کارخانه‌ها گاز ندارند مازوت می‌سوزانند؟‌

اصفهان روز گذشته (چهارشنبه) آلوده‌ترين روز سال خود را به ثبت رسانيد و طبق اعلام مديريت بحران استانداري اصفهان دستگاه‌هاي اجرايي شهرستان‌هاي اصفهان، نجف‌آباد، شاهين شهر، مبارکه، خميني شهر، لنجان، فلاورجان، برخوار، کاشان و آران و بيدگل تعطيل بودند. طبق اعلام استانداري تهران و با توجه به اينکه در هفته آينده نيز پايداري هوا ادامه خواهد داشت، «پيشنهاداتي از جمله تعطيلي‌هاي يکي- دو روزه به معاون اول رئيس جمهور و هيات دولت اعلام شده است تا در آن شرايط اين اقدامات انجام شود.» اما اين بار آلودگي يا بهتر بگوييم وارونگي هوا که معمولا با آغاز فصل سرد سال، مردم شهرهاي کشور را با بحران نفس کشيدن روبه‌رو مي‌کند، با سال‌هاي گذشته تفاوت دارد و اين تفاوت در شيوع بيماري کروناست که به باور کارشناسان مي‌تواند باعث افزايش آمار شيوع کرونا در کشور شود. البته آمار نيز در چند روز گذشته با افزايش آلودگي هوا، به نسبت دچار افزايش تعداد مبتلايان و مرگ و مير نيز شده است و طبق آخرين آمار وزارت بهداشت و درمان، « از روز سه شنبه (9 دي) تا دهم دي‌ماه، شش هزار و 272 بيمار جديد مبتلا به کوويد19 در کشور شناسايي شد که 807 نفر از آنها بستري شدند. 149 بيمار کوويد19 جان خود را از دست دادند و مجموع جان‌باختگان اين بيماري به 55 هزار و 95 نفر رسيد.» اين درحالي است که طبق آمار رسمي تا سه روز گذشته (دوشنبه) آمار مرگ و مير در کشور 119 نفر بود و چهار هزار نفر به کرونا مبتلا شدند. بر اساس آخرين تحليل ها، 108 شهرستان در وضعيت نارنجي و 340 شهرستان در وضعيت زرد قرار دارند.
هشدار جدي آلودگي هوا در زمان کرونا
براساس مطالعات کارشناسان جهان، ميزان آلودگي هوا ارتباط مستقيمي با شيوع ويروس کرونا و سلامت انسان دارد. به عنوان مثال يارون اوگن، متخصص علوم جغرافيايي از دانشگاه مارتين لوترکينگ، در مقاله‌اي که در نشريه علمي «توتال انوايرونمنت» منتشر کرده که بنا به داده‌هاي ماهواره آژانس هواوفضاي اروپا، بالاترين ميزان دي‌اکسيد نيتروژن را داشتند، با شمار موارد مرگ بر اثر ويروس کرونا در اين مناطق مقايسه کرده است. او در اين مقاله نوشته است: «از آنجا که ويروس کرونا مجاري تنفسي را تحت تاثير قرار مي‌دهد، منطقي است که بگوييم شايد رابطه‌اي ميان آلودگي هوا و شمار موارد مرگ بر اثر کوويد-19 وجود دارد. جاهايي که هوا در آنها حرکت نمي‌کند از نظر آلودگي هوا مشکلات بيشتري دارند، چراکه آلاينده‌ها نزديکتر به سطح زمين مي‌مانند و بيشتر از طريق تنفس وارد ريه افراد مي‌شوند.» همچنين پژوهشگران در دانشگاه هاروارد نيز آلودگي هوا و نرخ مرگ بر اثر کوويد-19 در سه هزار شهرستان آمريکايي را مطالعه کرده و به اين نتيجه رسيدند که حتي افزايش اندک ذرات ريز آلاينده در هوا در سال‌هاي قبل از همه‌گيري، منجر به افزايش 15 درصدي نرخ مرگ شده است.
