پول در آوردن از بازی دیگران !

کافه بازی یا «Board Game Cafe» مفهوم نسبتا جدیدی است که در سال‌های اخیر در کشور ما حسابی رونق گرفته است. حالا این روزها که در شهر قدم می‌زنیم تابلوهای زیادی را با عنوان «کافه بازی» می‌بینیم. مراکزی که در آن‌ها همه اعضای یک خانواده، گروه‌های دوستانه و افرادی با سبک علاقه و هیجان‌های خود می‌توانند یک بازی انتخاب کنند و ساعت‌ها سرگرم آن شوند. کافه بازی‌ها به‌ خوبی توانستند در کنار باشگاه‌های ورزشی پرورش اندام، بیلیارد و بولینگ و ... قرار بگیرند، فعالیت کنند و هر سالی که می‌گذرد تعدادشان بیشتر می‌شود. وقتی وارد این مراکز می‌شوید، شخصی با تعدادی بازی در دست به‌سراغ شما می‌آید و آن‌ها را برای‌تان توضیح می‌دهد. نام این افراد به اصطلاح «بازیگردان» یا همان «گیم مستر» است. با رشد کافه‌های بازی فعالیت این افراد تبدیل به یک شغل شده و وظیفه‌شان آموزش بازی‌های مختلف است. آن‌ها باید بتوانند در کوتاه‌ترین زمان ممکن هیجان لازم را برای انتخاب و شروع بازی در افراد ایجاد کنند. هر چند این روزها به دلیل شیوع کرونا کسب و کار انواع کافه ها مثل قبل نیست  و فعالیت شان هم تعطیل است. اما آشنایی با این شغل جالب خالی از لطف نیست. در ادامه، گفت و‌گوی ما را با «محمد مهدی محمدی» می‌خوانید که چند سالی است در کنار تحصیل وارد این حرفه شده است.
 
علایق کودکی‌ام را دنبال کردم به عنوان اولین سوال از آقای محمدی می‌پرسم چه شد که بازیگردان شدید؟ که می‌گوید: «در دوران کودکی یکی از تفریحات موردعلاقه‌ام بازی‌ های فکری‌ بود که ساعت‌ها مشغول آن‌ می‌شدم. سال 94 در بعضی از شهر‌های بزرگ مثل تهران، شیراز و مشهد اولین کافه بازی‌ها راه‌اندازی شدند و بازارشان حسابی رونق گرفته بود و من درگیر درس و دانشگاه بودم اما از آن‌جایی که همیشه علایقم را به‌ صورت جدی دنبال می‌کنم و حتی درباره‌شان مطالعه دارم در سال 96 به پیشنهاد یکی از دوستانم به صورت حرفه‌ای وارد این شغل شدم.»  
هسته اولیه کافه‌بازی‌ها 30 سال پیش  شکل گرفت  این روزها در کشور ما کافه بازی‌ها طرفداران زیادی به ویژه میان جوانان و نوجوانان پیدا کرده، شاید جالب باشد که بدانیم آیا این مراکز در دیگر کشور‌ها هم دایر است؟ محمدی در پاسخ به این سوال می‌گوید: «چیزی حدود 30 سال پیش هسته اولیه کافه‌های بازی در دو کشور آلمان و آمریکا شکل گرفت. آلمانی‌ها طراحان زبردستی بودند و آمریکایی‌ها در این زمینه سرمایه‌گذاری‌های زیادی انجام دادند، اما حالا 10 سالی است که کافه بازی‌ها در دنیا کاملا منسوخ شده‌اند! علت این امر هم ارزان بودن بازی‌های رومیزی در کشورهای اروپایی و آمریکایی است. در واقع هر فردی می‌تواند چندین نوع از آن‌ها را بخرد و به‌راحتی در خانه بازی کند اما در بعضی کشورها مثل ایران به علت بالا بودن قیمت این بازی ها که بعضی‌هایشان چندین میلیون تومان هستند، کافه بازی‌ها در مسیر رونق گرفتن هستند.»   بازی‌ها به 3 دسته تقسیم می‌شوند بازی‌های یک‌بار مصرف عنوان بسیار جالب و هیجان‌برانگیزی است. از آقای محمدی می‌خواهم که درباره آن‌ها نیز برای‌مان توضیح دهد و بگوید بازی‌ها در کافه بازی‌ها به چند دسته تقسیم می‌شوند که می‌گوید: «بازی‌ها را می‌توانیم به سه گروه تقسیم کنیم: بازی‌های رومیزی فکری-انتزاعی، بازی‌های رومیزی اجتماعی مثل پانتومیم و مافیا و بازی ‌های محیطی مثل «اتاق فرار» که این روزها علاقه مندان زیادی پیدا کرده است. این بازی‌ از یک سلسله معما و داستان‌های مختلفی ساخته شده و افراد باید به کمک یکدیگر آن سوالات را حل کنند. شما این بازی را فقط یک‌بار می‌توانید انجام دهید، حتی در برخی از مجموعه‌های خوب شماره شناسنامه افراد را می‌گیرند، تا در فهرست کسانی که این بازی را پشت سر گذاشته‌اند، یادداشت کنند. دسته‌ای دیگر از بازی‌های رومیزی هستند که به‌خاطر نشان دادن بعضی کارت‌ها یا باز کردن برخی جعبه‌ها دیگر جذابیت گذشته را برای بازیکن‌ها ندارند به همین دلیل بعد از مدتی بلااستفاده می‌شوند و به بازی‌های یک بار مصرف معروف شده‌اند.»   