دلهره در عملیات‌ نجات8 ساعته

 یک خرس عصبی که فریادهای بلندی می‌کشد و مردی که از بالای گودال با خونسردی به او می‌گوید، نترس می‌خواهیم نجاتت بدهیم. ویدئویی نفس‌گیر که یکی دو روز پیش از سه قلاده خرس قهوه‌ای(خرس مادر و دوبچه‌اش) در فضای مجازی دست به‌ دست شد و مورد توجه کاربران قرار گرفت. فیلمی که از نهیب و فریاد و البته تلاش خرس مادر برای نجات خود و بچه‌هایش حکایت داشت، طوری ‌که باعث هیجان و نگرانی در بینندگان ویدئو می‌شد. در نهایت با تلاش فعالان و دوستداران محیط‌زیست و چند گروه دیگر، بعد از 8 ساعت کار مداوم، تیم عملیات نجات موفق به ساخت و تعبیه سکو برای سه خرس و بازگرداندن آن‌ها به زیستگاه شان شدند. به بهانه پربازدید شدن این ویدئو و کنجکاوی مخاطبان درباره نوع عملیات نجات و سرنوشت خرس‌ها، در پرونده امروز زندگی سلام تصمیم گرفتیم با سیامک اسماعیلی، کارشناس مسئول حیات‌وحش اداره محیط‌زیست کرمانشاه و کسی که خود عضو گروه عملیات نجات خرس‌ها و شاهد ماجرا بوده، گفت‌وگو کنیم تا برای ما از اتفاقات آن روز بگوید.    به جای بیهوش‌کردن، برای‌شان سکو ساختیم اسماعیلی شروع ماجرا را این‌طور روایت می‌کند: «دو روز پیش یکی از دوستداران طبیعت به ما خبر داد که یک قلاده خرس به همراه دو بچه‌اش، در یک استخر گرفتار شده‌اند. بعد از هماهنگی، به سرعت به منطقه رفتیم. اگر در فیلم دیده باشید وسط استخر یک استوانه مانندی است که آن جا پناه گرفته بودند؛ ما هم با تجهیزات بیهوشی و آمادگی کامل به منطقه اعزام شدیم. طوری که اول به ما اطلاع دادند، گفتند احتمالا زخمی شده‌اند. عملیات نجات را از ساعت 10 صبح یک شنبه شروع کردیم زمانی که راه‌های مختلف را بررسی کردیم؛ چون استرس خرس مادر خیلی بالا بود و نمی‌توانستیم او را بیهوش کنیم، در نهایت با همفکری همکاران تصمیم گرفتیم و گفتیم بهترین و راحت‌ترین کار این است که برایشان سکو درست کنیم که راحت بالا بیایند و اگر هم نشد که صبح روز بعد بیهوش‌شان کنیم. متاسفانه دور و برش هم شلوغ بود و کار را مشکل می‌کرد؛ یک مقدار هم به آن‌ها میوه دادیم تا سرگرم شوند.»   این کار هم ترس داشت و هم خیلی وحشتناک بود اسماعیلی با اشاره به خشونت خرس مادر می‌گوید: «درست زمانی که من نشسته و در حال ‌گرفتن فیلم بودم، خرس مادر دوبار به سمتم حمله کرد و دقیقا نزدیک پاهایم شد، ارتفاع سکوها هم دو ‌متر و خرده‌ای بود و نمی‌گذاشت کاری انجام دهیم. واقعا هم ترس داشت و خیلی وحشتناک بود. این موضوع هم باعث شد بیشتر بترسیم که نکند چیزی بگذاریم و ناگهان بالا بیاید و به همه حمله کند. بالاخره با ترس و لرز، همکاری مردم و عشایر عزیز ،الواری با عرض 60 سانتی متر به همراه چندگونی پر و سفت ‌شده از کاه به حالت پله‌ مانند برایشان درست کردیم که تا ساعت 6 عصر طول کشید. الوارها را طوری بستیم که پاهایشان گیر نکند و نیفتند و کنار‌هایش هم گونی‌های کاه گذاشتیم که اگر از الوارها پایین افتادند، حداقل روی کاه‌ها بیفتند».   ما رفتیم تا خرس‌ها خودشان را نجات دهند این کارشناس محیط‌زیست مراحل نجات خرس‌ها را در ادامه این‌طور توضیح می‌دهد: «عملیات نجات از ساعت 10 صبح شروع شد و تصمیم گرفتیم که بهترین راه این است که برایشان سکو درست کنیم تا بیایند بالا؛ نزدیک شب رفتیم چند تا مرغ آوردیم و آن‌ها را جلوی خرس مادر انداختیم و بالاخره یک مقدار آرام‌تر شد. دوربین هم گذاشتیم و گفتیم باید دورش را کاملا خالی کنیم تا اطمینان پیدا کند و برود. دوربینی که رو‌به‌رو گذاشته بودیم درست کار کرد اما متاسفانه  دوربینی را که پشت گذاشته بودیم که کاملا صحنه فرارش را پوشش دهد  به زمین انداخت. خوشبختانه ساعت 6 صبح روز بعد که بچه‌ها رفته بودند متوجه شدند که رفته است و ردپایش هم