تشديد آلودگي هوا و دروازه موج چهارم؟


اين موضوع را پيش‌تر دکتر علي کرمي، فوق تخصص بيوتکنولوژي پزشکي در گفت‌وگو با «آرمان ملي» تاييد کرده بود و در رابطه با اين تحقيقات هشدار داده بود: « ويروس کرونا که از خانواده ويروس سرماخوردگي به‌حساب مي‌آيد، در فصل سرما ماندگاري بيشتر در هوا و محيط دارد. ويروس‌هاي تنفسي در فصل سرد سال شيوع‌ و همه‌گيري‌شان به شدت گسترش پيدا مي‌کند و هر چه هواي کشور سردتر شود، وضعيت ابتلا و مرگ و مير در ميان مردم نيز وخيم‌تر خواهد شد. ويروسي که گرماي هوا و آفتاب داغ تابستان را پشت سرگذاشته و از بين نرفته، طبيعي است حالا قدرت سرايت بيشتري پيدا کند و در هوا و محيط ميزان زنده‌‌ماندنش طولاني‌تر شود.» وي در ادامه افزود: «عامل دوم در تشديد شيوع کرونا، آلودگي هواي شهرهاي کشور مخصوصا تهران است و اين دو فاکتور قدرت انتقال و کشندگي‌اش را به‌شدت افزايش داده است. متاسفانه فصل سرماخوردگي‌ها و بيماري‌هاي تنفسي شروع شده و با آلودگي هوا، ريه‌هاي انسان‌ براي پذيرش ويروس کرونا آمادگي بيشتري دارد. محل ورود اين ويروس سيستم تنفسي بدن انسان است و با التهاب‌هاي ريوي در اثر سرماخوردگي و آلودگي هوا، زمينه و بستر لازم براي تهاجم ويروس با قدرتي 10 برابر بيشتر از فصل گرما فراهم خواهد شد. بدون ترديد هوا به سمت سردي پيش مي‌رود و آنفلوآنزا فصلي آغاز مي‌شود، در اين شرايط ويروس کرونا دست از سر مردم برنمي‌دارد و به‌زودي موج چهارم و هولناک کرونا را در زمستان تجربه خواهيم کرد.»
مقصر کيست؟
هرساله در اينگونه مواقع، ليست بلند بالايي از مقصران آلودگي هوا در کلانشهرها منتشر مي‌شود که در صدر آنها کارخانه‌ها، خودروها و موتورسيکلت‌هاي دودزا قرار دارند. انگار آلودگي مشکوک شهرهاي بزرگ و خاموشي بزرگراه‌هاي تهران يک دليل دارد: کمبود گاز، اطلاعات شرکت کنترل کيفيت هواي تهران نشان مي‌دهد که با وجود منع تردد خودروهاي ديزلي در تهران از روز شنبه (6 دي ماه) غلظت آلاينده دي‌اکسيد گوگرد افزايش يافته است. حسين شهيدزاده، مديرعامل شرکت کنترل کيفيت هواي تهران درباره چرايي افزايش غلظت آلاينده دي‌اکسيد گوگرد در تهران باوجود ممنوعيت تردد خودروهاي ديزلي مي‌گويد: «از آنجايي که تردد شبانه خودروهاي ديزلي در سطح شهر ممنوع شده است، مي‌توان نتيجه گرفت که منابع ثابت آلاينده ازجمله نيروگاه‌ها، صنايع و... از سوخت‌هاي غيراستانداردي استفاده مي‌کنند که گوگرد زيادي دارد مانند گازوئيل پرگوگرد و يا سوخت مازوت. اما مسئولان سازمان حفاظت محيط زيست بارها تاکيد کرده‌اند که در شهرهايي مانند تهران و اصفهان هيچ يک از صنايع و نيروگاه‌هاي مهم و تاثيرگذار بر آلودگي هوا تاکنون از سوخت مازوت استفاده نکرده‌اند. با اين حال روز گذشته عيسي کلانتري رئيس سازمان محيط زيست گفت: وضعيت آلودگي هواي تهران براي همه اقشار قرمز است و در اين شرايط استاندار تهران بايد بر اساس اختيارات خود تصميم بگيرد. در چنين شرايطي بايد از رفت و آمد خودروهاي ديزلي جلوگيري و فعاليت نيروگاه‌ها کنترل شود. ما نمي‌توانيم به صرف اينکه برق مي‌خواهيم توليد کنيم و گاز نداريم، مازوت دهيم و هواي شهر را به اين روز بيندازيم. در تهران قانون هواي پاک در حال زير پا گذاشته شدن است و مسئول رسيدگي به آن دادستاني کل است.