گروه سیاسی: انتخابات آمریکا به پایان رسید و بایدن توانست امتیاز ورود به کاخ سفید را از مردم دریافت کند. اگرچه ترامپ همچنان بدنبال کاهش تبعات تحقیری است که ریشه در سیاست های ۴ سال گذشته دارد، اما جمهوری خواهان ناچار خواهند بود عرصه را به دموکراتها واگذار کنند. این تغییر در سیاست های کلان آمریکا نیز موثر خواهد بود و ایران نیز به عنوان یکی از جدی ترین گزینه های این تغییر خواهد بود. بازگشت به برجام و لغو تحریمها در دستور کار جدی دولت بایدن قرار دارد، چرا که بخشی از آرای بایدن، به دلیل تفکرات آن دست از مردم آمریکاست که اعتقاد به احترام به حاکمیت کشورها دارند. اما براستی آینده چگونه خواهد بود.

تبادل پیام برای مذاکره

اتفاق جالبی که رخ داده، تمایل ترامپ بازنده به مذاکره با ایران است. به نوعی که معاون دستیار وزیر خارجه آمریکا در امور خلیج فارس مدعی شد که دولت کنونی آمریکا تمایل واقعی به مذاکره مستقیم با ایران داشت اما تهران این مساله را نپذیرفت و به رفتارهای خود ادامه داد. تیموتی لیندرکینگ گفت: پیامهایی میان ایران و آمریکا به واسطه برخی کشورهای عربی حاشیه خلیج(فارس) رد و بدل شد.این مسئول آمریکایی بدون اشاره به زمان تبادل پیام ها و بدون نام بردن از واسطه ها گفت: امیدواریم که واشنگتن و تهران بر خلاف تماس های غیر مستقیمی که در راستای تبادل زندانیان و دیگر امور از طریق واسطه ها داشتند، به مذاکره مستقیم برسند.وی بار دیگر بر تمایل دولت ترامپ به مذاکره با ایران تاکید کرد و گفت: این ایران است که تمایل به گفت وگو ندارد و امیدوارم بر اساس شروط و قوانینی که در مورد آن ها توافق نظر داریم به گفتوگو برسیم.

مخالف مذاکره نبوده و نیستیم

این در حالی است که وزیر امورخارجه ایران اعلام کرد: ما مخالف مذاکره نبودیم، مخالف مذاکره هم نیستیم، مذاکره هم در چارچوب ۱+۵ امکانپذیر است، اما ورود آمریکا به این چارچوب نیازمند این است که خودش را با مقررات تطبیق دهد. محمدجواد ظریف افزود: ما هم نمیگوییم که خود را با مقررات تطبیق نمیدهیم. اگر آمریکا خود را با مقررات تطبیق دهد، ما نیز خودمان را با مقررات تطبیق میدهیم و این موضوعی است که صریحاً اعلام شده است.

بازگشت به برجام، ساده نیست

از سوی دیگر نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران مدعی شد که کشورهای اروپایی هم خواستار تمدید بندهای غروب، در توافق هستهای با ایران هستند.به گزارش ایلنا، الیوت آبرامز افزود: ممکن است متحدان اروپایی ما خواستار بازگشت واشنگتن به برجام باشند ولی خودشان هم میخواهند از این توافق فراتر بروند.وی در خصوص برنامه احتمالی دولت «جو بایدن» رئیسجمهوری منتخب آمریکا برای بازگشت به برجام، گفت که این روند پیچیده است و به آسانی فشار دادن یک کلید برق نیست. برای من روشن نیست که بازگشت به توافق هستهای با ایران چگونه ممکن است طی حتی چند ماه محقق شود.این مقام آمریکایی در خصوص لغو تحریمهای ضد ایرانی آمریکا، گفت که برخی از تحریمهای ما علیه ایران مربوط به برنامه هستهای این کشور است ولی برخی دیگر ماهیت حقوق بشری یا ضدتروریستی دارند.آبرامز در ادامه یاوهسراییهای خود گفت: «دشوار میتوان تصور کرد که یک رئیسجمهوری بخواهد همه این تحریمها را در شرایطی که نقض حقوق بشر و حمایت از تروریسم همچنان ادامه دارد، لغو کند».وی همچنین با رد برخی گمانهها مبنی بر اینکه دولت ترامپ به دنبال جنگ با ایران است، گفت که واشنگتن به دنبال درگیری جدید در منطقه خاورمیانه نیست.

