وقتی واکسن هم سیاسی می‌شود

آرمان مــلي- اميد کاجيان: عکس يک بسياري از روزنامه‌ها و البته خبر تاپ و يک صداوسيما اين بود؛ تزريق آزمايشي اولين واکسن ايراني. قطعا که حرکت در چنين مسيري يک ضرورت است. اما در اين ميان يک نکته کمتر در رسانه‌ها بازتاب داده شد. اينکه جهانپور، مديرکل روابط عمومي وزارت بهداشت در سخناني پس از انجام تست انساني واکسن کروناي ايراني گفت: توليد نهايي اين واکسن به تاييد سازمان بهداشت جهاني نيازي ندارد. هروقت قرار شد توليد براي صادرات داشته باشيم مي‌توانيم براي اخذ مجوز‌هاي بين‌المللي هم اقدام کنيم! اظهاراتي که با واکنش‌هايي مواجه شد، آن هم در شرايطي که اکنون برخي در مورد ساخت اين واکسن و کارايي‌اش سوال دارند و بيش از هرچيز نياز به اسناد و اطلاعاتي وجود دارد که اطمينان‌ها نسبت به آن بيشتر شود و نه چنين گفته‌هايي که قطعا بر گمانه‌زني‌ها مي‌افزايد. بي‌نياز دانستن از تاييد سازمان بهداشت جهاني درمورد اين واکسن به‌واقع بسياري را با اين پرسش مواجه کرده است که با اين روال اين واکسن به کجا ختم مي‌شود؟ چرا تا اين حد واکسيناسيون در ايران بايد با حالتي شفافيت روبه‌رو شود و دوگانه خريد يا توليد واکسن هم به جنبه‌هاي خاص خود را دارد.
اصرار عجيب
اصرار ايران بر توليد واکسن ايراني اگرچه بد نيست و بسيار هم خوب است، اما ماجرا از جايي شروع مي‌شود که اين اصرار، گويي رنگ و بوي سياسي و در عين حال شکل سوالي به خود بگيرد؛ نکته‌اي که اگرچه براي سياسيون ايران که بسياري اوقات سرپوش نهادن بر مسائل برايشان عادي است، مساله‌اي ندارد، اما قطعا در قبال چيزي که با سلامتي مردم سروکار داشته باشد نمي‌توان از چنين روشي استفاده کرد و معمولا هم ازاين روش استفاده نمي‌شود. از سويي اگر آزمايش انساني واکسن کروناي ايراني را بپذيريم، اين بدان معناست که واکسيناسيون سراسري با اين واکسن چند ماه ديگر طول مي‌کشد. درحالي‌که امروز جهان در بيم جهش‌هاي کرونايي در حال واکسيناسيون سراسري است و تنها اين شرکت فايزر آمريکاست که توانسته تمامي مراحل آزمايش‌هاي مربوط به واکسن کرونا را با موفقيت طي کند، مجوز سازمان جهاني بهداشت را کسب کند و در سطح جهان به‌طور گسترده به فروش برسد، تمامي کشورها هم با استناد به همين موضوع است که از اين واکسن خريداري کرده و از آن بهره مي‌برند. اين در حالي است که اما در مورد خريد واکسن از سوي ايران هر بار اخبار ضد و نقيضي شنيده مي‌شود. در اوج اين مسائل، عجيب اينکه ظاهرا خيرين براي خريد واکسن آن هم با دوز پايين دست‌به‌کار شده‌اند يا اينکه ايران خريدهاي واکسن‌هايش را روي چين متمرکز کرده است. اين در حالي است که خود چيني‌ها نيز مراحلي را که بايد براي واکسيناسيون دسته‌جمعي طي کنند به طور صد درصد کامل پشت سر نگذاشته‌اند. ظاهرا ما که در مورد واکسن مي‌گوييم فعلا نيازي به تاييد سازمان بهداشت جهاني ندارد درارتباط با چين نيز جاي طرح سوال است. البته که حواشي به همين جا ختم نمي‌شود نشان به آن نشان که محمد مهاجري، فعال اصولگرا در توئيتي ادعا مي‌کند: «آيا راست است که {ستاد اجرائي فرمان امام} براي فروش واکسن کرونا از دولت يورو مي‌خواهد نه ريال؟ چرا؟» البته اين مقامات چنين چيزي را تکذيب مي‌کنند. برخي از چهره‌هاي سياسي نيز نکته ديگري را مطرح کردند و اعلام داشتند اين چه معنايي دارد که امثال جهانپور از اين مي‌گويند که اگر قصد صادرات واکسن بود آن وقت تاييد سازمان بهداشت جهاني را مي‌گيرند؟ اين به چه معناست؟ يا اينکه اگر توان گرفتن تاييديه هست چرا قبل از اينکه اين موضوع بررسي شود کار به صادرات مي‌کشد يا نه، براي واکسيناسيون خودمان فعلا به تاييد سازمان بهداشت جهاني نيازي نيست. همه اينها در حالي اتفاق مي‌افتد که از سويي ديگر کمپين واکسن بخريد در شبکه‌هاي اجتماعي به قطب مقابل تلاش‌ها براي نخريدن واکسن بدل شده است. هرچند وزير بهداشت در اين ارتباط مي‌گويد که منتظر واکسن ايراني نمي‌مانيم و خريد واکسن را هم دنبال مي‌کنيم اما انتظارهاي درمورد خريد واکسن آن هم از چين چيز جذابي نيست. اين در حالي است که مسئولان پيشتر موضوع تحريم‌ها را دليل نخريدن واکسن عنوان کرده بود، درحالي‌که باقي کشورها چنين چيزي را رد مي‌کنند و از سويي معتقدند که برنامه کوواکس نيز تسهيل‌کننده ايران براي خريد واکسن بوده است. بعد از اين بود که بسياري از مقامات خود را بي‌نياز از تهيه واکسن فايزر دانستند. با تمامي اين شائبات و بعضا دوقطبي‌ها آنچه امروز مردم منتظر آن هستند واکسيناسيون مطمئن و اميد به ايمن‌سازي در برابر آن است چه داخلي و چه خارجي‌اش؛ موضوعي ‌که از سويي با دست‌دست کردن و از طرفي اعلام آنها مبني بر اينکه واکسن‌هاي ايراني در اين مقطع نياز به تاييد بهداشت جهاني ندارد، تبديل به يک مساله شده است؛ مردمي ظاهرا در مورد واکسن دنبال شعارهاي حماسي و نمايش‌هاي تلويزيوني مثل آنچه در مورد مستعان 110 که به عنوان دستگاهي که مي‌تواند براي شناسايي لحظه‌اي ويروس کرونا از فاصله دور (شعاع 100 متر) استفاده شود و رونمايي شد، نيستند، بلکه اولا مي‌خواهد به‌موقع واکسن بزنند، ثانيا مي‌خواهند از سلامت و تاييديه‌هاي واکسن ‌چه داخلي و چه خارجي اطمينان داشته باشند.