گروه اقتصادی – کورش شرفشاهی: این یک واقعیت تلخ است که مردم در شرایط سخت ناشی از شیوع کرونا قرار دارند. از یک سو کسب و کارها تعطیل شده و کارفرمایان در بدترین شرایط اقتصادی ناچار هستند هزینه های جاری را بدون آنکه درآمدی داشته باشند، تامین و پرداخت کنند و از سوی دیگر کارگران که از محرومترین اقشار جامعه هستند و پس اندازی ندارند که در خانه بمانند تا زندگی را سپری کنند. امروزه بسیاری از مردم در شرایط چه کنم، بدترین روزگار را سپری می کنند. البته کارگرانی که تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی بودند، توانستند از بیمه بیکاری استفاده کنند، اما کارگران ساختمانی و فصلی که از هیچ پوشش بیمه ای برخوردار نیستند، از دریافت بیمه بیکاری محروم شدند. نتیجه اینکه از خانه بیرون زدند و بلای بیماری و مرگ را در مقایسه با شرمندگی مقابل زن و فرزند به جان خریدند. در این بین چشم همه کسانی که تحت فشار بودند، به دستهای دولت دوخته شد. اما در تمام ۱۰ ماه گذشته هیچ آبی از مدیریت دولت به غیر از تخصیص وام با بهره ۱۲ درصد برای اقشار تحت فشار گرم نشد.

تعطیلی شوخی بردار نیست

شیوع کرونا و افزایش مرگ ناشی از آن به علاوه فشارهایی که از سوی شورای شهر، نمایندگان مجلس، اعضای ستاد مقابله با کرونا و... اعمال می شد، دولت را وادار کرد به تعطیلی دو هفته ای تن دهد. اما از لحظه ای که زمزمه تعطیلی مطرح شد، خانواده های محروم و آسیب پذیر عزا گرفتند که چگونه هزینه هایشان را تامین کنند. چشم مردم به طرح تامین کالاهای اساسی بود که با وجود تصویب در مجلس، به تایید شورای نگهبان نرسید.

کمک معیشتی ١٠٠ هزار تومانی

این یک واقعیت است که مردم از دولت انتظار دارند شرایطشان را درک کند و کمک های بلاعوضی برای این شرایط اختصاص دهد. به ویژه آنکه دولت هر ماه مبلغی از یارانه مردم را بابت اقساط وام قبلی کسر می کند. در نتیجه روحانی در جلسه هیات دولت از طرح جدید کمک معیشتی خبرداد و گفت: باید به یکسوم جامعه برای چهارماه یک بسته کمک معیشتی ارائه دهیم که این موضوع را شنبه در ستاد ملی کرونا تصویب خواهیم کرد. رییس جمهور افزود: افرادی که مشمول این کمک خواهند شد در آذر، دی، بهمن و اسفند ماهانه بهازای هر نفر ۱۰۰هزار تومان کمک بلاعوض دریافت خواهند کرد، همچنین وام یکمیلیونی هم برای همین خانوادهها که ۱۰میلیون خانواده را شامل میشود در نظر گرفته میشود، شبیه وام یکمیلیونی که قبلاً داده شد، امّا این بار نه برای همه یارانهبگیرها، بلکه فقط برای دهمیلیون خانواده.

اعتبار سنگین در شرایط اقتصادی

بررسی اولیه از طرحی که دولت قصد اجرای آن را دارد نشان میدهد برای ارائه این یارانه جدید در ماههای باقیمانده سال جاری حداقل به ۱۲هزار میلیارد تومان منابع جدید نیاز است، چراکه اگر قرار باشد به حدود ۳۰ میلیون نفر و هر نفر ۱۰۰هزار تومان برای ۴ ماه پرداخت شود نیاز به حداقل ۱۲هزار میلیارد تومان اعتبار است، از طرف دیگر رئیس جمهور به موضوع پرداخت وام نیز اشاره کرده که بهنظر میرسد پرداخت این وام نیز ۱۰هزار میلیارد تومان منابع بانکی جداگانه نیاز داشته باشد، که در مجموع، کمک معیشتی که رئیس جمهور از آن رونمایی کرده، حداقل ۲۲هزار میلیارد تومان پول میخواهد.

