی گرفته شود. در این راستا تلاش‌های وی با هدف هموار کردن مسیر پادشاهی از سال 2015 صورت گرفته است. قتل جمال خاشقجی روزنامهنگار منتقد عربستان نیز باعث کاهش مشروعیت بن سلمان شده است اما با حمایت‌های ترامپ وی توانسته تا حدودی فشارها علیه خود را مدیریت کند. اما شکست ترامپ به معنای از بین رفتن بزرگ‌ترین تکیه‌گاه بن سلمان در عرصه بین‌المللی خواهد بود.
یکی از عوامل اصلی و اساسی نگرانی شیخ‌نشینان عرب به ویژه عربستان و امارات از شکست دونالد ترامپ در انتخابات در واقع به هزینه‌های هنگفتی بازمی‌گردد که آنها برای رئیس‌جمهور آمریکا صَرف کردند. در واقع، سران عرب اکنون به این نتیجه رسیده‌اند که در صورت پیروزی بایدن در انتخابات، برای تحقق خواسته‌های خود در منطقه باید هزینه‌های جدیدی را انجام دهند.
هرچند که پیروزی قریب‌الوقوع «جو بایدن» در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا نمی‌تواند به ایجاد تغییرات اساسی و ساختاری به ویژه در عرصه سیاست خارجی واشنگتن ایجاد کند اما شیخ‌نشینان عرب نگران آن هستند که تمامی باج‌هایی که تاکنون به «دونالد ترامپ» داده‌اند، بر باد رفته باشد. سران عرب خود نیز می‌دانند که با روی کار آمدن بایدن نیز حمایت‌های واشنگتن از ارتجاع عرب ادامه خواهد داشت اما آنچه که بیش از هر چیز دیگری آنها را می‌آزارد این است که تمامی باج‌هایشان به دونالد ترامپ برای تحقق آمال، آرزوها و رؤیاهایشان تاکنون کارگر نیفتاده است و به همین دلیل می‌بایست خود را برای پرداخت باج‌های جدید به جو بایدن آماده سازند. این در حالی است که در حال حاضر کشورهایی نظیر عربستان از بحران‌های شدید مالی رنج می‌بَرند.
نتیجه
در سیاست‌های کلان آمریکا حمایت از اسرائیل و شیخ‌نشین‌های خلیج‌فارس مورد تاکید قرار گرفته است. بنابراین تغییر رؤسای جمهور تغییری در سیاست‌های کلان آمریکا در مورد متحدان این کشور ایجاد نخواهد کرد. اما نوع مواجهه روسای جمهور آمریکا با حکام عربی دچار تغییراتی خواهد شد. پیروزی جوبایدن می‌تواند نتانیاهو، بن‌سلمان و بن‌زاید را در تنگنا قرار دهد. چرا که این سه نفر تمام سیاست‌های تندروانه خود را با فرض بقای ترامپ در پست ریاست‌جمهوری طراحی کرده‌اند. بنابراین شکست ترامپ باعث خواهد شد روند عادی‌سازی روابط اسرائیل با کشورهای عربی با وقفه مواجه شود و بن‌سلمان نیز مسیر سخت‌تری برای رسیدن به تخت پادشاهی در عربستان داشته باشد.
سایر اخبار این روزنامه
مهار تورم به تدبیر نیاز دارد نه مذاکره
دموکرات‌های مهربان! (یادداشت روز)
اخبار ویژه
سازمان ملل: در 9 ماه اول سال جاری 1500 غیرنظامی در یمن قتل‌عام شدند
شناسایی 11 هزار و 780 مورد جدید ابتلا و فوت ۴۶۲ بیمار
شکست ترامپ و نگرانی در اردوگاه متحدان
پمپئو: انتقال قدرت به آرامی صورت می‌گیرد اما به نفع ترامپ!
ادامه انتقادها به طرح کاهش ساعت فعالیت حمل و نقل عمومی
به جای اسم و فامیل بازی کمی تاریخ بخوانید(اخبار ادبی و هنری)
گشایش یک معبر مرزی در هفته آینده بین ایران و پاکستان
وزیر خارجه آلمان: باید با ایران درباره گنجاندن مسائل غیرهسته‌ای در برجام گفت‌وگو کنیم!
نه از ماندن ترامپ وحشت‌زده می‌شویم نه از آمدن بایدن ذوق‌زده
آنهایی که خواب آمریکا می‌بینند...
پمپئو: انتقال قدرت به آرامی صورت می‌گیرد اما به نفع ترامپ!
پمپئو: انتقال قدرت به آرامی صورت می‌گیرد اما به نفع ترامپ!
