روزنامه ابتکار
1399/10/11
تاکشوهای داخلی چقدر می‌توانند مخاطب را به سمت خود بکشانند؟ کپی های بی صراحت
فاطمه امینالرعایابرنامههای تاک‌شو یکی از پرطرفدارترین برنامه‌ها در جهان است. گاهی اوقات یک برنامه گفت‌وگومحور چالشی پرمحتوا، موثرتر و دیدنی‌تر از بسیاری از سریال یا فیلم سینمایی است. در صدا و سیما هم چندسالی است که تاکشوها به یکی از برنامه‌های ثابت تبدیل شده، از سوی دیگر با گسترش شبکه نمایش خانگی، این پلتفرم‌ها نیز به دنبال ساخت چنین برنامه‌هایی برای جذب مخاطب بیشتر هستند. اما کدام یک می‌توانند مخاطب بیشتری را به سمت خود بکشانند؟ تلویزیون یا شبکه نمایش خانگی؟
«تاک‌شو» برنامهای برنامهای گفت‌وگو محور است که در آن مجری روبه‌روی یک مهمان متخصص می‌نشیند و درباره مسائل مختلف به سوالات میزبان پاسخ می‌دهد. برنامه‌های تاک‌شو از آن نظر متفاوت و جذاب هستند که می‌توانند درباره موضوعات مختلف فرهنگی، سیاسی و اجتماعی اجرا شوند و بسته به تخصص مهمان برنامه، طیف وسیعی از مخاطبان را مقابل تلویزیون بنشانند. البته هر برنامه گفت‌وگومحوری، لزوما یک تاک شو خوب از آب درنمی‌آید.
در برنامه‌های تاک شو علاوه بر اینکه مجری باید مسلط، باسواد و برای مخاطبان جذاب باشد، باید میان تماشاگران مقبولیت و محبوبیت قابل قبولی هم داشته باشد. در کنار مجری، اعتبار یک چنین برنامه‌هایی به مهمانانی است که در آن حضور دارند. یکی دیگر از ویژگی‌های مهم‌تاک شوهای موفق جهان و حتی ایران، این است که در طول برنامه آیتم‌هایی متناسب با موضوع برنامه و حتی استندآپ کمدی یا تعامل با مخاطبان در دستور کار قرار می‌گیرد تا هم گفت‌وگو برای مهمان و تماشاگران خسته‌کننده نباشد و هم علاقه‌مندان بتوانند به‌صورت زنده ارتباط خود را با برنامه حفظ کنند.
اساسا برنامه‌های تاک‌شو باید زنده اجرا شوند تا جذابیت بیشتری داشته باشند، اما در ایران اغلب برنامه‌های تاک‌شو بصورت ضبط شده روی آنتن تلویزیون می‌روند تا نظارت بیشتری روی اتفاقات و صحبت‌های مطرح شده در برنامه صورت بگیرد. یکی دیگر از ویژگی‌های مهم برنامه‌های تاک‌شو حضور تماشاگران در محل ضبط برنامه است. تجربه نشان داده وقتی تعدادی تماشاگر در کنار مجری و مهمان در برنامه حاضر باشند، هم برنامه جذابیت بیشتری پیدا می‌کند و هم تماشاگران به عنوان نمایندگان مردم می‌توانند نظرات خود را با مجری یا مهمان در میان بگذارند و با تشویق‌ها یا اعتراضات خود، برنامه را تماشایی‌تر کنند. اما آنچه که ما به عنوان برنامه‌های گفت‌وگومحور می‌شناسیم و چندین سالی است که در کشور ما رواج پیدا کرده در دنیا به «تاک‌شو» معروف است و قدمتی به اندازه خود رادیو و تلویزیون دارد. از جمله نمونه‌های داخلی این تاکشوها می‌توان به دورهمی، خندوانه، فرمول یک، دید در شب، صندلی داغ و... اشاره کرد.
بعد از آنکه شبکه نمایش خانگی هم به توفیق دست پیدا کرد و مخاطبان بسیاری را به سمت خود کشاند، ساخت تاک‌شو را هم در دستور کار خود قرار داد. چند هفته‌ای است که تاک‌شوی «همرفیق» با اجرای شهاب حسینی در یکی ار پلتفرم‌های شبکه نمایش خانگی به اجرا درآمده است و با استقبال مخاطبان نیز همراه بوده. اما در میان رقابت صدا و سیما و شبکه نمایش خانگی کدام یک موفق می‌شوند مخاطبان را به سمت تاکشوهای خود بکشانند؟ احمد طالبی‌نژاد، منتقد سینما و تلویزیون در گفت‌وگو با «ابتکار» می‌گوید: دهه‌ها است که تاکشوها در تلویزیون‌های آمریکایی و اروپایی رایج میشود و مجری‌های نامداری هم در این زمینه فعال هستند. مردم هم از این برنامه‌ها استقبال می‌کنند چون ذات تاک‌شو گفت‌وگو است و امروز جای آن در زندگی اجتماعی خالی است. در گذشته در فرهنگ ما یک نوعی از تاک‌شو به نام مقاوله رایج بوده که در آن زمان دو فرد در مراکز علمی روبه‌روی هم می‌نشستند و در حضور مردم بحث می‌کردند. اما متاسفانه جامعه ما به سمت تک‌صدایی رفته است. حتی اگر تاک‌شویی هم اجرا شده برنده اصلی آن نماینده قدرت بوده است.