تحمیل نگرانی به جای آرامش

سوالی که مطرح می شود این است که از همان روزی که مجلس طرح تامین کالاهای اساسی را در دستور کار قرار داد، دولتمردان به مخالفت با آن پرداختند. توجیه دولتمردان از نپذیرفتن این طرح، بار مالی برای دولت در شرایط کسری بودجه بود. اگرچه هنگام بررسی این طرح در صحن علنی، دولت به صراحت با آن مخالفت کرد و سخنگوی دولت در نشست خبری بر نبود امکان برای اجرای آن تاکید کرد، اما نمایندگان این طرح را تصویب کردند. این طرح که بارها بین صحن علنی و کمیسیون برنامه و بودجه پاسکاری شد، آنچنان تاثیری در بین مردم گذاشته بود که همگان در انتظار تصویب و دریافت یارانه آن بودند. یک خانواده ۴ نفره به شرط آنکه در دهکهای پایین جامعه باشد و کمیته امداد یا بهزیستی یا دیگر نهادهای نظارتی مشکل معیشتی آنها را تایید کند، ماهیانه ۴۸۰ هزار تومان دریافت می کرد که شامل ۲۰ میلیون نفر می شد و ۴۰ میلیون نفر از دهکهای مشکل دار دیگر ۶۰ هزار تومان می گرفتند تا دهکهای بالا از گرفتن این یارانه محروم شوند و چکش حذف دهکهای بالا از دریافت یارانه زده شود. این طرح تصویب و به شورای نگهبان ارسال شد اما همانگونه که پیش بینی میشد، به دلیل بار مالی برای دولت، به تصویب شورا نرسید و به مجلس بازگردانده شد.

بازی کودکانه دولت و مجلس

بسیار جای تاسف دارد که مجلس طرحی را تصویب می کند که می داند شورای نگهبان آن را تصویب نمی کند. مصوبه ای که بیانگر بازی کودکانه لجبازی بین مجلس و دولت بود. انتظار این بود که نمایندگان مجلس با دولتمردان مذاکره کنند و قبل از آنکه شورای نگهبان این طرح را رد کند، به توافق برسند تا مردم ناامید نشوند، اما نطق ها، مصاحبه ها و نامه نگاری های اخیر بین نمایندگان مجلس و دولتمردان، نشان می دهد که توافق بین دولت و مجلس به رویایی بیش شباهت ندارد. این در حالی است که در خبری اعلام شده شورای نگهبان طرح مجلس را تصویب کرده که نحوه اجرای آن مشخص نیست. اگر دولت طرح خود را تصویب و اجرا کند، ناچار خواهد بود قانون مصوب مجلس را نیز اجرا کند که باعث دوگانگی می شود زیرا دولت توان اجرای همزمان را ندارد و معلوم نیست روحانی حرف خود را پس می گیرد یا اجرای قانون مجلس برای ۴ ماه درگیر نوشتن آیین نامه و ابلاغ میشود.

اعانه یا یارانه

با کمال تاسف وقتی بین دو قوه مقننه و مجریه درگیری می شود، ادبیاتی بکار برده می شود که بعدها دردسر ساز می شود. دو روز قبل بود که محمد باقر نوبخت در مکاتبهای با رئیس مجلس در واکنش به نطق قالیباف، مطالبی را مطرح کرد که با تصمیم امروز دولت همخوانی ندارد. رییس سازمان برنامه و بودجه گفته بود مردم ایران به جای اعانه و یارانه از مدیران خود رفع تحریم و برداشتن زانوی زور از گلوی اقتصاد ایران را با حفظ عزتملی طلب میکنند.

انتظار مردم بیشتر از این است

اگرچه در شرایط کنونی پرداخت ماهیانه ۱۰۰ هزار تومان به هر یک از اعضای خانواده تا حدودی مشکلا را مرتفع می کند و جای تقدیر دارد، اما انتظار مردم از دولت در شرایط گرانی و تورم کنونی بیشتر از این حرفهاست. البته هنوز دولت تصمیم قطعی نگرفته و بنا شده این عدد در ستاد ملی کرونا تصویب شود، بنابر این انتظار می رود مباحث اقتصادی و گرانی نیز در نظر گرفته شود و عددی تعیین شود که متناسب با شرایط اقشار آسیب پذیر باشد. کافی است مسوولان هزینه های روزانه یک فرد را بررسی کنند تا متوجه شوند اگر هر نفر روزی یک نان ۳ هزار تومانی بخورد، ماهی ۹۰ هزار تومان صرف خرید نان می شود و همین محاسبه بیانگر آن است که دولت باید تصمیم جدی تری در این زمینه بگیرد. نکته مهم این است که دولت برای مردم تحت فشار اقتصادی این تصمیم را گرفته که می تواند با نهادهایی همچون کمیته امداد برای تخصیص عددی بالاتر رایزنی کند تا به دریافت اعتباری از این دستگاهها منجر شود.