یک پازل پیچیده

از سوی دیگر ترامپ جنگ طلب بیش از ۷۰ میلیون رای از مردم آمریکا گرفته که موافق سیاستهای ترامپ هستند که همین امر دست بایدن را در گرفتن تصمیماتی متفاوت با ترامپ می بندد. به همین دلیل معاون وزیر خارجه سابق آمریکا بازگشت دولت آینده این کشور به برجام را بسیار پیچیده توصیف کرد. وندی شرمن با اشاره به اعلام آمادگی «جو بایدن» رئیسجمهوری منتخب آمریکا و «کامالا هریس» معاون وی گفت که این روند، یک پازل پیچیده خواهد بود.وی با انتقاد از رویکرد «دونالد ترامپ» رئیسجمهوری فعلی آمریکا در قبال برجام، گفت که وی از هیچ اقدامی برای نابودی توافق هستهای فروگذار نکرد.شرمن ادامه داد: «اکنون سال ۲۰۱۶ نیست. اکنون سال ۲۰۲۰ است و در حال ورود به سال ۲۰۲۱ هستیم. زمان گذشته و شرایط تغییر کرده است».وی با اشاره به شرایط دشوار برای بزگشت آمریکا به برجام، گفت که مذاکرهکنندگان ایرانی بسیار سختگیر هستند و پیش از حضور پای میز مذاکره، پیششرطهای زیادی را مطرح خواهند کرد.

آرامش اروپا با رفتن ترامپ

نکته مهمی که سالها به چالشی بین ایران و اروپا تبدیل شده بود، سستی اروپاییان در اجرای برجام از ترس آمریکای ترامپ بود. اکنون که بایدن آمده، اروپایی هاغ با خیال آسوده تری ورود می کنند و تروییکای اروپایی با صدور بیانیهای، خواهان اجرای کامل تعهدات ایران در برجام شد. تروییکای اروپایی در بیانیهای تاکید کرد: ما خواهان اجرای کامل تعهدات قانونی ایران بر اساس پروتکل الحاقی پادمانی بوسیله فراهم کردن امکان دسترسی کامل و تکمیلی برای بازرسان آژانس به سایتهای مورد نظر در ایران هستیم.ما از ایران میخواهیم که کاملا و مطابق با تعهدات هستهای خود در برجام رفتار و عمل کند و با پاسخ دادن کامل به تمام سوالاتی که ممکن است پس از تکمیل بررسی نمونههای در حال بررسی ایجاد شود با آژانس همکاری کند.

همکاری برای حفظ برجام

در همین رابطه نماینده اتحادیه اروپا در جلسه شورای حکام در مورد برجام گفت: ما مایل به ادامه همکاری با جامعه بینالملل برای حفظ برجام هستیم. اهمیت این توافق همواره برقرار است و اجرای کامل و دقیق آن ضروری است. برجام از اهمیت زیادی برای امنیت منطقه، اروپا و دنیا برخوردار است.وی گفت: اتحادیه اروپا از تصمیم آمریکا برای خروج از برجام و اعمال تحریمها علیه ایران متأسف است.وی اضافه کرد: رفع تحریمهای مرتبط با برنامه هستهای ایران، به همراه اجرای کامل برجام توسط ایران از قسمتهای مهم این توافق است. اتحادیه اروپا به طور کامل به تعهدات برجامی خود، از جمله رفع تحریمها علیه ایران بر اساس آن چه در برجام بوده متعهد بوده است.

برجام مدبرانهترین تصمیم ایران

در ایران نیز برجام به ابزاری برای بازی سیاسی تبدیل شده و چپ و راست از برجام به عنوان ابزاری برای تخریب یا تایید دولت روحانی استفاده می کنند. در این رابطه یک فعال سیاسی اصلاح طلب گفت: در ارتباط با برجام ایران وارد مذاکره شد و این کار با مجوز رهبری انجام شد که دستاورد بزرگی برای جمهوری اسلامی بود. منطقی است که آن دستاورد مجدداً باید در جایگاه خود قرار بگیرد.حتی اشخاصی که در تبلیغات بیرونیشان با این قضیه مخالفت میکنند در اظهارات داخلیشان معتقدند که برجام نادرست نبوده و ترامپ پیمان شکنی کرده و تحریمهای ظالمانهای را بر ما تحمیل کرده است.غلامرضا ظریفیان در گفت‎وگو با ایلنا افزود: اگر اجماع مسئولان نظام در خصوص برجام نبود، قطعا این اتفاق نمیافتاد. در اجرای برجام از سوی طرف خارجی بدعهدیهایی صورت گرفته اما بی شک برجام یکی از مدبرانهترین و منطقیترین تصمیماتی بوده که ایران گرفته و سایه بسیاری از خطرها را دور کرده است. وی در خصوص پیروزی بایدن گفت: نظام بینالملل، نظام فرصتها و تهدیدهاست و کشورهایی میتوانند به منافع ملی خود برسند که از فرصتها استفاده کنند و تهدیدها را کاهش دهند. اجماعی که در بین عقلای جهانی وجود دارد این است که ترامپ نظم بسیاری از مسائل را بر هم زد و بسیاری از پایبندیها را زیر پا گذاشت