بود. صبح شروع کردیم تا ساعت 6 غروب، ما هم شب منطقه را کاملا تخلیه کردیم چون با خودمان گفتیم تا امنیت کامل نداشته باشد بیرون نمی‌آید». اسماعیلی درباره علت گرفتار شدن خرس‌ها می‌گوید: «حدس  ما این بود زمانی که بچه‌خرس‌ها جلوتر از مادرشان بودند  در استخر افتادند و مادرشان هم برای نجات آن‌ها خود را پایین انداخته است. از کسانی که آن جا بودند پرسیدیم که گفتند ما خرس ها را دیدیم که میوه می‌خوردند، چون این‌ها در فصل پاییز که میوه‌ها می‌رسد باید چربی ذخیره کنند. این‌ها استخر را ندیدند و چون استخر کمی شیب دارد  به داخل استخر پرت شدند و به دلیل این که استخر سیمانی بوده است ناخن‌هایشان گیر نمی‌کرده و نتوانستند بالا بیایند.»   این خرس به خاطر بچه هایش، خودش را نجات نداد از اسماعیلی می‌خواهم تمام گروه‌هایی را  که در عملیات سهیم بودند معرفی کند که می‌گوید: «دوستدار طبیعتی که همیار ماست، آقای سرهنگ یوسفی بود که در زمینه ساخت مستند حیات‌وحش هم فعالیت می‌کند و به ما خبر داد. بخش ما چون مربوط به حیات‌وحش است پس از  اولین خبری که در این زمینه مخابره شود، اقدام می‌کنیم. چون شب خبر رسید، امکان اعزام نبود، تصمیم بر آن شد صبح فردا اول وقت برویم، چون دام پزشک‌مان شهرستان بود، همه جمع شدیم، تجهیزات و داروها و تور و وسایل را آماده کردیم. اکیپی از اداره کل رفت، موقعیت را دیدیم و تصمیم گرفتیم راحت‌ترین راه را انتخاب کنیم که مشکلی برای خرس و بچه‌هایش پیش نیاید چون اگر زیاد وحشت کنند، احتمال سکته‌شان هم خیلی بالاست. در ضمن این خرس قدرت این را داشته که خودش بالا بیاید و احتمالا تلاش هم کرده اما به خاطر این که نتوانسته بچه هایش را نجات دهد در استخر مانده است».     20 نفر در این عملیات نجات همکاری کردند فریادهای خرس مادر در ویدئویی که منتشر شده بسیار وحشتناک بود. از اسماعیلی درباره حس و حال خودش و همکارانش در این باره می‌پرسم که می‌گوید: «در حین کارگذاری وسایل خیلی ترس داشتیم، چون مدام حمله می‌کرد، ما عقب می‌رفتیم، منتظر می‎ایستادیم و دوباره می‌گذاشتیم که کاملا آرام شوند و می‌رفتیم یک گونی کاه دیگر می‌گذاشتیم. به محض این‌ که نزدیک لبه استخر می‌شدیم، حمله‌ور می‌شد و ما هم حالت فرار می‌گرفتیم. درهای ماشین را باز گذاشتیم که اگر بالا آمد و قصد حمله داشت داخل ماشین برویم، این را بگویم در برخورد با خرس ها بدترین چیز این است که فرار کنیم چون خرس‌‌ها وقتی احساس تهدید می‌کنند روی دو پا می‌ایستند، وقتی ما هم روی دو پا می ایستیم، احساس می‌کنند که می‌خواهیم با آن ها مبارزه کنیم و حالت حمله می‌گیرند. بنابراین به مردم توصیه می‌کنم وقتی با خرسی برخورد می‌کنند بهترین کار این است که مسیرشان را کاملا عوض کنند، هیچ‌وقت نگاهشان نکنند و به آن‌ها خیره نشوند و اگر هم گرفتار شدند، ساکت و آرام بنشینند حتی اگر هم به شما ضربه زدند. غیر از این هیچ راهی نداریم، چون نه قدرتش را داریم، نه می‌توانیم مقاومت کنیم، تا این که خودشان رهایمان کنند چون این جانور شکارچی نیست. به هر حال نجات پیدا می‌کنید، اما خب لطمه‌هایش هم خطرناک است. خلاصه بالای 20 نفر در این عملیات نجات همکاری داشتند، تصمیم‌گیرندگان حدود 6 نفر بودند. محیط‌بان‌ها هم همکاری کردند؛ مردم هم پیگیر بودند».   فشنگ اسلحه‌های بیهوشی‌مان تحریم است این کارشناس محیط زیست درباره مشکلات کاری‌اش می‌گوید: «یکی از کمبودهایی که داریم، کمبود دام پزشک است. دام پزشک‌های ما تمایل زیادی ندارند تا وارد این حوزه شوند. کمبود نیرو هم که در کل ایران هست. تجهیزات ما خوب بود. دارو، وسایل بیهوشی و امکاناتی مثل پک کامل جراحی و بیهوشی و اسلحه‌های بیهوشی داریم که متاسفانه به دلیل تحریم‌ها، فشنگش پیدا نمی‌شود».