او می‌افزاید: امروز به تقلید از کشورهای دیگر تاک‌شو در ایران هم رایج شده و این نیاز جامعه است. پیشتر خود من هم مجری یک تاک‌شو به نام «بین خودمان باشد» بودم. اما در عین حال فراموش نکنیم که تاک‌شو ارزان‌ترین نوع نمایش و برنامه‌سازی است و سرعت تولیدش بسیار بالایی دارد و یکی از دلایل رواج آن همین موضوع است.
اما چقدر تاکشوهای ایرانی به استاندارد جهانی نزدیکند؟ طالبی‌نژاد می‌گوید: چندین نمونه‌ای که من شاهدش بودم، آنقدر جذاب نبوده که مرا ترغیب به دنبال کردن کند. یکی از دلایل این اتفاق این است که تاکشوهای ما سفارشی هستند. در اصل می‌توان گفت تمام این برنامه‌سازی‌ها زیر نظر صدا و سیما است و این را زمانی متوجه شدم که خودم مجری یکی از همین تاکشوها بودم. موضوع این است که شبکه نمایش خانگی عملا رقیب صدا و سیما نیست، بلکه در باغ سبز صدا و سیما است. یعنی متعلق به صدا و سیما است اما با چشم‌اندازی متفاوت تا تماشاگر به هر نحوی از ماهواره به سمت برنامه‌های داخلی بیاید. این برنامه‌ها با نمونه‌های خارجی قابل قیاس نیستند چون استقلال در آن‌ها وجود ندارد. اگر ممیزی در آن صورت نمی‌گرفت و مجریان آن آزادی عمل داشتند، می‌توانست برنامه‌های جذابی باشند اما متاسفانه می‌بینیم که چنین نیست.
این منتقد می‌افزود: ما در زمانه‌ای هستیم که تماشاگر در معرض انواع و اقسام رسانه‌ها است، از گوشی‌های هوشمند و امکاناتش تا شبکه‌های خارجی و داخلی. تماشاگر خودش انتخاب می‌کند کدام برنامه را نگاه کند. اما وقتی در شبکه‌های فارسی‌زبان خارج از کشور چنین برنامه‌هایی ساخته میشود مخاطب گاهی ترجیح می‌دهد به سمت همان برنامه‌ها بروند تا کپی آن را از برنامه‌های داخلی ببینند. متاسفانه در صدا و سیما خلاقیتی وجود ندارد. هر برنامهای که در شبکه‌های فارسی‌زبان ساخته میشود با فاصله کمی کپی آن در داخل به شکلی بسیار ابتدایی و سطحی ساخته میشود. در چنین شرایطی دور از انتظار نیست که مردم ترجیح بدهند نسخه‌های اصلی را ببینند تا کپی‌های بی‌کیفیت را تماشا کنند.
گرچه شاید اصول تاک‌شو در تمام دنیا یکسان باشد و خلاقیت جای چندانی در اجرا نداشته باشد اما بدون شک آزادی عمل مجری و حرف‌های صریح می‌تواند مخاطب را به سمت برنامه‌های تولید داخل بکشاند، امری که کمتر میسر میشود.
سایر اخبار این روزنامه
تاکشوهای داخلی چقدر می‌توانند مخاطب را به سمت خود بکشانند؟
کپی های بی صراحت
علیرضا صدقی
«رخداد اجتماعی» به مثابه «کنش سیاسی»
آیا تنش میان تهران و واشنگتن کاسته میشود؟
معنای حضور ایرانیان در کابینه بایدن
مردم را منتظر واکسن داخلی کرونا نگه نمی‌داریم
ماموریت موفقیت آمیز وزیر نیرو
توافق مهم ایران و عراق؛ پول خرید واکسن تامین شد
«ابتکار» دلایل التهاب این روزهای بازار سرمایه را بررسی کرد
بورس روی مدار ابهامات
صنایع و نیروگاه‌های تهران از سوخت غیر استاندارد استفاده می‌کنند
تنفس گوگرد در شهر
روحانی: دست سردار ما را قطع کردند، پایشان را از منطقه قطع می‌کنیم
خط و نشان روحانی برای آمریکایی‌ها
دیپلمات اصولگرا به ریاست جمهوری امیدوار است
جلیلی بازهم اصلح پایداری؟
جنتی در جلسه شورای نگهبان:
گزارشی از نشریه آنتلانتیک
پاندمی راسوها، دیگر یک شوخی نیست!
محمد باقر قالیباف:
