معنای مشروعیت در ظرف جمهوریت

براي يک جريان مو را از ماست بيرون مي‌کشيم و هر اتفاقي که رخ داده يا نداده را به افراد آن جريان نسبت مي‌دهيم. فرد رد‌صلاحيت‌شده توضيح مي‌دهد که گزارش‌ها از عملکرد او واقعيت ندارد، اما بر اساس همان گزارش‌ها رفتار مي‌شود. در نقطه مقابل و در مورد يک جريان اين سنجش و دقت دقيقا همانند جريان مقابل نيست. هر زمان که به نکته جديدي در خصوص نقد عملکرد گذشته خود برسيم، بايد اين موضوع را به فال نيک گرفت. با اين حال، 40 سال از عمر اين نظام مبتني‌بر جمهوريت گذشته و آراي مردم حق‌الناس است. مردم بايد در کنار افراد شايسته قرار بگيرند. تعلل خود آسيبي براي آرا، اعتماد و انگيزه‌هاي مردم در ارتباط با انتخاب‌شوندگان است. خيلي از اوقات به دليل نبود‌معيارهاي دقيق براي تاييد‌صلاحيت نامزدها، مردم را ميان تعداد اندکي از افراد مخير کرده‌ايم و در نتيجه دست جامعه براي انتخاب نامزدهاي اصلح‌تر چندان باز نبوده است. البته آسيب‌شناسي انتخابات‌هاي ما بيشتر از اين نکات است. اگر انتخابات متکي بر انتخاب حزبي نباشد، نمي‌تواند انتخابي دقيق باشد. مردم بايد بتوانند به نامزد احزاب راي بدهند و سپس از احزاب پرسش کنند. اين نحوه برگزاري انتخابات بدون‌وجود حزب‌هاي قدرتمند در ايران، به تنهايي آسيب‌هاي جدي به همراه دارد. شوراي نگهبان، مرکز پژوهش دارد. بسياري نخبگان در اين کشور هستند که مي‌توانند در تعيين معيارهايي که جمهوريت نظام را تامين مي‌کند، کمک کنند. پس از تعيين شاخص‌ها بايد از جامعه سوال شود که اين شاخص‌هاي ما براي تعيين صلاحيت‌ها است، آيا با آن‌ها موافق هستيد؟ نظر مردم اخذ شود، شاخص‌هاي اصلي کم و زياد شود و پس از موافقت مردم، به اجرا درآيد. اکنون نيز دير نيست و اگر به سمت ملاک‌هايي بروند که تقويت‌کننده جمهوريت باشد، گامي مثبت رقم خواهد خورد. اين ملاک‌ها نيز چندان پيچيده نخواهد بود. ملاک‌هاي بين‌المللي و تجربه ‌تاريخي‌اي از سال‌هاي گذشته داريم و با افکار عمومي نيز بايد تعامل کنيم. بايد اين ملاک‌ها را جمع‌آوري کرده و در عرصه انتخابات به آن اتکا کنيم. طبيعتا اين بررسي‌ها به اين دليل که يک دستاورد بشري است، مي‌تواند در سال‌هاي مختلف مورد مرور قرار گيرد و افکار عمومي دوباره درباره آن نظر بدهند. هرچند زمان زيادي را از دست داده‌ايم اما مي‌توانيم به شرطي که ملاک‌هاي ما تقويت‌کننده باشد، با افکار عمومي گفت‌وگو و فضاي سياسي را بازتر کنيم. اساس مشروعيت نظام در ظرف جمهوريت معنا پيدا مي‌کند که قانون اساسي نيز همين را مي‌گويد؛ هرچه به گسترش دامنه اين امر مشروعيت بخش کمک کنيم، جامعه به عرصه انتخابات گرايش پيدا مي‌کند. اگر احزاب نيز قدرتمند بودند، مي‌توانستيم شاهد انتخابات‌هاي بهتري باشيم و حزب‌ها غربالگري بهتري انجام مي‌دادند اما باتوجه به شرايط فعلي، اين امر امکان تحقق چنداني ندارد.