بازیگردانی یعنی اجرای چند مهارت به‌صورت همزمان یک گیم مستر باید چه آموزش‌هایی ببیند و چه مهارت‌هایی داشته باشد؟ آیا فراگیری این حرفه در دانشگاه‌ها هم وجود دارد؟ محمدی درباره پیچ و خم‌های شغل اش می‌گوید: «در دنیا آموزش آکادمیک جدی برای این حرفه نداریم اما قطعا مهارت‌هایی نیاز دارد که باید به‌مرور یاد گرفت. بازیگردان مثل یک معلم کارش آموزش دادن است ولی با این تفاوت که ما برای انتقال محتوا درنهایت یک ربع ساعت وقت داریم. یک گیم‌مستر باید منظور خود را در کوتاه‌ترین زمان ممکن منتقل کند و بتواند درذهن مخاطب اثرگذار باشد. برای انجام این کار ما باید از همه ابزارهایی که در اختیار داریم مثل صدا، زبان بدن و حتی حالت صورت خود برای برقراری ارتباط با افراد استفاده کنیم. گیم‌مستر باید درباره انواع بازی‌ها اطلاعات به‌روز داشته باشد. حتی لازم است مرتب بازی کند تا قوانین بازی‌ها را فراموش نکند و بتواند توضیحات درست و دقیقی ارائه دهد تا مشتری نه تنها گمراه نشود که نهایت لذت را از بازی ببرد.»  


هر بازی یک قصه است یکی از ویژگی‌های مهمی که یک بازیگردان باید داشته باشد، مهارت «سخنوری» است. از آقای محمدی می‌خواهم درباره این موضوع توضیح دهد که استقبال می‌کند و می‌گوید: «معمولا افرادی که به کافه بازی‌ها می‌آیند، ما را برای اولین‌بار می‌بینند و هیچ آشنایی با یکدیگر نداریم. پس این هنر و توانایی ما ست که باید در مدت زمانی که در اختیار داریم داستان بازی را به‌گونه‌ای تعریف کنیم که تاثیرگذار باشد. من اسم این مهارت را هنر قصه‌گویی می‌گذارم، یعنی اگر ما بتوانیم داستان و مضمون بازی را به‌شکلی درست روایت کنیم، هم تجربه بهتری برای مخاطب ایجاد می‌کند و هم درک بهتری از جریان خواهد داشت.»   سختی کارمان این است که هیچ‌چیز نباید اسپویل شود آقای محمدی می‌گوید :در همین چند دقیقه‌ای که مشغول صحبت هستیم، چند بازی جدید در دنیا طراحی و تولید شده است! از او می‌پرسم که آیا در میان این همه بازی مختلف نمی‌ترسید که موضوع یکی را فراموش کنید یا اطلاعات اشتباه و اضافی به افراد بدهید؟ این طور پاسخ می‌دهد: «همان طور که در ابتدا گفتم یکی دیگر از ویژگی‌های مهم یک گیم مستر کاربلد، بازی کردن زیاد است، آن هم به صورت دایمی و پیوسته. اگر قرار باشد روزی بازی کردن را کنار بگذاریم، پس بهتر است کارمان را هم فراموش کنیم. تقریبا همه‌چیز در این مسیر خلاصه می‌شود، ما با بازی کردن و تکرار این کار یاد می‌گیریم که در چه مرحله‌ای از بازی چه اطلاعاتی را به افراد بدهیم، بعضی کارت‌ها، علامت‌ها و اخطارها را چه زمانی نشان‌ دهیم یا حتی در برخی از بازی‌های استراتژیک که نیاز به دقت بیشتری دارد به بازیکن‌ها بگوییم که چه حرکتی انجام دهند. در این بین باید حواس‌مان باشد که چیزی را اسپویل نکنیم که باعث خراب شدن بازی افراد شود. این موضوع معمولا برای گیم‌مسترها اهمیت ویژه‌ای دارد چرا که بعضی از بازی‌ها یک‌بار مصرف هستند و اگر چیزی را جلوتر لو بدهیم، در واقع تجربه افراد را در آن بازی سوزانده‌ایم.»   این شغل باعث ترشح آدرنالین زیادی در ما می‌شود  با این ‌که بازی‌های محیطی در کافه بازی‌ها برای افراد جذابیت بیشتری دارد، از آن طرف کار بازیگردان‌ها را هم سخت‌تر می‌کند. محمدی درباره این موضوع می‌گوید: «در برخی از بازی‌ها مثل «اتاق فرار» ما باید قدم به قدم با بازیکن‌ها حرکت کنیم تا مواقعی که لازم است احساس‌هایی مثل ترس، هیجان، استرس، رقابت و... را در آن‌ها برانگیخته کنیم. مرتب‌سازی اتاق و چیدن معماها  هم از آن مواردی است که اگر کوچک‌ترین اشتباهی در آن انجام دهیم نه تنها افراد را سردرگم می‌کند که حتی ممکن است نتیجه بازی را هم تحت‌تاثیر خود قرار دهد. پس برای آماده‌سازی این بازی یک گیم مستر باید از دو برابر دقت و تمرکز خود استفاده کند. این بازی‌ها معمولا به دلیل یک‌بار مصرف بودن‌شان هربار که احساسات و هیجانات بازیکن‌ها را برانگیخته می‌کنند در پشت پرده هم باعث ترشح آدرنالین زیادی در ما می‌شود.»  
