اقتصاد گرفتار سوءمدیریت، رانت و فساد


علی اکبر محمودی

دکترای مدیریت بازرگانی

پس از مدتها انتظار جامعه جهـــانـی، انتخابات آمریکا برگزار شد. اینکه بایدن پیروز شده یا ترامپ بار دیگر رییس جمهور شود، در سیاستگذاری کلان آمریکایی تاثیر نخواهد گذاشت، اما بی شک رفتارها را تغییر خواهد داد. بر اساس اعلام تمامی مسئولان و صاحبنظران کشورمان، ترامپ فردی روانی، جنگ پروز، احمق و... بود، صفت هایی که تاکنون در هیچ یک از روسای جمهور آمریکا جمع نشده بود. به هر حال واقعیت این است که بایدن رئیس جمهور آمریکا شده، اما به راستی تا چه اندازه رفتن ترامپ و آمدن بایدن می تواند در وضعیت کشورمان موثر باشد؟ واقعیت تلخ این است که زیرساخت های اقتصادی کشورمان ایرادهای اساسی دارد، ایرادهایی که هیچ ربطی به سیاست گذاری خارجی ندارد، اما بحران های بزرگی ایجاد می کند. اگر جاده های ناامن و خودروهای بی کیفیتی داریم که سالانه ۱۷ هزار نفر را به کام مرگ میکشاند و صدها مصدوم و معلول بر جای می گذارد، آیا ناشی از سیاست گذاری های آمریکاست؟ اگر در خوزستان، کردستان، بوشهر، سیستان و بلوچستان و... مدرسه هایی داریم که کودکان در بدترین شرایط تحصیل می کنند، آمریکا به ما حکم کرده که چنین مدارسی داشته باشیم و کودکانمان در بدترین شرایط زندگی کنند و از آموزش و پرورش محروم باشند؟ اگر بهترین زعفران را تولید می کنیم، اما بستهبندی مناسب نداریم و به صورت فله به اسپانیا صادر می کنیم تا اسپانیا با زعفران ایرانی، رتبه یک زعفران را در دنیا بدست بیاورد، این را آمریکا سیاست گذاری کرده است؟ اگر کشوری اسلامی هستیم و چادر برای ما ارزش محسوب میشود، اما هنوز یک کارخانه تولید چادر مشکی نداریم و بازار به این بزرگی را در اختیار تولیدکنندگان چادر کره ای، ژاپنی و... قرار می دهیم، این را هم آمریکا سیاستگذاری کرده است؟ وقتی کودکان کار زشت ترین چهره را برای مدیریت کشور ایجاد می کند، در نتیجه سیاست های آمریکاست؟ این که فساد در کشور ما آن چنان بالا گرفته که برادر رئیس جمهور، برادر معاون اول رئیس جمهور، دختر معاون وزیر، معاون رئیس جمهور، نماینده مجلس، قاضی، مقام قضایی تاثیرگذار و بسیاری از افراد تاثیرگذار در زندان ها به سر می برند و رتبه عجیبی در بین کشورهای فاسد داریم، این را هم آمریکا سیاستگذاری کرده است؟ این که در نتیجه سوءمدیریت، دامداران شیر تولید شده را در اعتراض مقابل جهاد کشاورزی به زمین می ریزند یا کشاورزان محصولات خود را در اعتراض به نبود بازار فروش در مقابل دستگاه های مربوطه معدوم می کنند، ریشه این هم در دشمنان خارجی است؟ اینکه ۸۰۰ هزار میلیارد تومان طرح نیمه کاره رها شده و معلوم نیست اعتبار آنها کجاست و کی به بهره برداری می رسد، آمریکا تقصیر دارد؟ اینکه سلطان موز، سلطان سیگار، سلطان شکر، سلطان سکه و هزاران سلطان در عرصه های گوناگون داریم، اینها را هم آمریکا به ما تحمیل کرده است؟ وقتی در نتیجه صدور مجوز فعالیت بی حساب و کتاب برای موسسات مالی و اعتباری، آن چنان بحرانی به وجود میآید که سپرده گذاران به خیابان می ریزند و تابو شکنی می کنند، باید دنبال ردپای آمریکا بگردیم. اینکه مسوولان مدعی آمریکا ستیزی، دایم مردم را تشویق می کنند که فریاد مرگ بر آمریکا سر دهند، اما فرزندانشان در آمریکا و اروپا با پول بیت المال هر کار خلاف شرع و اخلاقی را انجام می دهند و به زشت ترین شکل ممکن در فضای مجازی حضور می یابند و مردم را مسخره میکنند، این را آمریکا سیاست گذاری کرده است؟ اینکه در شرایط شیوع ویروس مرگبار کرونا، میلیون ها ماسک و داروی ضد عفونی احتکار میشود، یا عده ای فرصت طلب، کالاهای عمومی و ارزاق مورد نیاز مردم را با هدف سود بردن انبار می کنند و عده ای تصمیم میگیرند فلان جنس در بازار نباشد، این افراد را آمریکا به ما تحمیل کرده است؟ چرا گمان می کنیم آمریکا بدین اندازه از آمریکا وحشت داریم اما کارشکنی های داخلی را نمی بینیم؟ براستی اگر گمان کنیم بایدن دست نشانده جمهوری اسلامی است و قرار باشد سیاست مدیریت در دولت بعدی آمریکا را ما بنویسیم و هر آنچه می گوییم، آمریکا اطاعت کند، تمامی این فسادها، رانت ها، کم کاری ها، سوءمدیریت ها، احتکارها و... از بین خواهد رفت؟ با نگاهی به وضعیت وحشتناک اقتصادی کشور و هزاران بحران که ریشه در مدیریت داخلی دارد، درست ترین جمله ای که از زبان مسوولان مطرح می شود این است که انتخابات آمریکا هیچ تاثیری در ایران ندارد، چراکه آنقدر رانت، فساد، ضعف مدیریت، نبود تعهد و تخصص اداره کشور را آزار می دهد که نیازی به دشمنان دیرینه نداریم.