چرا مردم به کافه بازی می‌آیند؟ کافه بازی‌ها به عنوان یکی از مراکز آموزشی-تفریحی پاتوق خوبی برای همه افراد یک خانواده است. یعنی از یک کودک چهار ساله گرفته تا یک فرد 60 ساله می‌تواند در این محیط‌ها مشغول بازی شود. همان‌طور که بعضی از بازی‌ها به درک و تشخیص کودکان برای شناسایی محیط، رنگ‌ها، اعداد و... کمک می‌کند، دسته‌ای دیگر از آن‌ها می‌تواند برای جلوگیری از بیماری آلزایمر، نبودتمرکز و... برای دیگرافراد مفید باشد. از آقای  محمدی می‌خواهم که نظرش را در این‌باره بگوید، «این‌که خیلی از افراد کافه بازی را در دسته اول تفریحات خود قرار داده‌اند دلایل مختلفی دارد: دلیل اول تنوع بازی‌ها ست یعنی؛ ممکن است ما در خانه خود چند بازی محدود داشته باشیم یا اصلا نداشته باشیم، پس کافه بازی‌ها این امکان را به ما می‌دهند که از میان تعداد زیادی بازی با موضوعات متنوع چند تا   را   انتخاب کنیم. دلیل دوم مقرون به صرفه بودن انجام این کار است یعنی برخی از بازی‌هایی که جدید تولید می‌شوند و عموما خارجی هستند ممکن است قیمت‌های بسیار بالایی داشته باشند، بنابراین خیلی از افراد ترجیح می‌دهند که آن‌ها را در کافه بازی‌ها تجربه کنند. دلیل سوم هم انجام دادن چند کار به صورت همزمان است یعنی شما در کافه بازی‌ها می‌توانید در کنار استفاده از منوی خوراکی‌ها بازی کنید، شخصی باانرژی و مسلط بازی‌های مختلف را برای شما توضیح دهد تا بازی مورد علاقه خود را پیدا کنید و اگر خوش‌تان نیامد سراغ یک بازی دیگر بروید.»   کار ما فقط آموزش بازی نیست استفاده از تکنیک‌های زبان بدن و مهارت سخنوری دو ویژگی مهم برای بازیگردان‌ها ست. از محمدی می‌پرسم که یک گیم مستر دیگر چه مهارت‌هایی را باید یاد بگیرد؟  محمدی می گوید:«اگر بخواهم در یک کلام بگویم کار ما تنها به آموزش و توضیح دادن بازی محدود نمی‌شود، چرا که گاهی ممکن است در روند اجرای بازی اتفاقات و بحران‌های خواسته یا نا‌خواسته‌ای ایجاد شود که کنترل کردن آن به‌عهده بازیگردان است. پس ویژگی مهم دیگری که ما به آن نیاز داریم «هوشمندی» است، یعنی اول از همه باید بدانیم که چه بازی را جلوی چه کسی و در چه زمانی قرار دهیم. گاهی افراد به کافه بازی می‌آیند تا فقط سرگرم شوند و خوش‌گذرانی کنند، بعضی وقت‌ها دنبال بازی‌های هیجانی هستند، عده‌ای دیگر می‌خواهند بازی‌های دسته جمعی مثل پانتومیم را انتخاب ‌کنند و برای هم کُری بخوانند، گروهی دیگر هم هوس یک بازی فکری و استراتژیک کرده‌اند. پس ما در قدم اول باید از افراد حاضر نظرسنجی کنیم و بعد بازی‌‌های متناسبی را پیشنهاد دهیم. قدم بعدی برقراری یک ارتباط صمیمی و دوستانه با مخاطبان است، اگر کسی از قرار گرفتن در محیط‌های اجتماعی خوشش نمی‌آید و از تعامل با افراد جدید خجالت می‌کشد هیچ‌وقت نمی‌تواند یک بازیگردان خوب شود. نکته آخر که فکر می‌کنم از بقیه مهم‌تر باشد «مدیریت بازی» است. یعنی ما نه تنها باید حواس‌مان به حرف‌ها و حرکت‌های خودمان باشد، بلکه باید مراقب واکنش بازیکن‌ها هم باشیم. مثلا گاهی بعضی از افراد یک بازی را قبلا انجام داده‌اند و حالا می‌خواهند تجربه هم‌گروهی‎های خود را بسوزانند یا این‌ که در بازی‌هایی مثل مافیا اشتباهی حرف می‌زنند و نظم را برهم می‌زنند، این وظیفه ماست که با آرامش آن‌ها را کنترل کنیم.»  
هزینه بازی در کافه‌ بازی‌ها چقدر است؟ معمولا بیشتر کافه‌ها، میزهای دونفره مخصوص زوج‌ها یا علاقه مندان بازی‌های دونفره دارند و برخی کافه‌ها هم میزهای بزرگ برای بازی‌های پرجمعیت. نحوه حساب و کتاب هر کافه مخصوص به خودش است ولی به طور معمول و مثل بیشتر سرگرمی‌های دیگر، هزینه‌ بازی کردن در کافه تابعی از زمان است؛ هر چه بیشتر خوش بگذرانید، هزینه‌تان بیشتر می‌شود. با این حال و به شکل کلی فرمول آن چنین چیزی است:  هزینه‌ کل = هزینه بازی/ساعت × تعداد نفرات + هزینه‌ سفارش(منو) مثلا برای کافه‌ای که هزینه بازی در آن ساعتی  15 هزار تومان باشد، برای بازی کردن زولکین که حداقل ۲ ساعت طول خواهد کشید، هر نفر باید 30 هزار تومان پرداخت کند. البته هر کافه به دلایل مختلفی هزینه بازی/ساعت خود را محاسبه می‌کند که به عوامل زیادی مثل جای کافه، فضای داخلی، تسلط بازیگردان ها بر بازی‌ها، فاصله میزها، کیفیت میز و صندلی، خدمات اضافه و ... است.   معروف‌ترین بازی‌های کافه بازی‌ها دالیز| بازی فکری دالیز از جمله بازی‌های استراتژیک و جذاب رومیزی است که به صورت دو نفره یا چهار نفره انجام می‌شود. در این بازی هر بازیکن تعدادی مانع و یک مهره بازی دارد که در هر نوبت از بازی، می‌تواند مهره خود را به سمت هدف نزدیک کند یا مانعی در جلوی حریف قرار دهد. در انتها کسی برنده است که بتواند به پرچم برسد و آن را فتح کند. مافیا| یکی از بازی‌هایی که هر کافه بازی باید داشته باشد، مافیا ست. بدون شک اگر این بازی در یک کافه بازی نباشد، اعتبار آن زیر سوال می رود. این بازی را می‌توان با حداقل 10 نفر انجام داد و در بعضی کافه‌ها تا 40 یا 50 نفر هم با یکدیگر وارد این چالش هیجان‌انگیز می‌شوند. لکوموتیو| در این بازی رومیزی، شما باید مسیرها را به هم متصل و کارت‌‌های سفر را تکمیل کنید و امتیاز بگیرید. شما کارت‌های سفر مختلفی دارید که شما را برای رسیدن به هدف، آماده می‌کنند. یک بازی با کیفیت و جذاب برای علاقه‌مندان به بازی‌های استراتژیک که حداقل 4 نفره انجام می‌شود. اتاق فرار| این بازی یک مخمصه و ماجراجویی فیزیکی است که در آن بازیکنان با استفاده از سرنخ‌ها، نکات و استراتژی‌ها برای حل مسائل و دست یابی به اهداف خود، یک سری از پازل‌ها و معماها را حل می‌کنند. بازیکنان در محدودیت زمانی مشخص برای یافتن پاسخ معماها و سرنخ‌هایی که داخل اتاق پنهان شده‌اند، با هم تلاش می‌کنند تا بتوانند راه خروج را پیدا کنند.